Cần tiếp tục giữ vững kỷ luật tài chính, ngân sách nhà nước

	Thực hiện nghiêm kỷ luật tài chính - ngân sách nhà nước
	Ngành Tài chính kiên định siết chặt kỷ luật tài chính
	Tăng cường kỷ luật tài chính - ngân sách nhà nước
	Chính phủ yêu cầu siết chặt kỷ luật tài chính - ngân sách
	Kỷ luật tài chính cần được siết chặt hơn

Năm 2018 đi qua với nhiều dấu ấn, thành tựu trong phát triển kinh tế. Xin Phó Thủ tướng có thể phân tích, đánh giá rõ hơn về các điểm sáng kinh tế trong năm 2018?

Ngay từ đầu năm, Chính phủ kiên định mục tiêu đề ra từ đầu nhiệm kỳ là ưu tiên kiểm soát lạm phát, ổn định vĩ mô, thúc đẩy tăng trưởng gắn với cơ cấu lại nền kinh tế, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh. Trước những biến động phức tạp của tình hình trong nước và thế giới và nhất là chiến tranh thương mại, rủi ro trên thị trường tài chính, tiền tệ quốc tế, chúng ta đã theo dõi sát, chủ động có đối sách phù hợp, kết hợp hài hòa các chính sách, tăng khả năng thích ứng của nền kinh tế, tạo môi trường vĩ mô ổn định cho phát triển KT-XH.

Trong ngày đầu tiên của năm 2018, Chính phủ đã ban hành và quyết liệt chỉ đạo thực hiện Nghị quyết 01/NQ-CP. Nghị quyết gồm 9 nhóm với 56 giải pháp và 242 nhiệm vụ cụ thể, toàn diện trên các lĩnh vực, phấn đấu đạt cao nhất các mục tiêu, chỉ tiêu đề ra.

Đặc biệt, ngay từ đầu năm 2018 Chính phủ đặt ra và tổ chức thực hiện quyết liệt phương châm hành động “Kỷ cương, liêm chính, hành động, sáng tạo, hiệu quả”...

Với sự chỉ đạo, điều hành quyết liệt của Chính phủ, sự nỗ lực của các bộ, ngành, địa phương và cộng đồng DN, người dân, năm qua, cả nước đã hoàn thành và hoàn thành vượt mức 12/12 chỉ tiêu về phát triển KT-XH theo Nghị quyết của Quốc hội, có 9 chỉ tiêu vượt kế hoạch. Trong đó, lĩnh vực kinh tế đạt được nhiều kết quả nổi bật. Đó là tăng trưởng GDP cả năm đạt 7,08%, vượt chỉ tiêu Quốc hội đề ra, gấp đôi chỉ số tăng giá tiêu dùng càng làm cho tăng trưởng thêm ý nghĩa; tín dụng tăng trưởng khá, tập trung vào các lĩnh vực ưu tiên; dự trữ ngoại hối nhà nước đạt kỷ lục trên 60 tỷ USD; thị trường chứng khoán phát triển khá ổn định, vốn hóa thị trường chứng khoán đã đạt khoảng 70% GDP, bằng mục tiêu đặt ra vào năm 2020. Thị trường vàng và ngoại tệ ổn định. Khắc phục một bước cơ bản tình trạng vàng hóa, đô la hóa nền kinh tế. Thị trường chứng khoán Việt Nam được đưa vào danh sách theo dõi nâng hạng lên thị trường mới nổi, các tổ chức xếp hạng tín nhiệm quốc tế (như Fich ratingss, Moody’s...) đều lần lượt nâng hạng tín nhiệm của Việt Nam lên BB- và Ba3.

Đặc biệt, tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu, cả năm đạt trên 480,16 tỷ USD, trong đó Việt Nam tiếp tục duy trì thặng dư thương mại lớn hơn 7,2 tỷ USD, lớn nhất từ trước tới nay. Cơ cấu chuyển dịch tích cực theo hướng giảm xuất khẩu thô, tăng tỷ trọng hàng chế biến, nông sản và tăng nhập khẩu máy móc thiết bị, nguyên vật liệu phục vụ sản xuất. Đồng thời, thị trường trong nước được chú trọng phát triển; thương mại điện tử tăng bình quân 30%/năm. Quản lý thị trường, giá cả, phòng chống buôn lậu, gian lận thương mại được tăng cường…

Mục tiêu xuyên suốt của Chính phủ là phải tăng trưởng kinh tế nhanh, rút ngắn khoảng cách giữa Việt Nam với các nước nhưng vẫn phải bảo đảm tăng trưởng bền vững theo các Nghị quyết của Đảng, Quốc hội và Chương trình nghị sự phát triển bền vững Liên hợp quốc tới năm 2030. Chính vì vậy, năm 2018 tăng trưởng kinh tế toàn diện ở cả 3 khu vực nông nghiệp - công nghiệp, xây dựng và dịch vụ, đồng thời chất lượng tăng trưởng được nâng cao rõ rệt. Đóng góp của các nhân tố năng suất tổng hợp (TFP) ước đạt 43,5% trong khi cả giai đoạn trước chỉ đạt 33,6%, năng suất lao động tăng gần 6% so với năm 2017.

