Hai nội dung thay đổi cơ bản trong Nghị định 08 sửa đổi

Hoạt động nghiệp vụ tại Chi cục Hải quan Gia Thụy (Cục Hải quan Hà Nội). Ảnh:N.Linh

Theo đó, ông Nguyễn Nhất Kha cho biết, tại dự thảo Nghị định 08 sửa đổi có hai nội dung thay đổi cơ bản gồm: Nhóm nội dung liên quan đến trị giá hải quan và nhóm nội dung về quá cảnh, trung chuyển.

Nhiều thay đổi trong xác định trị giá hải quan

Theo ông Kha, quy định hiện hành chưa quy định phương pháp xác định trị giá hải quan cho trường hợp không xác định được trị giá hải quan theo hợp đồng mua bán, hóa đơn thương mại (bao gồm cả trường hợp chi phí liên quan đến hàng hóa xuất khẩu tính đến cửa khẩu xuất chưa thể hiện trên hợp đồng mua bán, hóa đơn thương mại). Do đó, tại dự thảo bổ sung thêm 3 phương pháp xác định trị giá hải quan hàng xuất khẩu theo hướng sử dụng trị giá của hàng hóa giống hệt, tương tự trên cơ sở dữ liệu trị giá hải quan; giá bán hàng hóa giống hệt, tương tự tại thị trường Việt Nam; giá bán hàng hóa xuất khẩu giống hệt, tương tự thu thập từ nguồn thông tin trong và ngoài ngành Hải quan sau khi đã quy đổi về giá bán của hàng hóa tính đến cửa khẩu xuất.

Việc sửa đổi, bổ sung nêu trên nhằm đảm bảo đủ căn cứ pháp lý, tạo thuận lợi cho việc xác định trị giá hải quan hàng xuất khẩu đối với các trường hợp không xác định được trị giá theo hợp đồng mua bán hoặc hóa đơn thương mại.

Tại dự thảo Nghị định cũng bổ sung khái niệm về cửa khẩu xuất để làm cơ sở xác định trị giá hải quan. Hiện nay, tại Điều 86 Luật Hải quan quy định trị giá hải quan hàng xuất khẩu là giá bán tính đến cửa khẩu xuất... Tuy nhiên, Nghị định số 08/2015/NĐ-CP lại không quy định thế nào là cửa khẩu xuất, dẫn đến không xác định được các khoản chi phí liên quan khi xác định trị giá hải quan hàng xuất khẩu. Do đó, dự thảo bổ sung quy định về định nghĩa cửa khẩu xuất làm cơ sở để xác định trị giá hải quan hàng xuất khẩu theo hướng quy định cửa khẩu xuất đối với các phương thức vận tải đường biển, đường hàng không, đường sắt, đường bộ, đường thủy nội địa.

“Quy định này giải quyết được việc hiểu cửa khẩu xuất theo nhiều cách khác nhau dẫn đến xác định các khoản chi phí phải cộng vào trị giá hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu không thống nhất”- ông Kha nói.

Tại dự thảo Nghị định sửa đổi cũng sửa đổi nhiều nội dung quan trọng liên quan đến việc kiểm tra, xác định trị giá hải quan để đảm bảo không có sự trùng lắp trong việc kiểm tra, lãng phí nguồn lực; tạo ra sự không công bằng giữa những người khai hải quan.

Theo đó, hướng sửa đổi Điều 21 về kiểm tra, xác định trị giá hải quan như sau:

Trường hợp đủ cơ sở bác bỏ trị giá khai báo trong quá trình kiểm tra trong thông quan, cơ quan Hải quan đề nghị người khai hải quan khai bổ sung và giải phóng hàng theo quy định của Luật Hải quan; trường hợp người khai hải quan không khai bổ sung trong thời hạn quy định thì cơ quan Hải quan thực hiện xác định trị giá, ấn định thuế theo quy định của Luật Quản lý thuế và thông quan hàng hóa theo quy định.

Trường hợp có nghi vấn trị giá khai báo, cơ quan Hải quan thông báo để người khai hải quan thực hiện tham vấn với cơ quan Hải quan nhằm làm rõ tính chính xác của trị giá khai báo và giải phóng hàng theo quy định. Sau khi tham vấn, nếu cơ quan Hải quan đủ căn cứ bác bỏ trị giá khai báo thì xử lý như sau: Đề nghị người khai hải quan khai bổ sung theo quy định của Luật Hải quan và thông quan hàng hóa theo quy định; trường hợp người khai hải quan không khai bổ sung trong thời gian quy định thì cơ quan hải quan thực hiện xác định trị giá, ấn định thuế theo quy định của Luật Quản lý thuế và thông quan hàng hóa.

