Chụp chiếu nhiều trong khám chữa bệnh: Bảo hiểm bảo lạm dụng, bác sỹ bảo không

Tình trạng lạm dụng BHYT hiện vẫn nhức nhối. Ảnh: Mạnh Hùng.

Lý giải khác nhau

Trong quản lý quỹ BHYT, quan điểm của một số bác sỹ cho rằng hiện vẫn còn những khe hở để người xấu lợi dụng, kể cả từ phía bác sỹ và bệnh nhân. Đơn cử như việc một năm một người đi khám hàng trăm lần là quản lý kém, nhưng áp đặt chỉ định cho bác sỹ như hiện tại, nhất là các yếu tố liên quan tới thuốc men, chụp chiếu là chưa khách quan mà cần tham khảo ý kiến của nhân viên y tế.

Theo ông Dương Tuấn Đức, Giám đốc Trung tâm Giám định BHYT và thanh toán đa tuyến khu vực phía Bắc, BHXH Việt Nam, qua thống kê những tháng đầu năm 2017, có gần 2.800 người đã đi khám 50 lần trở lên, trong đó nhiều nhất là khám 123 lần kể cả ngày nghỉ, ngày lễ tết, có 195 người thường xuyên đến khám tại bốn cơ sở khám chữa bệnh với số tiền đề nghị BHXH chi trả là 7,7 tỷ đồng. Điểm đặc biệt là cùng một người đi khám nhưng mỗi ngày có thể được chẩn đoán bệnh khác nhau và chỉ định điều trị khác nhau. Đơn cử một bệnh nhân ở TP.HCM đến khám tại Bệnh viện Chấn thương chỉnh hình TP.HCM ngày 3/1/2017 được xác định là bị tăng huyết áp. Cũng ngày 3/1 bệnh nhân này đến khám tại Bệnh viện quận Tân Bình, TP.HCM và được xác định bị tiểu đường và đến ngày 4/1 bệnh nhân lại đến Bệnh viện quận Tân Bình và được xác định bị xơ vữa động mạch.

Còn ông Lê Văn Phúc, Phó Trưởng ban phụ trách Ban thực hiện chính sách BHYT, BHXH Việt Nam cho biết, tại nhiều bệnh viện đã có hiện tượng xé lẻ chụp chiếu để thanh toán với BHYT. Ông Phúc dẫn chứng, trên 1 phim chụp X- quang cẳng chân với kích thước 20x30 cm bác sỹ có thể nhìn rõ xương cổ chân, xương khớp gối, xương cẳng chân, xương gót, nhưng nhiều bệnh viện đã yêu cầu BHXH thanh toán 3 dịch vụ khác nhau là chụp gót chân, chụp cổ chân, chụp xương cẳng chân.

Phân tích về điều này, ông Phúc cho rằng cổ chân và gót chân rất gần nhau, một phim cẳng chân hoàn toàn có thể chụp được các bộ phận trên cớ sao lại chỉ định chụp riêng? “Tôi thừa nhận có những trường hợp bác sỹ chỉ định chụp riêng từng bộ phận cơ thể là cần thiết để tìm ra bệnh đảm bảo quyền lợi của người bệnh, nhưng ở bệnh nhân cụ thể này là không cần thiết. Có thể mỗi phim X- quang chi phí khoảng vài chục nghìn đồng, bệnh nhân có thể không để ý song trên phạm vi cả nước nếu cơ sở y tế nào cũng lạm dụng như trên thì số tiền quỹ BHYT phải chi trả là rất lớn”, ông Phúc nói.

Về vấn đề này bác sỹ Lương Quốc Chính, Khoa Cấp cứu, Bệnh viện Bạch Mai cho rằng, bác sỹ điều trị bệnh nhân chứ không phải điều trị xương gãy, nên đôi khi xét nghiệm, chụp là để chẩn đoán bệnh. Theo lý giải của vị bác sỹ này, cơ thể là một khối thống nhất nhưng mỗi tế bào, mỗi cơ quan, mỗi đoạn cơ thể lại có những cấu trúc giải phẫu, chức năng sinh lý khác nhau. Không một kỹ thuật nào chẩn đoán được bách bệnh, không một biện pháp nào điều trị được bách bệnh. “Chụp X- quang đã là tối thiểu, có khi bác sỹ còn phải chỉ định chụp cộng hưởng từ để đánh giá phần mềm, mạch máu bởi không chỉ riêng xương có tổn thương, còn bệnh nhân còn có thể có cả tổn thương ở các mô mềm xung quanh chỗ chân gãy. Ngoài ra nếu người bệnh gãy xương do tai nạn ngã xe thì bác sỹ còn phải kiểm tra các yếu tố nguy cơ bệnh lý như tim mạch, tăng huyết áp. Việc kiểm tra chỉ để an toàn cho bệnh nhân”, bác sỹ Chính khẳng định.

