Giải đáp vướng mắc chính sách thuế, hoàn thuế cho doanh nghiệp chế xuất

Công chức Chi cục Hải quan Vinh (Cục Hải quan tỉnh Nghệ An) tận tình hướng dẫn thủ tục cho DN. Ảnh: H.Nụ

* Theo đánh giá của DN, Nghị định 18/2021/NĐ-CP đã giải quyết được nhiều vướng mắc của DN chế xuất, cho phép DN chế xuất được áp dụng quy chế của DN chế xuất ngay từ khi được cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư. Đồng thời cho phép DN chế xuất được hoàn thuế đã nộp thừa tại khâu NK và phải nộp thuế trong giai đoạn Nghị định 18/2021/NĐ-CP chưa có hiệu lực.

Bên cạnh đó, Nghị định 18/2021/NĐ-CP có ý nghĩa rất quan trọng và tạo điều kiện cho các DN chế xuất được áp dụng chính sách ưu đãi. Tuy nhiên, theo các DN, tại Nghị định 18/2021/NĐ-CP không có từ ngữ quy định cụ thể đối với tình huống bổ sung tờ khai hải quan hoặc các giấy tờ tương đương cho giao dịch mua hàng hóa từ DN nội địa trong giai đoạn Nghị định 18/2021/NĐ-CP chưa được ban hành nên DN chế xuất đang gặp vướng mắc chưa hoàn thiện được hồ sơ hải quan đối với trường hợp này. Do đó, DN mong muốn được hoàn thiện hồ sơ khai hải quan để tuân thủ quy định hiện hành về thuế và hải quan đối với giao dịch mua hàng hóa, thiết bị nội địa của DN chế xuất.

Cũng theo DN, trong trường hợp không làm được tờ khai hải quan bổ sung, đề nghị Bộ Tài chính tạo điều kiện giải quyết vướng mắc cho DN theo hướng cơ quan Hải quan xác nhận danh mục mua hàng hóa, thiết bị nội địa của DN chế xuất trong giai đoạn xây dựng cơ bản trước khi Nghị định 18/2021/NĐ-CP ban hành mà chưa được làm tờ khai hải quan. Danh mục được xác nhận này sẽ thay thế tờ khai hải quan để giúp DN chế xuất hoàn thiện hồ sơ hải quan cho mục đích thuế hoặc được áp dụng luôn thuế GTGT 0% trên hóa đơn mua vào.

Trả lời kiến nghị này, theo Tổng cục Hải quan, đối với đề xuất cho phép DN đăng ký khai hải quan bổ sung đối với các trường hợp đã mua hàng hóa nhưng chưa mở tờ khai trước đây, tại khoản 2 Điều 75 Thông tư 38/2015/TT-BTC được sửa đổi, bổ sung tại khoản 51 Điều 1 Thông tư 39/2018/TT-BTC quy định đối với hàng hóa mua, bán giữa DN chế xuất với DN nội địa: DN chế xuất, DN nội địa làm thủ tục hải quan XNK tại chỗ theo loại hình tương ứng quy định tại Điều 86 Thông tư này.

Cũng tại b4 điểm b khoản 5 Điều 86 Thông tư 38/2015/TT-BTC được sửa đổi bổ sung tại khoản 58 Điều 1 Thông tư 39/2018/TT-BTC thì chỉ được đưa hàng XNK tại chỗ vào sản xuất, tiêu thụ sau khi hàng hóa NK đã được thông quan; khoản 3 Điều 19 Thông tư 38/2015/TT-BTC được sửa đổi bổ sung tại khoản 8 Điều 1 Thông tư 39/2018/TT-BTC thì tờ khai hải quan sẽ được phân luồng theo 3 hình thức: chấp nhận, kiểm tra chứng từ hoặc kiểm tra thực tế hàng hóa.

Đối chiếu với các quy định trên, Tổng cục Hải quan cho rằng hàng hóa đã được đưa vào tiêu thụ, không có cơ sở để kiểm tra thực tế trong trường hợp phải kiểm tra thực tế hàng hóa, do vậy, không đủ điều kiện để đăng ký tờ khai bổ sung.

