Cuộc chiến với tội phạm ma túy còn hết sức gian nan, thách thức

Cục trưởng Cục Điều tra chống buôn lậu (Tổng cục Hải quan) Nguyễn Hùng Anh.

Xin ông cho biết tình hình tội phạm ma túy trong địa bàn hoạt động hải quan hiện có những điểm gì đáng chú ý?

Các cơ quan chức năng nhận định, số vụ, đối tượng phạm tội về ma túy được bắt giữ ngày càng tăng, vụ sau lớn hơn vụ trước với những diễn biến rất phức tạp, nghiêm trọng, khó lường; xuất hiện nhiều loại ma túy mới chưa có trong danh mục quản lý, ma túy được cất giấu, pha trộn trong hàng hóa, các loại thực phẩm, đồ uống… được mua bán, vận chuyển trái phép với số lượng ngày càng lớn về Việt Nam tiêu thụ, hoặc tiếp tục vận chuyển đi nước thứ ba.

Trên tuyến đường bộ, tội phạm ma túy thường lợi dụng đường biên giới dài, địa hình rừng núi phức tạp, nhiều đường mòn, lối mở và kẽ hở, sự thông thoáng trong cơ chế, chính sách tạo thuận lợi trong hoạt động xuất nhập khẩu, xuất nhập cảnh, quy trình thủ tục hải quan để trà trộn, cất giấu, vận chuyển trái phép chất ma túy từ Lào, Campuchia vào Việt Nam qua các tỉnh Tây Bắc bộ, miền Trung – Tây Nguyên và Tây Nam bộ.

Ở tuyến hàng không và chuyển phát nhanh, các vi phạm được phát hiện tập trung chủ yếu qua các cảng hàng không sân bay quốc tế Nội Bài (Hà Nội), Tân Sơn Nhất (TPHCM), Đà Nẵng (TP Đà Nẵng).

Các đối tượng sử dụng phương thức ngụy trang, cất giấu ma túy trong túi xách cá nhân, thuốc, thực phẩm..., thậm chí nuốt ma túy trong người. Từ đó, ma tuý được trộn lẫn trong hàng hóa ký gửi, chuyển phát nhanh, hàng thuộc diện quà biếu phi mậu dịch gửi từ từ các quốc gia thuộc châu Âu, châu Mỹ, châu Phi và châu Đại Dương… về Việt Nam tiếp đó tiêu thụ trong nội địa hoặc chuyển đi nước thứ ba hoặc ngược lại.

Tuyến biển, nổi lên trong quý 1/2024 là tình trạng ma túy trôi dạt ngoài khu vực bờ biển thuộc các tỉnh miền Trung. Đáng chú ý, lực lượng chức năng đã phát hiện, thu giữ trong các gói ma túy trôi dạt trên biển có gắn các thiết bị định vị với số lượng lớn tại vùng biển các tỉnh Nghệ An, Đà Nẵng, Bà Rịa - Vũng Tàu, An Giang, Kiên Giang, Cà Mau…

Ngành Hải quan đã có những phương án đấu tranh thế nào, thưa ông?

Ngành Hải quan nhận thức rõ yêu cầu về việc tiếp tục nỗ lực, chủ động, đẩy mạnh triển khai đồng bộ nhiều giải pháp nhằm tăng cường hiệu quả công tác tham mưu và trực tiếp đấu tranh phòng, chống ma túy và kiểm soát tiền chất.

Cụ thể, tiếp tục tăng cường tập trung, phát huy sức mạnh tổng hợp của toàn Ngành, đặc biệt là lực lượng chuyên trách phòng, chống ma túy.

Khai thác tối đa nguồn lực hỗ trợ từ bên ngoài trong khuôn khổ các cơ chế, quan hệ phối hợp, hợp tác với các lực lượng chức năng, bộ, ngành, cơ quan, tổ chức trong nước và quốc tế nhằm thúc đẩy hiệu quả công tác phòng, chống ma túy trong tất cả các khâu, các tuyến và địa bàn.

Đẩy mạnh hiệu quả phối hợp với các bộ, ngành, cơ quan chức năng và lực lượng chuyên trách. Trong địa bàn hoạt động hải quan, cơ quan Hải quan thực hiện vai trò chủ trì; ngoài địa bàn, cơ quan Hải quan phối hợp với các lực lượng, bộ, ngành, nòng cốt là lực lượng Công an.

Ngoài ra, ngành Hải quan thống nhất, quyết tâm triển khai đồng bộ, hiệu quả các giải pháp mang tính toàn diện.

Đẩy mạnh tuyên truyền, tập huấn đào tạo nghiệp vụ nhằm nâng cao nhận thức, kỹ năng, kiến thức về pháp luật và nghiệp vụ phòng, chống ma tuý trong lĩnh vực hải quan.

