Già hóa dân số vừa là thách thức vừa là cơ hội cho phát triển kinh tế xã hội

Theo các chuyên gia y tế việc già hóa dân số nhanh chóng của Việt Nam sẽ tạo áp lực lên hệ thống y tế. Ảnh: Thúy Phương

Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cho biết, hiện nay thế giới có khoảng 901 triệu người cao tuổi (năm 2015), chiếm 12,3% dân số. Số này sẽ tăng lên hơn 2 tỷ người vào năm 2050, chiếm 22% dân số thế giới. Trung bình cứ một giây có 2 người bước vào tuổi 60, tức mỗi năm thế giới có thêm khoảng 58 triệu người 60+ tuổi. Trung bình cứ 9 người sẽ có một người 60+ tuổi và tỉ lệ này sẽ là 5/1 vào năm 2050.

Nhận định của Ngân hàng Thế giới cũng chỉ rõ, lịch sử của các nước cho thấy họ già khi đã giàu còn Việt Nam thì khác, dân số đang già hoá nhanh chóng nhưng mức thu nhập lại thấp hơn so với hầu hết các nước có dân số già hiện nay. Do đó, các chuyên gia khuyến nghị trong "vẻn vẹn" 30 năm trước khi “về già” Việt Nam cần tận dụng thời gian một cách triệt để điều chỉnh chính sách nhằm giảm nhẹ các tác động do vấn đề trên gây ra.

Thứ trưởng Bộ Y tế Phạm Lê Tuấn cho biết, hiện nay Việt Nam có khoảng 10,1 triệu người cao tuổi, chiếm 11% dân số. Riêng số người từ 80 tuổi trở lên là 2 triệu người. Dự báo đến năm 2030, tỷ trọng người cao tuổi Việt Nam chiếm 18% và năm 2050 là 26%. Nếu như các nền kinh tế phát triển mất vài thập kỷ, thậm chí hàng thế kỷ để chuyển từ giai đoạn già hóa dân số sang giai đoạn dân số già thì với tốc độ già hóa như hiện nay, Việt Nam chỉ mất 15 năm.

Theo Thứ trưởng Bộ Y tế, già hóa dân số vừa là thách thức nhưng cũng là cơ hội. Chẳng hạn để chăm sóc người cao tuổi, tất cả các vấn đề từ giáo dục, đào tạo, an sinh, xã hội, y tế, kinh tế kéo theo các lĩnh vực đó sẽ phát triển theo... Chưa kể, sẽ có nhiều vấn đề liên quan đến người cao tuổi như thiết kế xây dựng nhà ở, đường xá, các phương tiện hỗ trợ người già, đào tạo cho điều dưỡng, bác sỹ để phục vụ đối tượng này. Theo đó, đây là cơ hội để các DN có thể nghiên cứu và phát triển những lĩnh vực để phục vụ nhu cầu cho người cao tuổi. Do đó, số lượng lớn người cao tuổi cũng tạo cơ hội cho phát triển kinh tế xã hội.

Nhận định Việt Nam đang có tốc độ già hóa dân số nhanh so với bối cảnh kinh tế hiện nay, Thứ trưởng Bộ Y tế cho biết Việt Nam đã có nhiều chính sách và hoạt động thiết thực để thích ứng với già hóa dân số. Gần đây nhất, Bộ Y tế ban hành Đề án chăm sóc sức khỏe người cao tuổi với nhìn nhận một cách toàn diện, tăng cường chăm sóc người cao tuổi ngay tại cộng đồng vì nếu chỉ dựa vào bệnh viện hay nhà dưỡng lão sẽ tiêu tốn khoản chi phí cao.

“Người Việt Nam có văn hóa các thế hệ cùng chung sống trong một gia đình được thế giới đánh giá là nét văn hóa tốt, là điểm mạnh để tiến hành tốt công tác chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi tại cộng đồng. Hiện nay, Bộ Y tế cũng triển khai mô hình chăm sóc người cao tuổi tại cộng đồng và khuyến khích các DN và tư nhân cùng tham gia”, Thứ trưởng Phạm Lê Tuấn cho biết.

Cũng theo Thứ trưởng Bộ Y tế từ năm 2010, Bộ Y tế đã nghiên cứu xây dựng chính sách chăm sóc sức khỏe người cao tuổi dài hạn. Tuy nhiên, Việt Nam sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức khi triển khai chính sách này, nhất là về kinh tế khi người cao tuổi luôn có ít nhất hai bệnh mãn tính trở lên và điều kiện kinh tế khá khó khăn. Vì thế, thích ứng với già hóa dân số là một thách thức lớn đòi hỏi đa ngành, đa lĩnh vực cùng tham gia.