Đối với kiến nghị liên quan đến DN nội địa bán hàng cho DN chế xuất nhưng DN chế xuất không mở tờ khai hải quan được áp dụng luôn thuế GTGT 0% trên hóa đơn mua vào, Tổng cục Hải quan cho biết, tại khoản 2 Điều 9 Thông tư 219/2013/TT-BTC quy định: “Đối với hàng hóa XK có hợp đồng bán, gia công hàng hóa XK, hợp đồng ủy thác XK; có chứng từ thanh toán tiền hàng hóa XK qua ngân hàng và các chứng từ khác theo quy định của pháp luật; có tờ khai hải quan theo quy định tại khoản 2 Điều 16 thông tư này”. Theo đó, trường hợp DN nội địa bán hàng hóa cho DN chế xuất nhưng DN chế xuất không mở tờ khai hải quan thì không đủ điều kiện áp dụng thuế GTGT 0% theo quy định hiện hành.

* DN cũng nêu vướng mắc về truy thu thuế GTGT tại khâu NK đối với hàng hóa do nhà thầu phụ NK để cung cấp cho DN chế xuất. Để tạo sự nhất quán trong việc áp dụng chính sách, quy định của pháp luật cũng như tạo sự công bằng giữa các nhà đầu tư, DN cho rằng, cơ quan Hải quan xem xét cho phép các nhà thầu được miễn thuế GTGT khi NK hàng hóa sử dụng để xây dựng nhà xưởng, văn phòng làm việc, lắp đặt thiết bị cho DN chế xuất.

Liên quan đến vấn đề này, theo Tổng cục Hải quan, Điều 3 Luật Thuế GTGT quy định hàng hóa, dịch vụ sử dụng cho sản xuất, kinh doanh và tiêu dùng ở Việt Nam là đối tượng chịu thuế GTGT, trừ trường hợp quy định tại Điều 5 của Luật này.

Ngoài ra tại khoản 20 Điều 5 Luật Thuế GTGT quy định hàng hóa, dịch vụ được mua bán giữa nước ngoài với các khu phi thuế quan và giữa các khu phi thuế quan với nhau thuộc đối tượng không chịu thuế GTGT.

Theo đó, việc nhà thầu NK hàng hóa sử dụng để xây dựng nhà xưởng, văn phòng làm việc, lắp đặt thiết bị do DN chế xuất không được xác định là hoạt động mua bán giữa nước ngoài với khu phi thuế quan và giữa các khu phi thuế quan với nhau để được áp dụng đối tượng không chịu thuế GTGT theo quy định.

Theo Tổng cục Hải quan, việc DN kiến nghị cho phép nhà thầu được miễn thuế GTGT khi NK hàng hóa vượt quá thẩm quyền xử lý của cơ quan Hải quan. Tổng cục Hải quan ghi nhận kiến nghị để nghiên cứu xây dựng phương án sửa đổi, bổ sung phù hợp tại dự án Luật Thuế GTGT sửa đổi và các văn bản quy phạm pháp luật quy định chi tiết thi hành Luật Thuế GTGT.

* DN cho rằng, hiện nay có trường hợp DN NK tại chỗ hàng hóa theo chỉ định của thương nhân nước ngoài, sau đó tái xuất nguyên trạng ra nước ngoài, vào khu phi thuế quan nhưng chưa được xem xét hoàn lại tiền thuế NK. DN cho rằng đủ điều kiện để xin hoàn lại tiền thuế NK đã nộp trong trường hợp này.

Đối với ý kiến này, theo Tổng cục Hải quan, điểm c khoản 1, 2 Điều 19 Luật Thuế XK, thuế NK quy định các trường hợp hoàn thuế và khoản 1a Điều 34 Nghị định 134/2016/NĐ-CP được sửa đổi tại khoản 17 Điều 1 Nghị định 18/2021/NĐ-CP đã quy định cụ thể đối với hàng NK đã nộp thuế nhưng phải tái xuất.

Theo đó, Luật Thuế XK, thuế NK, Nghị định 134/2016/NĐ-CP chỉ quy định hoàn thuế đối với hàng hóa NK đã nộp thuế nhưng phải tái xuất ra nước ngoài, không có quy định hoàn thuế đối với trường hợp NK tại chỗ sau đó tái xuất ra nước ngoài.