Giải ngân vốn đầu tư công “nước rút” những tháng cuối năm

Đầu tư công hiệu quả góp phần thúc đẩy kinh tế phục hồi và phát triển. Ảnh minh họa: ST

Phấn đấu hoàn thành ít nhất 95% kế hoạch

Theo báo cáo từ Bộ Tài chính, giải ngân vốn đầu tư công 7 tháng năm 2023 ước đạt gần 38% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, với lượng vốn lên tới hơn 817 nghìn tỷ đồng. Bộ Kế hoạch và Đầu tư đánh giá, đây là tháng thứ 2 liên tiếp tỷ lệ giải ngân đầu tư công cao hơn đáng kể so với cùng kỳ năm 2022 cả về tỷ lệ và số vốn giải ngân. Kết quả này có được là nhờ vào những nỗ lực của các bộ, ngành, địa phương từ việc phân bổ vốn cho đến thực hiện các thủ tục để đầu tư, triển khai thực hiện.

Số liệu từ Bộ Tài chính cho thấy, có 12 bộ, cơ quan trung ương và 39 địa phương có tỷ lệ giải ngân đạt trên mức trung bình cả nước là 35%. Tuy nhiên, vẫn còn tới 32 bộ, ngành và 4 địa phương lại đang giải ngân chưa đến 20% kế hoạch vốn. Vì thế, bước sang giai đoạn nửa cuối năm, tốc độ giải ngân vốn đầu tư công cần phải được đẩy nhanh để phấn đấu mục tiêu hoàn thành ít nhất 95% kế hoạch vốn của cả năm.

Thực tế cho thấy, nhiều địa phương đang bứt tốc cho công tác này trong những tháng cuối năm bằng nhiều giải pháp như tập trung tháo gỡ các vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng…

Là một trong hai “đầu tàu” của cả nước nhưng tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công tại TPHCM mới đạt khoảng 28% trong 7 tháng qua. Chủ tịch UBND TPHCM Phan Văn Mãi đã yêu cầu các sở, ban, ngành, UBND quận, huyện và các chủ đầu tư phải chấp hành nghiêm túc, đầy đủ các chỉ đạo của UBND TPHCM, khẩn trương triển khai ngay các giải pháp để khắc phục các hạn chế, tập trung giải quyết các khó khăn, vướng mắc của các dự án để thực hiện hiệu quả kế hoạch đầu tư công năm 2023. Trong đó, Chủ tịch UBND TPHCM yêu cầu chấn chỉnh, rà soát, rút ngắn thời gian xử lý thủ tục đầu tư các dự án đầu tư được giao vốn trong năm 2023; định hướng chủ trương và chỉ đạo cụ thể giải quyết các khó khăn, vướng mắc trong công tác bồi thường giải phóng mặt bằng đảm bảo tiến độ…

Tại Hải Phòng, địa phương đã quyết liệt với công tác giải ngân vốn đầu tư công ngay từ đầu năm. Lãnh đạo Thành phố đã thường xuyên kiểm tra thực địa, đôn đốc, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc và xử lý các vấn đề phát sinh. Thành phố cũng đã thành lập 4 Tổ công tác do các đồng chí Phó Chủ tịch UBND thành phố làm Tổ trưởng để đôn đốc giải ngân vốn đầu tư công.

Để hoàn thành nhiệm vụ những tháng cuối năm, báo cáo của TP Hải Phòng cho biết sẽ ưu tiên bố trí, tập trung thanh toán vốn đầu tư công để đẩy nhanh tiến độ thực hiện và hoàn thành các dự án trọng điểm; kiên quyết điều chuyển vốn của các dự án không triển khai thực hiện được hoặc triển khai chậm để tập trung cho các dự án trọng điểm, quan trọng của Thành phố có tiến độ giải ngân tốt.

Tại phiên họp của Ban Chỉ đạo Nhà nước các công trình, dự án quan trọng quốc gia, trọng điểm ngành giao thông vận tải vào ngày 10/8/2023, báo cáo của Ban chỉ đạo này cho biết, tỷ lệ giải ngân cho các công trình giao thông trọng điểm đạt hơn 50%, cao hơn trung bình cả nước. Các dự án thành phần tồn đọng của cao tốc Bắc-Nam giai đoạn 1 đã giải quyết cơ bản các vướng mắc pháp lý và dự kiến quý 1/2024 sẽ hoàn thành. Các dự án khác đang triển khai đã được tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về pháp lý, giải phóng mặt bằng, nguyên vật liệu, công trình kỹ thuật; các dự án chuẩn bị khởi công thì đang khẩn trương hoàn thành thủ tục; các địa phương vào cuộc tích cực trong công tác giải phóng mặt bằng…

Áp lực càng về cuối năm càng nặng nề

Trong bối cảnh kinh tế khó khăn, đầu tư công là 1 trong 3 động lực quan trọng cho phục hồi và tăng trưởng. Ngân sách đầu tư công năm 2023 ước tính chiếm khoảng 7,1% GDP, khá cao so với mức 5,5% GDP vào năm 2022.

Do đó, việc tập trung nguồn lực, quyết liệt thực hiện các nhiệm vụ, công việc trọng tâm để giải ngân đầu tư công được ưu tiên hàng đầu trong những tháng cuối năm. Theo các chuyên gia, áp lực lên giải ngân đầu tư công càng về cuối năm càng nặng nề, nhất là trước tình hình giá cả hàng hóa còn biến động, khí hậu còn thất thường khi mùa mưa, bão lũ đã đến.

Theo bà Vũ Hoàng Quyên, chuyên gia về quản trị công cao cấp của Ngân hàng thế giới (WB), đầu tư công được đẩy nhanh đã hỗ trợ cho nền kinh tế nhưng những thách thức trong triển khai vẫn còn tồn tại.

Vị chuyên gia này cho rằng, Việt Nam cần cho phép có sự linh hoạt trong các quy định về phân bổ ngân sách được xác định trong Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế 2022-2023 và cho phép được linh hoạt phần nào để thực hiện một số hoạt động đấu thầu sớm trước khi phân bổ ngân sách. Các cấp có thẩm quyền cần cải tiến cách tiếp cận lựa chọn đối tượng và cơ chế cung cấp hỗ trợ trong hệ thống an sinh xã hội để điều này trở thành công cụ linh hoạt hỗ trợ cho những người dễ tổn thương khi gặp cú sốc kinh tế. Bà Vũ Hoàng Quyên khuyến nghị, để khai thác sức mạnh của đầu tư công, Việt Nam cần duy trì mức đầu tư, nâng cao chất lượng của dự án và khắc phục những tồn tại trong quản lý đầu tư công và thể chế liên ngành.