Minh chứng về chỉ định của bác sỹ khác với triệu trứng ban đầu của bệnh nhân, song không phải vì lạm dụng mà vì mục tiêu chẩn đoán đúng bệnh, bác sỹ Hoàng Cương, Khoa Khám bệnh, Bệnh viện Mắt Trung ương cho biết, khi bị sụt mí mắt một bên bệnh nhân tới khám tại Bệnh viện Mắt Trung ương với suy nghĩ đây là bệnh lý liên quan tới mắt, song thực tế đây không chỉ là bệnh lý về mắt mà còn liên quan tới nhiều bệnh lý khác. Do vậy, nhân viên y tế phải yêu cầu bệnh nhân làm một loạt xét nghiệm, chụp chiếu như xét nghiệm tiểu đường, huyết áp để loại trừ bệnh lý tiểu đường, tăng huyết áp, điện não đồ, cộng hưởng từ để loại trừ tổn thương về não. “Nếu sau khi các chỉ số nêu trên bình thường thì việc sụt mí mắt một bên mới liên quan tới bệnh lý về mắt. Vậy nên nếu không hiểu thì người bệnh dễ cho bác sỹ lạm dụng chiếu chụp”, bác sỹ Hoàng Cương nói.

Cần có tiêu chí rõ ràng

Trong quản lý quỹ BHYT, quan điểm của một số bác sỹ cho rằng hiện vẫn còn những khe hở để người xấu lợi dụng, kể cả từ phía bác sỹ và bệnh nhân. Đơn cử như việc một năm một người đi khám hàng trăm lần là quản lý kém, nhưng áp đặt chỉ định cho bác sỹ như hiện tại, nhất là các yếu tố liên quan tới thuốc men, chụp chiếu là chưa khách quan mà cần tham khảo ý kiến của nhân viên y tế. Về phía BHXH, ông Dương Tuấn Đức cho rằng một phần căn nguyên của tình trạng lạm dụng ngày càng gia tăng vì chưa có cá nhân, tổ chức nào bị xử phạt vì lạm dụng quỹ bảo hiểm.

Cũng theo ông Đức, hiện chưa có căn cứ để xác định các tiêu chuẩn, định mức trong khám chữa bệnh nên nhân viên bảo hiểm khó có thể “soi” được các chỉ định của nhân viên y tế bởi về chuyên môn y học thì nhân viên y tế hiểu biết sâu hơn nhân viên bảo hiểm. “Hiện trên cả nước có trên 12.000 bệnh viện nhưng chỉ có 3.000 giám định viên BHYT, trong đó chỉ có 600 bác sỹ mà những bác sỹ này trình độ không thể bằng những nhân viên y tế trực tiếp khám chữa bệnh hàng ngày, do vậy rất khó vạch ra những sai sót trong chỉ định dịch vụ. Vậy nên BHXH Việt Nam rất cần Bộ Y tế sớm ban hành một hệ thống tiêu chuẩn, tiêu chí để làm căn cứ xác định các tiêu chuẩn, định mức trong khám, chữa bệnh, khi ấy chỉ cần căn cứ vào đó nhân viên bảo hiểm có thể biết là nhân viên y tế có lạm dụng chỉ định, chụp chiếu hay không”, ông Đức nêu.

Quỹ BHYT là quỹ phúc lợi chung của những người tham gia BHYT. Thế nhưng, việc sử dụng và quản lý quỹ hiện nay có quá nhiều vấn đề, gây mất công bằng trong khám, điều trị. Do vậy rất cần có sự tham khảo ý kiến của các bên liên quan để đưa ra những quy định phù hợp vừa không ảnh hưởng tới quyền lợi của người bệnh vừa không làm ảnh hưởng tới Quỹ BHYT.