Dự thảo Luật Quản lý thuế sửa đổi: VCCI đề nghị làm rõ hơn các nguyên tắc quản lý thuế

Trên thực tế có những doanh nghiệp chỉ sai sót hành chính lần đầu nhưng lại bị đánh giá là hành vi trốn thuế và bị áp dụng các hình thức xử lý quá nặng. Ảnh: Thùy Linh.

Cần quy định rõ hơn

Đóng góp ý kiến về dự thảo Luật Quản lý thuế (sửa đổi), VCCI đánh giá cao tinh thần cầu thị của Ban soạn thảo trong việc phối hợp với VCCI tổ chức Hội thảo lấy ý kiến doanh nghiệp về Đề cương dự thảo Luật Quản lý thuế ngay từ giai đoạn đầu soạn thảo. Ban soạn thảo cũng đã nghiên cứu, tiếp thu nhiều ý kiến của VCCI và đã có giải trình cụ thể trong hồ sơ thẩm định.

Tuy nhiên, VCCI cũng cho ý kiến thêm về một số quy định trong dự thảo. Cụ thể, VCCI cho biết, việc quy định các nguyên tắc cơ bản trong quản lý thuế có ý nghĩa quan trọng trong định hướng xây dựng các quy định pháp luật liên quan đến thuế, định hướng và điều chỉnh hành vi của người nộp thuế, công chức thuế. Theo đó, bên cạnh việc nêu tên các nguyên tắc, cần thiết phải có quy định về các nội dung cụ thể của từng nguyên tắc ngay trong Luật này.

Điều này sẽ bảo đảm việc ban hành các văn bản hướng dẫn phải áp dụng nghiêm túc các nguyên tắc này; Bảo đảm từng quy định cụ thể trong Luật và các văn bản hướng dẫn thống nhất với nội dung của nguyên tắc; Tạo cách hiểu thống nhất và rõ ràng cũng như áp dụng giữa người nộp thuế và công chức thuế khi thực hiện các giao dịch về thuế.

VCCI hiểu rằng, một số điều khác như Điều 8, Điều 9 của Dự thảo đã có quy định cụ thể nội dung của các nguyên tắc này, tuy nhiên các nguyên tắc còn lại – được doanh nghiệp hết sức quan tâm bởi chúng thể hiện tính tiến bộ, cải cách của Dự thảo sửa đổi lần này – lại chưa được cụ thể hóa.

Cụ thể, về nguyên tắc đảm bảo công khai, minh bạch, bình đẳng, đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp cho người nộp thuế, cần quy định cụ thể minh bạch, công khai như thế nào, đặc biệt là trong khâu tính thuế.

Đồng thời, về nguyên tắc bản chất giao dịch quyết định hình thức trong việc xác định nghĩa vụ thuế của người nộp thuế, cần quy định những gì vướng mắc về hồ sơ thủ tục thì cơ quan thuế không dùng để đánh giá cái bản chất hành vi của doanh nghiệp. Trên thực tế có những doanh nghiệp chỉ sai sót hành chính lần đầu nhưng lại bị đánh giá là hành vi trốn thuế và bị áp dụng các hình thức xử lý quá nặng.

Về áp dụng giao dịch điện tử trong quản lý thuế, VCCI không rõ quy định này có được hiểu là tất cả các giao dịch thuế sẽ phải áp dụng phương thức điện tử không? Trong trường hợp chỉ áp dụng đối với một bộ phận người nộp thuế có đủ điều kiện như quy định tại khoản 1 Điều 8 Dự thảo: “Người nộp thuế, cơ quan quản lý thuế, cơ quan quản lý nhà nước, tổ chức, cá nhân có điều kiện thực hiện giao dịch điện tử trong lĩnh vực thuế phải thực hiện giao dịch điện tử với cơ quan quản lý thuế theo quy định của Luật này và pháp luật về giao dịch điện tử” thì đề nghị Ban soạn thảo quy định rõ để tránh hiểu nhầm về bản chất của nguyên tắc.

Đảm bảo tính minh bạch, hợp lý

Đáng chú ý, Dự thảo hiện quy định ngân hàng thương mại có trách nhiệm cung cấp thông tin tài khoản của khách hàng là người nộp thuế mở tại ngân hàng cho cơ quan quản lý thuế. Các thông tin này bao gồm: Thông tin về mở tài khoản; số tài khoản; nội dung giao dịch qua tài khoản, số dư tài khoản; mã số thuế của người nộp thuế. VCCI cho rằng, nếu quy định mở như hiện nay thì có khả năng hiểu theo nhiều cách khác nhau, việc áp dụng có thể rất tùy tiện trên thực tế.

Quan hệ giữa ngân hàng thương mại và người nộp thuế là quan hệ dân sự. Khi ký kết hợp đồng, ngân hàng thương mại cần phải cho khách hàng của mình biết các trường hợp thông tin của họ sẽ được cung cấp cho bên thứ ba. Các trường hợp này cần phải hợp lý và rõ ràng để bảo đảm quyền và lợi ích của cá nhân, tổ chức và bảo đảm ngân hàng thương mại không phải chịu gánh nặng tuân thủ yêu cầu này của cơ quan quản lý thuế.

Cho ý kiến thêm về quyền hạn của cơ quan quản lý thuế (Điều 21, Điều 102 Dự thảo), VCCI cho biết, tại Khoản 2 Điều 21 quy định: “Yêu cầu tổ chức, cá nhân có liên quan cung cấp thông tin, tài liệu liên quan đến việc xác định nghĩa vụ thuế…”. Quy định này bất cập ở chỗ, trên thực tế, có trường hợp doanh nghiệp đã chuẩn bị đầy đủ các hồ sơ tài liệu theo quy định nhưng cơ quan thuế không hỏi các thông tin liên quan đến báo cáo mà thay vào đó yêu cầu cung cấp một số tài liệu liên quan đến sổ sách kế toán theo mục đích kế toán Việt Nam. Trong khi hệ thống quản trị nội bộ không yêu cầu doanh nghiệp phải theo dõi các thông tin này.

Vì vậy, để bảo đảm tính minh bạch, hợp lý, đề nghị Ban soạn thảo sửa quy định này theo hướng: “Yêu cầu tổ chức, cá nhân có liên quan cung cấp thông tin, tài liệu liên quan (theo yêu cầu báo cáo và lưu trữ của Luật kế toán và các văn bản hướng dẫn thi hành)…

Cũng theo VCCI, nhiều ý kiến doanh nghiệp cho rằng trong trường hợp “Người nộp thuế nộp bổ sung hồ sơ khai thuế sau khi cơ quan thuế đã ban hành kết luận, quyết định xử lý về thuế sau thanh tra, kiểm tra thì nên bỏ phạt kê khai thuế sai 20% khoản tiền thuế thiếu mà chỉ giữ mức lãi chậm nộp tiền thuế. Việc này sẽ khuyến khích người nộp thuế tự giác khai nộp lại kịp thời bởi 20% khoản tiền thuế thiếu là tương đối lớn, yêu cầu nộp sẽ gây thêm gánh nặng tài chính không cần thiết cho doanh nghiệp.