Tiếp tục tham gia, thể hiện vai trò thành viên tích cực trong các dự án hợp tác quốc tế phạm vi khu vực và toàn cầu về phòng, chống ma túy.

Qua kết quả đấu tranh vừa qua, lực lượng Hải quan đã đúc rút được những bài học kinh nghiệm quan trọng nào trong công tác phòng, chống ma túy, thưa ông?

Để ngăn chặn có hiệu quả các đường dây vận chuyển trái phép chất ma túy từ nước ngoài về Việt Nam chỉ thực sự thành công khi bắt giữ được tang vật ma túy và đối tượng. Để làm được điều này, cần có sự hợp tác hiệp đồng tác chiến chặt chẽ của các lực lượng chức năng.

Quá trình tham gia chuyên án, lực lượng Hải quan đã tăng cường thu thập, phân tích, đánh giá thông tin, tài liệu liên quan đến đường dây tội phạm này và triển khai đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ theo quy định trong quá trình triển khai chuyên án và tổ chức phá án.

Cùng với đó, lực lượng Hải quan và Công an đã chủ động phối hợp chặt chẽ ngay từ giai đoạn trao đổi, xác minh thông tin; xây dựng kế hoạch, xác lập chuyên án; sử dụng các biện pháp nghiệp vụ để nhanh chóng, kịp thời bóc gỡ đường dây, ổ nhóm của các đối tượng phạm tội về ma túy.

Đấu tranh với tội phạm ma túy, lực lượng Hải quan phải đối mặt nhiều khó khăn, thách thức như: việc mua bán và gửi hàng qua phương thức điện tử rất dễ dàng, trong khi ma túy mua bán không trả tiền trước, các đối tượng có thể theo dõi được thời gian vận chuyển cũng như thời gian thông quan kiện hàng đã gửi. Nếu hàng về đến Việt Nam nhưng quá thời gian mà chưa được thông quan đối tượng sẽ bỏ hàng.

Hoặc, tội phạm ma túy cất giấu ma túy trong các lô hàng vận chuyển đường biển khó kiểm tra như hàng đông lạnh, nước tẩy rửa, thức ăn gia súc, đồ gỗ, hàng nông sản, hạt nhựa, máy móc, đá granit xuất khẩu… trong khi, hiện tượng các đối tượng lợi dụng tuyến đường biển để mua bán, vận chuyển ma túy ngày càng gia tăng.

Ngoài ra, ngày càng xuất hiện nhiều loại ma túy tổng hợp mới, một số loại chưa được cập nhật trong dữ liệu của thiết bị phát hiện ma túy và chưa có trong danh mục kiểm soát tại các văn bản quy định pháp luật.

Trong tháng cao điểm phòng, chống ma túy 2024 ngành Hải quan sẽ triển khai các giải pháp gì để thực hiện hiệu quả nhiệm vụ quan trọng này, thưa ông ?

Để triển khai có hiệu quả công tác phòng, chống ma túy đặc biệt trong Tháng cao điểm phòng, chống ma túy năm 2024 (tháng 6-PV), Cục Điều tra chống buôn lậu đã tham mưu lãnh đạo Tổng cục Hải quan xây dựng các kế hoạch, chương trình công tác trọng tâm, trọng điểm nhằm cảnh báo, hướng dẫn các cục hải quan địa phương về công tác phòng, chống ma túy trong địa bàn hoạt động hải quan…

Cùng với đó là tiếp tục phát huy vai trò chủ động của toàn Ngành để kịp thời chủ động phát hiện, bắt giữ, xác định các phương thức, thủ đoạn vận chuyển trái phép ma túy ngày càng tinh vi phức tạp của các đối tượng nhằm hòng qua mặt lực lượng chức năng.

Ngoài các giải pháp trên, thời gian tới, ngành Hải quan tiếp tục bám sát và triển khai hiệu quả, thống nhất các chỉ đạo của lãnh đạo các cấp.

Tăng cường áp dụng đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ, chú trọng thu thập thông tin, nắm chắc diễn biến tình hình từ sớm, từ xa, không để bị động, bất ngờ, chủ động đề ra các biện pháp phòng ngừa, đấu tranh ngăn chặn sát với thực tế, đảm bảo hiệu quả.

Đẩy mạnh kiểm tra, giám sát, kiểm soát đối với hàng hóa xuất nhập khẩu, hành lý, phương tiện, xuất nhập cảnh để kịp thời phát hiện hành vi lợi dụng trà trộn, cất giấu ma túy trong hàng hóa, hành lý, phương tiện vận tải.

Các đơn vị cần quán triệt, tăng cường sử dụng công cụ, trang thiết bị soi chiếu, đặc biệt là trang thiết bị chuyên dùng, chó nghiệp vụ phục vụ công tác phòng chống ma túy…

Xin cảm ơn ông!