Năm 2018, lĩnh vực Tài chính tiếp tục có nhiều chuyển biến tích cực như kiểm soát giá cả, nợ công, thu-chi ngân sách…, Phó Thủ tướng đánh giá thế nào về công tác tài chính- ngân sách trong năm qua?

Công tác tài chính, ngân sách năm 2018 ghi nhận nhiều nỗ lực của ngành Tài chính để phấn đấu hoàn thành và vượt mức các chỉ tiêu được Quốc hội, Chính phủ giao. Đó là thu ngân sách nhà nước (NSNN) vượt hơn 7% dự toán, tương ứng với hơn 100.000 tỷ đồng, vượt thu ở cả ngân sách Trung ương và địa phương; cơ cấu thu bền vững hơn; tỷ trọng thu từ xuất nhập khẩu, dầu thô giảm; thu nội địa tăng, chiếm gần 82% tổng thu cân đối NSNN. Bên cạnh đó, công tác kiểm tra, thanh tra, chống thất thu, nợ đọng thuế, chuyển giá được chú trọng.

Chi NSNN được kiểm soát chặt chẽ, tiết kiệm, hiệu quả hơn. Bội chi NSNN khoảng 3,67% GDP, thấp hơn mục tiêu đề ra (3,7%), dự kiến đến năm 2020 còn 3,4%...

Đặc biệt, vấn đề nợ công đang có những chuyển biến tích cực. Từ năm 2015 trở về trước, GDP bình quân tăng 6% nhưng nợ công lại tăng tới hơn 18%, tức là tốc độ tăng nợ công gấp 3 lần GDP, và gần sát trần 65% vào năm 2015, áp lực trả nợ lớn với tỷ lệ trả nợ chiếm 27,3% tổng thu ngân sách. Đến nay xuống còn 61,4%, tỷ lệ nợ Chính phủ, nợ nước ngoài quốc gia đều nằm trong giới hạn theo Nghị quyết của Quốc hội, áp lực trả nợ giảm đáng kể, chỉ còn khoảng 18% tổng thu ngân sách.

Bên cạnh đó, ngành Tài chính tiếp tục hoàn thiện thể chế về chính sách tài chính, trong đó, Bộ Tài chính đã trình Quốc hội, Chính phủ nhiều luật, nghị quyết của Quốc hội, Nghị định của Chính phủ, Quyết định của Thủ tướng Chính phủ. Đồng thời, Bộ Tài chính cũng rất quyết liệt trong tổ chức, sắp xếp lại bộ máy theo hướng tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, nhất là trong các lĩnh vực như Thuế, Hải quan, Kho bạc…

Thưa Phó Thủ tướng, đâu là nguyên nhân quan trọng giúp đạt được các dấu ấn nổi bật trên mặt trận kinh tế năm 2018?

Thành tựu trên xuất phát từ nhiều nguyên nhân nhưng tôi cho rằng trước tiên, năm 2018, lần đầu tiên Chính phủ tổ chức Hội nghị toàn quốc triển khai kết luận của Trung ương, Nghị quyết của Quốc hội về Kế hoạch phát triển KT-XH năm 2018 với sự tham dự của các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội, đặc biệt là lần đầu tiên đồng chí Tổng Bí thư đến dự và phát biểu chỉ đạo. Đồng thời, Chính phủ cũng tổ chức nhiều hội nghị chuyên đề do Thủ tướng và các Phó Thủ tướng chủ trì nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong hoạt động sản xuất, kinh doanh, khơi thông nguồn lực để thúc đẩy phát triển KT-XH.

Cùng với đó là thực hiện quyết liệt, hiệu quả chủ trương cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính, điều kiện kinh doanh và thủ tục kiểm tra chuyên ngành hàng hóa xuất nhập khẩu; rà soát, giảm chi phí kinh doanh, nhất là chi phí vốn, phí BOT, chi phí tuân thủ thủ tục hành chính gắn với triển khai hiệu quả các chính sách hỗ trợ phát triển doanh nghiệp; Việt Nam được đánh giá thuộc nhóm 10 quốc gia cam kết mạnh mẽ nhất về cải cách chính sách thuế…

Cùng với nỗ lực của Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương, không thể không nhắc đến quyết tâm, tinh thần đổi mới, sáng tạo, “dám nghĩ, dám làm” của cộng đồng doanh nghiệp, của mỗi người công nhân trong công xưởng, mỗi người nông dân trên đồng ruộng.