Việc sửa đổi quy định trên, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp khi thủ tục; quy trình thực hiện kiểm tra trị giá được thực hiện thống nhất tại khâu thông quan; đảm bảo tính công bằng, bình đẳng cho người khai hải quan trong khai báo, xác định trị giá, tham vấn; khắc phục tình trạng kiểm tra trùng lắp, chồng chéo (vừa tham vấn, vừa thực hiện KTSTQ); tạo sự chủ động cho doanh nghiệp trong thực hiện nghĩa vụ nộp thuế.

Làm rõ khái niệm và phương thức giám sát hàng quá cảnh, trung chuyển

Đây cũng là một trong những nội dung quan trọng được sửa đổi trong Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 08/2015/NĐ-CP.

Theo ông Kha, hiện tại Nghị định 08/2015/NĐ-CP chưa quy định cụ thể về thủ tục hải quan đối với việc chuyển tải, lưu kho chia tách, thay đổi phương thức vận tải, hàng quá cảnh đóng chung với hàng nhập khẩu, hàng xuất khẩu; hàng trung chuyển vào tại một cảng và chỉ được đưa ra từ đó; chưa phân định rõ ràng giữa hàng quá cảnh và hàng trung chuyển, dẫn đến phát sinh việc các đối tượng bị điều chỉnh thực hiện không thống nhất, trong khi đây là các hoạt động đã được Luật Thương mại cho phép và phù hợp với thông lệ quốc tế, cần được tạo thuận lợi cho hoạt động logistics phát triển.

Chính vì vậy, dự thảo bổ sung các nội dung quy định về thủ tục hải quan đối với việc chia tách, lưu kho, thay đổi phương thức, phương tiện vận tải hàng quá cảnh, việc đóng chung hàng hóa quá cảnh với hàng xuất khẩu.

Khái niệm về hàng trung chuyển và quá cảnh cũng được làm rõ. Hàng hóa trung chuyển là hàng hóa được vận chuyển bằng đường biển từ nước ngoài vào khu vực trung chuyển tại cảng biển, sau đó được đưa ra nước ngoài từ chính khu vực trung chuyển tại cảng biển này hoặc đến khu vực trung chuyển tại cảng biển khác để đưa ra nước ngoài; hàng hóa trung chuyển vận chuyển giữa các cảng biển phải được vận chuyển bằng đường thủy nội địa, đường biển.

Đối với hàng hóa vận chuyển từ nước ngoài qua lãnh thổ Việt Nam để đến nước khác không thuộc trường hợp trung chuyển thì thực hiện thủ tục theo quy định đối với hàng quá cảnh.

Dự thảo cũng bổ sung quy định chỉ cho phép hàng hóa đưa từ nước ngoài vào Việt Nam vào các khu vực trung chuyển tại các cảng biển loại IA và cảng TP.Hồ Chí Minh (cảng biển loại I).

Các quy định trên nhằm đảm bảo tương thích với quy định tại Điều 241 Luật Thương mại và thực tế phát sinh trong hoạt động vận tải quốc tế, phát huy lợi thế của Việt Nam trong hoạt động vận tải quốc tế, nâng cao năng lực cảng biển Việt Nam. Hơn nữa, dự thảo quy định cụ thể, phân biệt rõ hàng hóa quá cảnh, hàng hóa trung chuyển để đảm bảo đúng bản chất của hàng quá cảnh, trung chuyển cũng như đảm bảo công tác quản lý đối với các loại hàng hóa này.

Về công tác giám sát hải quan, tại dự thảo quy định cho phép các trường hợp hàng hóa được vận chuyển bằng đường thủy nội địa, đường biển, đường không, đường sắt (trừ đường bộ do có rủi ro cao hơn trong gian lận) mà phương tiện chứa hàng còn nguyên niêm phong của hãng vận chuyển thì sử dụng niêm phong của hãng vận chuyển, không thực hiện niêm phong hải quan. Cơ quan Hải quan tại cửa khẩu xuất sẽ thực hiện kiểm tra niêm phong hải quan hoặc kiểm tra niêm phong của hãng vận chuyển.

Riêng đối với hàng hóa vận chuyển bằng đường thủy nội địa xuất sang Campuchia, do đặc thù của của cảng thuỷ nội địa, tại dự thảo quy định ngoài việc niêm phong hải quan hoặc niêm phong của hãng vận chuyển thì phải được giám sát bằng phương tiện kỹ thuật khác, Hải quan cửa khẩu thực hiện giám sát căn cứ thông tin về lộ trình, thời gian vận chuyển, các cảnh báo bất thường (nếu có) để quyết định việc kiểm tra niêm phong hoặc niêm phong hãng vận chuyển.

Việc sử dụng niêm phong của hãng vận chuyển thay cho niêm phong hải quan trong một số trường hợp vẫn đảm bảo việc giám sát hàng hóa vận chuyển mà đơn giản hóa, giảm bớt thủ tục, thời gian, chi phí cho các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ vận chuyển. Đồng thời giải quyết được vướng mắc phát sinh trong việc kiểm tra niêm phong hải quan hoặc niêm phong hãng vận chuyển...