Chuẩn bị liên thông kết quả xét nghiệm giữa các bệnh viện hạng đặc biệt

Ông Lương Ngọc Khuê.

Ông có thể cho biết việc liên thông xét nghiệm sẽ có lợi ích như thế nào cho điều trị và giảm chi phí điều trị cho bệnh nhân?

Hàng năm, chỉ tính riêng số lượt xét nghiệm của các bệnh viện, có khoảng 250 triệu lượt xét nghiệm hóa sinh, hơn 200 triệu lượt xét nghiệm huyết học và khoảng 25 triệu lượt xét nghiệm vi sinh. Tỷ lệ tăng trưởng trong khối xét nghiệm trung bình khoảng 10% mỗi năm.

Việc liên thông xét nghiệm mang lại nhiều lợi ích. Cụ thể khi chuẩn bị liên thông kết quả xét nghiệm, các phòng xét nghiệm phải được đánh giá mức chất lượng, phải tiến hành nội kiểm, ngoại kiểm, hiệu chuẩn thiết bị và triển khai thực hiện các giải pháp cải tiến quản lý chất lượng xét nghiệm, qua đó, độ chính xác, tin cậy của xét nghiệm được tăng lên, nâng cao hiệu quả chẩn đoán và điều trị người bệnh, trong một số trường hợp người bệnh được chẩn đoán sớm hơn. Hiệu quả này không thể tính được bằng tiền.

Khi xét nghiệm có độ tin cậy cao hơn, cơ sở khám chữa bệnh này có thể sử dụng kết quả xét nghiệm của cơ sở khám chữa bệnh khác, một số xét nghiệm không phải làm lại sẽ tránh được lãng phí. Chỉ cần giảm được 1% số xét nghiệm thì mỗi năm, chỉ tính riêng số xét nghiệm không phải thực hiện tại các bệnh đã là khoảng 4,75 triệu lượt. Nếu tính trung bình mỗi xét nghiệm có giá 50.000 đồng thì chúng ta đã tiết kiệm được khoảng 237,5 tỷ đồng.

Hiện Bảo hiểm Xã hội Việt Nam đang nói nhiều tới việc lạm dụng chụp chiếu xét nghiệm tại các cơ sở y tế. Vậy theo ông liệu tại các cơ sở có tình trạng chỉ định quá mức, lạm dụng xét nghiệm như ý kiến của Bảo hiểm Xã hội Việt Nam? Nếu có, Bộ Y tế đã chỉ đạo các đơn vị điều trị thực hiện các giải pháp kiểm soát lạm dụng xét nghiệm?

Việc chỉ định xét nghiệm, chỉ định cận lâm sàng là phải phù hợp với tình trạng bệnh trong quá trình chẩn đoán, điều trị, chăm sóc. Chỉ định này thực hiện theo hướng dẫn chẩn đoán và điều trị, quy trình kỹ thuật, quy trình chăm sóc hoặc quy trình chuyên môn.

Việc giám sát tuân thủ hướng dẫn là nhiệm vụ của Hội đồng Thuốc và Điều trị của các bệnh viện hoạt động theo các văn bản quy định của Bộ Y tế.

Hiện nay, chỉ định xét nghiệm, chỉ định cận lâm sàng cũng sẽ được giám sát qua việc liên thông kết nối dữ liệu với Bộ Y tế và cơ quan Bảo hiểm xã hội. Bộ Y tế sẽ tiếp tục nghiên cứu để có các giải pháp cụ thể và hiệu quả hơn nữa trong việc kiểm soát chỉ định xét nghiệm, bảo đảm phù hợp và hiệu quả.

Bộ Y tế đã nói nhiều tới việc liên thông kết quả xét nghiệm giữa các cơ sở y tế vậy xin ông cho biết lộ trình thực hiện là thời điểm nào?

Trước hết, cần phải hiểu liên thông xét nghiệm thực chất là việc cơ sở khám chữa bệnh này công nhận và có thể sử dụng kết quả xét nghiệm của cơ sở khám chữa bệnh khác trong một số trường hợp xét nghiệm đó có giá trị sử dụng trong một thời gian và trên cơ sở tình trạng người bệnh.

Thực hiện được điều này có nghĩa là một số xét nghiệm sau khi đã có kết quả có thể được cơ sở khám chữa bệnh khác sử dụng để chẩn đoán, điều trị, theo dõi bệnh, giúp tiết kiệm chi phí thực hiện xét nghiệm trong một số trường hợp.