Với những nỗ lực trong năm qua sức cạnh tranh của nền kinh tế tăng lên, 3 năm vừa rồi có thứ hạng cao về xếp hạng môi trường cạnh tranh quốc gia, nhiều tổ chức quốc tế đánh giá Việt Nam có triển vọng tốt, là một trong những nền kinh tế tăng trưởng nhanh nhất khu vực và thế giới.

Nhưng thẳng thắn nhìn nhận, nền kinh tế nước ta vẫn còn nhiều hạn chế, khó khăn, theo Phó Thủ tướng, đâu là những điểm chưa hài lòng, cần khắc phục?

Về cơ bản các chỉ tiêu kinh tế quan trọng năm 2018 đều đạt và vượt kế hoạch. Tuy nhiên, cần thẳng thắn nhìn nhận còn có những hạn chế cần tiếp tục khắc phục. Đó là sức ép lạm phát và ổn định kinh tế vĩ mô còn lớn. Tính tự chủ của nền kinh tế từng bước được nâng lên nhưng chưa đáp ứng yêu cầu.

Bên cạnh đó, giải ngân vốn đầu tư công, cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước, thoái vốn ở nhiều bộ ngành, địa phương còn chậm. Sự gắn kết với khu vực FDI và năng lực, hiệu quả hoạt động của khu vực doanh nghiệp trong nước, nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa còn hạn chế. Một số công trình, dự án chậm tiến độ, chất lượng kém. Còn những bất cập trong cơ chế, chính sách; điều kiện kinh doanh, thủ tục hành chính trong một số lĩnh vực còn gây khó khăn cho người dân, doanh nghiệp.

Tuy nhiều tổ chức quốc tế nâng hạng của nước ta trên nhiều lĩnh vực, nhất là môi trường kinh doanh, nhưng Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) xếp hạng năng lực cạnh tranh toàn cầu năm 2018 của Việt Nam giảm 3 bậc so với năm 2017 (77/140 so với 74/135 quốc gia, vùng lãnh thổ). Sự tụt hạng có phần do thay đổi cơ bản trong phương pháp đánh giá, nhưng qua đó cũng thể hiện năng lực đổi mới sáng tạo, nghiên cứu phát triển của doanh nghiệp, ứng dụng công nghệ cao, kỹ năng… còn thấp và chúng ta cần phải nỗ lực hơn nữa để khắc phục.

Cơ cấu lại ngành, lĩnh vực ở một số nơi còn lúng túng, chưa đồng bộ, chưa gắn với thị trường. Năng suất lao động, năng lực cạnh tranh; tỷ lệ nội địa hóa của nhiều ngành, lĩnh vực còn thấp. Hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới vẫn diễn biến phức tạp…

Năm 2019, các mục tiêu quan trọng về phát triển kinh tế đã được Quốc hội phê duyệt, trong đó tổng sản phẩm trong nước (GDP) tăng 6,6 - 6,8%. Mới đây, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng cũng đặt ra yêu cầu tăng trưởng kinh tế chí ít cũng bằng mức 7,08% của năm 2018. Theo Phó Thủ tướng, đâu là các giải pháp trọng tâm về lĩnh vực tài chính- ngân sách để góp phần đạt được các mục tiêu đã đề ra?

Để hoàn thành và vượt mức các chỉ tiêu kinh tế năm 2019, góp phần tạo tiền đề sớm hoàn thành mục tiêu cho cả giai đoạn 2016-2020, các giải pháp quan trọng được đặt ra là: Tiếp tục củng cố nền tảng vĩ mô, kiểm soát lạm phát, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế; thực hiện đồng bộ, quyết liệt các đột phá chiến lược; tạo chuyển biến rõ nét trong cơ cấu lại nền kinh tế, đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh…

Đối với lĩnh vực tài chính- ngân sách cần tiếp tục giữ vững kỷ luật tài chính - NSNN; tăng cường quản lý, chống thất thu, nợ đọng thuế, chuyển giá. Triệt để tiết kiệm, chống lãng phí trong chi NSNN; cắt giảm mạnh chi hội họp, đi công tác trong, ngoài nước. Tạo chuyển biến rõ nét trong giải ngân vốn đầu tư công, đặt hàng dịch vụ công; thực hiện nghiêm quy định pháp luật về đấu thầu, áp dụng rộng rãi đấu thầu qua mạng, bảo đảm thực chất, công khai, minh bạch.

