Cổ phần hóa, thoái vốn: "Không thể làm ào ào, nhưng không thể không làm"

Thủ tướng Chính phủ phát biểu chỉ đạo.

DNNN có vai trò quan trọng

Mở đầu bài phát biểu, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh tầm quan trọng của sự kiện lần này: “Đây là hội nghị rất quan trọng, liên quan đến lực lượng doanh nghiệp đang nắm giữ tài sản 3 triệu tỷ đồng; lượng vốn 1,5 triệu tỷ đồng. Đây là số lượng vốn và tài sản rất lớn, bởi GDP của cả nền kinh tế mới đạt hơn 5 triệu tỷ đồng”.

Đánh giá những kết quả trong thời gian qua, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc ghi nhận: Quá trình cổ phần hoá, thoái vốn DNNN đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, trong đó, giá trị thực hiện cổ phần hoá, thoái vốn giai đoạn 2016- 2018 gấp 2,5 lần thực hiện từ 2011- 2015.

Cùng với đó, hiệu quả hoạt động của DNNN tiếp tục tăng lên, tổng tài sản tăng 3%, vốn chủ sở hữu tăng 4%, lợi nhuận trước thuế tăng 4%, nộp NSNN là 219.469 tỷ đồng, tăng 5% so với năm 2016... Tính riêng 8 tháng đầu năm 2018, doanh thu, lợi nhuận của các DNNN đều đạt trên 70% kế hoạch cả năm.

Trước vấn đề đặt ra là “DNNN có cần thiết cho sự phát triển của đất nước không?”, Thủ tướng khẳng định: DNNN có vai trò hết sức cần thiết cho sự phát triển của một đất nước, không chỉ riêng Việt Nam mà cả các nước khác trên thế giới như Trung Quốc, Singapore... DN nào cũng có ý nghĩa hết sức quan trọng, kể cả DN công ích. Do đó, cần phải cổ phần hoá tích cực, ngay cả những doanh nghiệp có hiệu quả để thu hút, huy động vốn xã hội nâng cao năng lực quản trị và chống tham nhũng.

Qua quá trình tái cơ cấu, Thủ tướng cho biết, số lượng DNNN đã giảm từ 12.000 xuống còn 600 doanh nghiệp, góp phần ổn định vĩ mô, tạo nguồn thu lớn cho nhà nước, đời sống cán bộ của DNNN tốt hơn. Đồng thời, tính bình đẳng cạnh tranh được thể hiện tốt.

Tuy nhiên, Thủ tướng Chính phủ cũng thẳng thắn nhận định: Hiệu quả đóng góp của DNNN còn thấp, nhất là đầu tư, yếu kém về khoa học công nghê. Tình trạng nợ xấu, thua lỗ vẫn còn ở một số tập đoàn, còn tình trạng thất thoát lớn.

Đặc biệt, “công tác giám sát, thanh tra nội bộ vẫn còn nhiều tồn tại, để xảy ra thất thoát lớn. Một số doanh nghiệp không chịu công khai minh bạch, quản trị doanh nghiệp còn yếu kém, không chịu học hỏi, còn tình trạng "bình cũ rượu mới", "treo đầu dê bán thịt chó", "sân trước sân sau"… "Tôi muốn nói là có ông không chỉ 1 sân sau mà còn 2-3 sân sau, thậm chí là 12-13 sân sau. Có ông có đầy đủ bao nhiêu sân sau buôn bán nguyên vật liệu. Tôi khẳng định không phải là Thủ tướng không biết đâu” - Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nói.

Về quá trình cổ phần hoá, Thủ tướng đánh giá là chậm, đặc biệt ở TP.HCM không tiến hành được. DNNN cũng chưa dẫn đầu, dẫn dắt nền kinh tế, đi đầu trong đổi mới công nghệ. Nhiều tập đoàn trong nhiều năm không đầu tư gì, không có sự chuyển động. Và nguyên nhân phần nhiều do còn tư tưởng e ngại, tâm lý sợ mất vị trí và vai trò sau khi cổ phần hóa, tư tưởng thiên vị, lợi ích nhóm đang kìm hãm cổ phần hoá DNNN.

Không thể không làm

Nhấn mạnh quan điểm “không thể làm ào ào, nhưng không thể không làm”, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đề ra mục tiêu đổi mới DNNN, tái cơ cấu lại DNNN trên nền tảng công nghệ hiện đại, quản lý chuẩn mực quốc tế... Theo đó, tái cơ cấu đổi mới mô hình tăng trưởng, áp dụng công nghệ trong quản lý quốc tế, phát triển lực lượng sản xuất và đào tạo nhân lực là những giải pháp rất cụ thể. Trong đó, tập trung ứng dụng cách mạng công nghệ 4.0, thời đại kỷ nguyên số cần được nghiên cứu áp dụng vào điều hành tập đoàn, cố gắng tìm ra những sản phẩm cạnh tranh mà doanh nghiệp có tiềm năng.

Mục tiêu tới năm 2020, cơ cấu đổi mới DNNN, phấn đấu hoàn thành thoái vốn tại các doanh nghiệp, xử lý dứt điểm những công trình kém hiệu quả. “Đơn vị nào có lý do khách quan không thể cổ phần hoá theo kế hoạch cần báo cáo. Không để tình trạng làm cũng được, không làm cũng được!” - Thủ tướng nhấn mạnh.

Đồng thời, Thủ tướng yêu cầu, đẩy nhanh lộ trình thoái vốn và cổ phần hoá doanh nghiệp. Rà soát các đơn vị chưa cổ phần được giai đoạn trước chuyển về giai đoạn 2019-2020 và đẩy nhanh chuyển doanh nghiệp về SCIC.

Thủ tướng nhấn mạnh: Các doanh nghiệp cổ phần hoá phải nghiêm túc thực hiện niêm yết trên thị trường chứng khoán và nộp tiền đầy đủ về quỹ đổi mới sắp xếp DNNN; xử lý nghiêm các DNNN đã cổ phần hóa mà không niêm yết trên sàn chứng khoán.

Đặc biệt, xác định rõ trách nhiệm cá nhân trong chậm trễ thoái vốn và cổ phần hoá. Người đứng đầu các DNNN phải xây dựng phương án sản xuất kinh doanh trong đó tiên phong công nghệ, hiệu quả quản lý. Không để có những lỗ hổng, vi phạm trong cổ phần hóa xảy ra, đặc biệt là trong lĩnh vực đất đai, tài nguyên.

Người đứng đầu Chính phủ cũng yêu cầu công tác thanh tra, kiểm tra phải chặt chẽ, đúng quy định, đảm bảo doanh nghiệp hoạt động bình thường. Thanh tra, kiểm tra phải đặt mục tiêu để doanh nghiệp hoàn thiện, phát triển tốt hơn. Trong việc điều tra, khởi tố cần tôn trọng nguyên tắc suy đoán vô tội.

Cuối cùng Thủ tướng nhấn mạnh, Chính phủ đang nỗ lực tháo gỡ về thể chế để tạo điều kiện cho các thành phần kinh tế phát triển, trong đó có DNNN. Lãnh đạo Chính phủ mong rằng lực lượng này sẽ phát huy tốt vai trò đầu tàu của mình, dẫn dắt nền kinh tế, tạo ra nhiều doanh nghiệp lớn mạnh cho Việt Nam.