Công khai, làm rõ trách nhiệm để chậm quyết toán vốn đầu tư công dự án hoàn thành

Năm 2023, cả nước có 72.468 dự án đã hoàn thành cần thực hiện thủ tục quyết toán theo quy định. Ảnh: ST

13.716 dự án hoàn thành vi phạm quy định thời gian quyết toán

Theo báo cáo của Bộ Tài chính, năm 2023, cả nước có 72.468 dự án đã hoàn thành cần thực hiện thủ tục quyết toán theo quy định. Tuy nhiên, có tới 13.716 dự án vi phạm quy định thời gian quyết toán, chiếm 18,9% dự án hoàn thành, trong đó, vi phạm thời gian phê duyệt quyết toán là 5.760 dự án, vi phạm thời gian thẩm tra là 2.009 dự án, vi phạm thời gian lập hồ sơ quyết toán là 5.947 dự án.

Xét về giá trị, có 45.668 dự án đã được phê duyệt quyết toán năm 2023 với tổng mức đầu tư trên 438.683 tỷ đồng; tổng giá trị đề nghị phê duyệt quyết toán trên 354.898 tỷ đồng, chiếm tỷ lệ 80,9% tổng mức đầu tư; tổng giá trị được phê duyệt quyết toán là gần 352.720 tỷ đồng, chiếm tỷ lệ 80,4% tổng mức đầu tư. Như vậy, giá trị đề nghị quyết toán cũng như giá trị quyết toán được phê duyệt chiếm tỷ lệ khoảng 80% giá trị tổng mức đầu tư được duyệt. Vốn đã giải ngân là gần 338.381 tỷ đồng, chiếm 77,1% tổng mức đầu tư. Giá trị giảm trừ khỏi giá trị đề nghị quyết toán hơn 2.179 tỷ đồng, chiếm 0,61% giá trị đề nghị quyết toán.

Ngoài ra, 8.807 dự án hoàn thành đã nộp hồ sơ quyết toán nhưng chưa thẩm tra, phê duyệt với tổng mức đầu tư là hơn 250.978 tỷ đồng; tổng giá trị vốn đã thanh toán gần 171.764 tỷ đồng, chiếm 68,4% tổng mức đầu tư. Bên cạnh đó, có 17.993 dự án hoàn thành chưa nộp hồ sơ quyết toán với tổng mức đầu tư gần 417.470 tỷ đồng; tổng giá trị vốn đã thanh toán hơn 302.671 tỷ đồng, chiếm 72,5% tổng mức đầu tư.

Báo cáo của Bộ Tài chính cho thấy, số vốn đầu tư công còn lại phải bố trí đến thời điểm báo cáo là gần 31.289 tỷ đồng, trong đó ngân sách trung ương gần 3.997 tỷ đồng. Bộ Tài chính cho rằng, đây là số vốn khá lớn chiếm khoảng 4,6% kế hoạch vốn đầu tư phát triển nguồn ngân sách nhà nước năm 2024 là 677.349 tỷ đồng, cao hơn năm 2022 (tỷ lệ 3,54%).

Ngoài ra, một số cơ quan và địa phương có vốn còn lại phải bố trí đến thời điểm báo cáo lớn. Bộ Tài chính đánh giá, việc các đơn vị chưa ưu tiên bố trí đủ vốn đầu tư công cho dự án có sử dụng vốn đầu tư công đã hoàn thành, bàn giao đưa vào sử dụng, đặc biệt là các dự án đã được phê duyệt quyết toán vốn đầu tư dự án hoàn thành là vi phạm các quy định tại Luật Đầu tư cũng như Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về nguyên tắc, tiêu chí và định mức phân bổ vốn đầu tư công nguồn ngân sách nhà nước giai đoạn 2021-2025...