Lộ trình liên thông kết quả xét nghiệm đã được xác định trong Quyết định số 316/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án Tăng cường chất lượng xét nghiệm y học giai đoạn 2016-2025, trong đó trước ngày 1/1/2018 sẽ liên thông kết quả xét nghiệm giữa các bệnh viện hạng đặc biệt và hạng I; đến năm 2020 thực hiện liên thông xét nghiệm đối với các bệnh viện trong cùng một địa bàn tỉnh, thành phố. đến năm 2025 liên thông xét nghiệm ở tất cả các cơ sở khám chữa bệnh trên toàn quốc.

Vậy ông đánh giá chất lượng xét nghiệm giữa các cơ sở điều trị, chất lượng xét nghiệm giứa các tuyến điều trị như thế nào? Việc liên thông này có thực hiện ở các bệnh viện tư hay không?

Chất lượng xét nghiệm giữa các cơ sở điều trị và giữa các tuyến điều trị hiện nay nhìn chung chưa đồng đều. Chất lượng xét nghiệm thường tốt hơn ở các bệnh viện tuyến trung ương và tuyến tỉnh, chất lượng còn hạn chế ở các bệnh viện tuyến dưới. Do vậy các bệnh viện tư nhân cũng phải tham gia liên thông và cũng phải được đánh giá chất lượng để thực hiện liên thông.

Vậy thưa ông đâu là những điều kiện cần có để thực hiện liên thông xét nghiệm? Để thực hiện việc liên thông kết quả xét nghiệm thì cơ sở y tế phải đầu tư về trang thiết bị và nhân lực ra sao và hiện hệ thống trang thiết bị và nhân lực đã đáp ứng yêu cầu này chưa?

Để thực hiện được liên thông kết quả xét nghiệm, cần có 2 điều kiện, cụ thể là chất lượng xét nghiệm phải được bảo đảm thông qua quy trình quản lý chặt chẽ, bảo đảm độ chính xác và độ tin cậy của xét nghiệm. Bên cạnh đó các cơ sở y tế phải xác định được danh mục những xét nghiệm có thể sử dụng lại kết quả trong khoảng thời gian nhất định.

Để liên thông kết quả xét nghiệm, nhân lực, trang thiết bị, vật tư hóa chất là 3 trong số 12 thành tố liên quan đến quản lý chất lượng phòng xét nghiệm. Theo kết quả khảo sát 330 phòng xét nghiệm ở 22 tỉnh, thành phố sử dụng bảng kiểm đánh giá thực hiện Thông tư số 01/2013/TT-BYT năm 2015, có 73% số phòng xét nghiệm đạt yêu cầu về nhân lực; 90% phòng xét nghiệm đạt yêu cầu về cơ sở vật chất, trang thiết bị, hóa chất.

Hiện nay phòng xét nghiệm của các bệnh viện đạt chuẩn theo quy định không nhiều. Chưa kể máy móc xét nghiệm, hóa chất xét nghiệm của các bệnh viện được đầu tư khác nhau, nhân lực làm xét nghiệm trình độ khác nhau nên kết quả có thể khác nhau. Nếu bệnh nhân mắc bệnh nặng, bệnh khó, bác sĩ không chỉ định xét nghiệm lại mà căn cứ vào kết quả xét nghiệm của bệnh viện bạn để xác định phương pháp điều trị, nếu không may có rủi ro, biến cố thì không biết quy trách nhiệm thế nào, thưa ông?

Theo nguyên tắc, việc liên thông kết quả xét nghiệm chỉ áp dụng cho một số xét nghiệm có thể liên thông được, khi kết quả xét nghiệm đó có giá trị trong một thời gian nhất định. Bệnh viện đó chỉ sử dụng và công nhận kết quả xét nghiệm của bệnh viện khác mà phòng xét nghiệm của bệnh viện khác đó có mức chất lượng tương đương hoặc cao hơn, bệnh viện xét nghiệm cho người bệnh là nơi chịu trách về dịch vụ xét nghiệm mình thực hiện.

Như vậy, độ chính xác và độ tin cậy cũng sẽ tương đương hoặc cao hơn. Đặc biệt quan trọng là trong quá trình thực hiện, quyền chỉ định xét nghiệm vẫn là của bác sĩ nếu thấy cần thiết, tất nhiên, việc chỉ định xét nghiệm phải dựa trên tình trạng cụ thể của người bệnh.

Xin cảm ơn ông!