Hạch toán, theo dõi nợ mua như một loại “hàng hóa đặc biệt”

	Công ty TNHH Mua bán nợ có tân Tổng giám đốc
	VAMC phải vận hành Sàn giao dịch nợ trước năm 2026
	Đề xuất thêm nhiều chức năng cho Công ty Mua bán nợ Việt Nam

Bộ Tài chính đang lấy ý kiến cho dự thảo Thông tư về Quy chế tài chính của DATC. Ảnh: ST

Xác lập quyền sở hữu, quản lý sử dụng đối với nợ và tài sản mua

Quy chế tài chính của Công ty trách nhiệm hữu hạn Mua bán nợ Việt Nam quy định cơ chế quản lý tài chính đối với Công ty trách nhiệm hữu hạn Mua bán nợ Việt Nam (DATC) do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ hoạt động theo quy định tại Nghị định số 129/2020/NĐ-CP của Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ và cơ chế hoạt động của DATC.

Về nguyên tắc, dự thảo thông tư quy định, Công ty được xác lập quyền sở hữu, quyền quản lý và sử dụng đối với nợ và tài sản đã mua, tiếp nhận (trừ các trường hợp đặc biệt theo quyết định của cơ quan có thẩm quyền), thực hiện quản lý, sử dụng và hạch toán theo dõi các khoản nợ và tài sản theo quy định tại Quy chế này và các quy định hiện hành của pháp luật có liên quan. Mỗi khoản nợ mua của Công ty (theo thỏa thuận hoặc chỉ định) được coi như một loại hàng hóa đặc biệt, Công ty có trách nhiệm tổ chức hạch toán, theo dõi từng khoản nợ mua. Đối với các khoản nợ và tài sản tiếp nhận từ các DN do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ, đơn vị sự nghiệp công lập thực hiện sắp xếp, chuyển đổi sở hữu hoặc tiếp nhận theo chỉ định của cấp có thẩm quyền, sau khi tiếp nhận, Công ty quản lý, theo dõi ngoài Báo cáo tình hình tài chính và xử lý theo quy định của pháp luật và Quy chế này.

Đối với Công tác quản lý nợ, DATC có trách nhiệm xây dựng và ban hành Quy chế quản lý nợ theo quy định hiện hành, phân công và xác định rõ trách nhiệm của tập thể, cá nhân trong việc theo dõi, thu hồi, thanh toán các khoản nợ; đối chiếu xác nhận, phân loại nợ, đôn đốc thu hồi và chủ động xử lý nợ theo quy định. Thường xuyên xem xét, đánh giá, phân tích khả năng thanh toán, đôn đốc thu hồi nợ, không để phát sinh các khoản nợ phải trả quá hạn, nợ phải thu không có khả năng thu hồi; định kỳ đối chiếu công nợ; thực hiện trích lập dự phòng nợ phải thu khó đòi.

Dự thảo Thông tư quy định các nội dung về xử lý các khoản nợ, bao gồm: nợ phải thu phát sinh trong quá trình hoạt động kinh doanh; nợ mua, tiếp nhận; nợ gắn với tái cơ cấu doanh nghiệp bên nợ; nợ phải trả.

Trong đó, về vấn đề xử lý nợ phải thu phát sinh trong quá trình hoạt động kinh doanh (không bao gồm nợ mua, nợ tiếp nhận, nợ phát sinh trong quá trình thực hiện nhiệm vụ theo chỉ định của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ), dự thảo Thông tư quy định 4 biện pháp xử lý gồm: tổ chức đôn đốc, thu nợ trực tiếp hoặc thông qua các tổ chức cung cấp dịch vụ đòi nợ hoạt động hợp pháp tại Việt Nam, xử lý tài sản bảo đảm nợ (nếu có) để thu hồi; xử lý thông qua các hình thức khoanh nợ, giãn nợ, xóa nợ; bán các khoản nợ phải thu theo quy định của pháp luật, gồm cả nợ phải thu đã quá hạn thanh toán, nợ phải thu khó đòi, nợ phải thu không đòi được để thu hồi vốn trên nguyên tắc trích lập dự phòng đầy đủ theo quy định, không được bán nợ trực tiếp cho Bên nợ. Trường hợp bán nợ dẫn tới Công ty bị thua lỗ, mất vốn, hoặc mất khả năng thanh toán dẫn đến tình trạng Công ty phải giải thể, phá sản thì HĐTV phải làm rõ trách nhiệm của tập thể, cá nhân có liên quan để bồi thường theo quy định.

Cơ cấu kỳ hạn trả nợ bằng nhiều hình thức

Đối với loại “hàng hóa đặc biệt” là nợ mua, nợ tiếp nhận, bên cạnh thực hiện theo quy định tại Điều 17 Nghị định số 129/2020/NĐ-CP, dự thảo Thông tư cũng quy định việc xử lý loại nợ này như sau: cơ cấu kỳ hạn trả nợ bằng các hình thức điều chỉnh kỳ hạn trả nợ, khoanh nợ, gia hạn nợ và điều chỉnh lãi suất khoản nợ phải phù hợp với khả năng trả nợ của bên nợ trên cơ sở các điều kiện cụ thể về việc thu nợ; phù hợp với khả năng giám sát hoạt động kinh doanh của DATC đối với DN bên nợ, đảm bảo phương án mua nợ có hiệu quả. Đối với nợ mua, DATC điều chỉnh mức lãi suất của khoản nợ phù hợp với khả năng trả nợ của DN bên nợ và điều kiện thị trường, nhưng không thấp hơn mức lãi suất tiền gửi có kỳ hạn 12 tháng bình quân công bố bởi Sở Giao dịch của bốn ngân hàng thương mại lớn (Vietcombank, Vietinbank, Agribank, BIDV) tại cùng thời điểm xem xét điều chỉnh lãi suất...

Thông tư quy định, DATC thỏa thuận với DN bên nợ và bên thứ ba để thực hiện chuyển giao nghĩa vụ trả nợ từ DN bên nợ sang bên thứ ba trên nguyên tắc đồng thuận giữa ba bên và phải đảm bảo tạo thuận lợi hơn cho DATC trong việc thu hồi khoản nợ. Việc bán tài sản bảo đảm khoản nợ thực hiện trên cơ sở thỏa thuận giữa DATC và DN bên nợ phải đảm bảo phù hợp với các quy định của pháp luật có liên quan. Trường hợp bán tài sản bảo đảm là quyền sử dụng đất phải thực hiện theo đúng quy định của pháp luật về đất đai.

Quy định về xóa nợ đối với nợ mua theo thỏa thuận, mua chỉ định bằng vốn kinh doanh, dự thảo Thông tư quy định, khi xử lý xóa nợ, DATC phải lập hồ sơ theo từng đối tượng khách nợ và làm rõ trách nhiệm của tập thể, cá nhân trong việc mua nợ nhưng không thu hồi được, báo cáo HĐTV hoặc Tổng giám đốc theo phân cấp của HĐTV xem xét quyết định xóa nợ trong phạm vi phương án mua nợ thuộc thẩm quyền của HĐTV hoặc tổng giám đốc.