Kiên quyết áp dụng các chế tài xử lý

Để đảm bảo quyết toán vốn đầu tư công dự án hoàn thành được thực hiện đúng quy định, Bộ Tài chính đã kiến nghị các bộ, cơ quan trung ương, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và các tập đoàn, tổng công ty cần chỉ đạo các đơn vị có liên quan thực hiện nghiêm các quy định trong công tác quyết toán vốn đầu tư công dự án hoàn thành trong việc lập, thẩm tra, phê duyệt quyết toán đúng thời hạn.

Trong đó, đến thời điểm tổng hợp, 24 đơn vị gửi báo cáo chậm cần có văn bản gửi Bộ Tài chính làm rõ trách nhiệm của tổ chức, cá nhân có liên quan trong việc không gửi báo cáo đúng thời gian quy định, làm ảnh hưởng đến thời gian tổng hợp báo cáo. 3 đơn vị không gửi báo cáo là Đại học Quốc gia Hà Nội, Trung ương Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, Hội Nhà văn Việt Nam, Bộ Tài chính đề nghị có văn bản giải trình gửi Thủ tướng Chính phủ, đồng thời chịu trách nhiệm trước cơ quan Thanh tra, Kiểm toán...

Kiến nghị chung đến các bộ, cơ quan, địa phương, doanh nghiệp nhà nước, Bộ Tài chính cho rằng, các đơn vị cần xác xác định rõ nguyên nhân, trách nhiệm của tập thể, cá nhân không thực hiện đúng quy định về thời gian quyết toán (chậm lập, chậm nộp báo cáo quyết toán và chậm thẩm tra, phê duyệt quyết toán). Từ đó kiên quyết áp dụng các chế tài xử lý theo quy định như: công khai danh sách chủ đầu tư vi phạm thời gian nộp quyết toán; thực hiện xử phạt vi phạm hành chính chủ đầu tư vi phạm thời gian nộp quyết toán; đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ, bình xét thi đua của cá nhân, tổ chức thực hiện công tác quyết toán vốn đầu tư công dự án hoàn thành.

Bộ Tài chính cũng đề nghị công khai danh sách các nhà thầu vi phạm thời gian lập hồ sơ quyết toán trên Báo Đấu thầu, Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia để thông báo cho các chủ đầu tư, ban quản lý dự án biết các nhà thầu vi phạm thời gian lập hồ sơ quyết toán hợp đồng. Không để nhà thầu có vi phạm quy định về thời gian lập hồ sơ quyết toán được tham gia đấu thầu dự án, gói thầu mới theo quy định. Chịu trách nhiệm về tính chính xác của toàn bộ số liệu báo cáo công tác quyết toán trước các cơ quan thanh tra, kiểm toán nhà nước và các cơ quan giám sát thuộc Quốc hội, Chính phủ...

Đối với các đơn vị thẩm tra, phê duyệt quyết toán, lập báo cáo tổng hợp quyết toán, bộ Tài chính yêu cầu hướng dẫn chủ đầu tư, ban quản lý dự án lập báo cáo quyết toán đúng thời gian quy định, đúng theo mẫu biểu quy định, đảm bảo số liệu chính xác, đúng thời gian quy định.

Đối với các chủ đầu tư, ban quản lý dự án, nhà thầu, Bộ Tài chính đề nghị thực hiện rà soát số vốn đầu tư công còn lại phải bố trí của các dự án đã hoàn thành so với giá trị quyết toán được duyệt hoặc giá trị đề nghị quyết toán hoặc giá trị khối lượng hoàn thành được nghiệm thu để báo cáo cấp có thẩm quyền ưu tiên bố trí vốn theo quy định. Đồng thời rà soát các dự án đầu tư đã hoàn thành bàn giao, đưa vào sử dụng đến nay chưa thực hiện quyết toán; xác định rõ nguyên nhân chậm quyết toán, những khó khăn vướng mắc cụ thể của từng dự án, làm rõ trách nhiệm của từng tổ chức, cá nhân có liên quan, trên cơ sở đó đề xuất các biện pháp xử lý.