Tiếp tục cơ cấu lại NSNN theo hướng tăng tỷ trọng thu nội địa, chi đầu tư và giảm tỷ trọng chi thường xuyên; giảm bội chi NSNN; quản lý và sử dụng hiệu quả, bảo đảm an toàn nợ công. Tăng cường quản lý, sử dụng hiệu quả đất đai, tài sản công; kiểm soát hiệu quả CPI…

Như Phó Thủ tướng đề cập, đóng góp quan trọng vào phát triển kinh tế năm 2018 có những nỗ lực vượt bậc trong cải cách, đơn giản hóa thủ tục hành chính, giảm thời gian thông quan hàng hóa xuất nhập khẩu. Với vai trò Chủ tịch Ủy ban Chỉ đạo quốc gia về Cơ chế một cửa ASEAN- ASW, Cơ chế một cửa quốc gia –NSW và tạo thuận lợi thương mại (Ủy ban chỉ đạo 1899), Phó Thủ tướng đánh giá thế nào về công tác này trong năm 2018?

Chính phủ xác định cải cách, đơn giản hóa thủ tục hành chính, giảm thời gian thông quan hàng hóa xuất nhập khẩu là một giải pháp quan trọng trong tạo thuận lợi thương mại, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, đặc biệt trong bối cảnh đất nước đang hội nhập quốc tế sâu rộng.

Dưới sự chỉ đạo của Ủy ban chỉ đạo 1899, các bộ, ngành đã có nhiều nỗ lực trong thực hiện NSW, ASW và cải cách công tác kiểm tra chuyên ngành.

Năm 2018, lần đầu tiên chúng ta tổ chức Hội nghị trực tuyến về “Thúc đẩy NSW, ASW và tạo thuận lợi thương mại” với sự chủ trì của Thủ tướng Chính phủ; ban hành Kế hoạch hành động thúc đẩy NSW, ASW, cải cách công tác kiểm tra chuyên ngành đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu và tạo thuận lợi thương mại giai đoạn 2018 – 2020.

Nhờ đó, năm 2018 ghi nhận những kết quả vượt bậc, hoàn thành 88% (121/138 thủ tục) so với mục tiêu đề ra đến 2020. Điển hình là số lượng thủ tục hành chính kết nối NSW trong năm 2018 nhiều nhất từ trước đến nay; từ 1/1/2018 Việt Nam là 1 trong 5 quốc gia trong khu vực thực hiện ASW; công tác quản lý chuyên ngành được cải thiện đáng kể thông qua cắt giảm thủ tục, dòng hàng phải quản lý, kiểm tra, đã cắt giảm, đơn giản hóa 6.776/9.926 dòng hàng phải kiểm tra chuyên ngành, tương đương 68,2%; đẩy mạnh hoạt động quản lý từ “tiền kiểm” sang “hậu kiểm” dựa trên áp dụng quản lý rủi ro, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp, cắt giảm chi phí kinh doanh cho doanh nghiệp.

Góp phần quan trọng vào kết quả tích cực kể trên có vai trò quan trọng của Bộ Tài chính, Tổng cục Hải quan. Với vai trò là Cơ quan Thường trực Ủy ban chỉ đạo quốc gia về ASW, NSW và tạo thuận lợi thương mại, Tổng cục Hải quan đã nỗ lực vượt bậc để tham mưu hiệu quả cho Chính phủ, Ủy ban chỉ đạo quốc gia, đồng thời trực tiếp xây dựng và vận hành hiệu quả Cổng thông tin một cửa quốc gia và các công việc liên quan…

Ngoài việc bị giảm bậc xếp hạng theo đánh giá của Diễn đàn Kinh tế Thế giới, theo Báo cáo Môi trường kinh doanh (Doing Business) 2019 của Ngân hàng Thế giới, dù tổng điểm của Việt Nam đã tăng 66,77 điểm lên 68,36 điểm song so về thứ hạng, Việt Nam lại bị giảm một bậc, đứng vị trí 69 trong tổng số 190 nền kinh tế. Điều này chứng tỏ những cải cách vừa qua vẫn chưa đáp ứng được so với nhu cầu trong nước và tốc độ cải cách của nhiều nước. Theo Phó Thủ tướng, Việt Nam cần làm gì để cải thiện vấn đề này?

Chính phủ cũng đã nhìn nhận ra vấn đề này và đang có những chỉ đạo quyết liệt để cải thiện tình hình, nhất là trong năm 2019. Chính vì vậy, nội hàm chủ đề điều hành KT-XH của năm 2019 của Chính phủ là “tăng tốc”, bảo đảm không vị trí lãnh đạo, cán bộ, công chức nào trong hệ thống hành chính còn chần chừ, sợ trách nhiệm thực thi công vụ.

Theo đó, chúng ta cần tiếp tục cải thiện mạnh mẽ môi trường đầu tư kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh, phấn đấu sớm vào nhóm các nước dẫn đầu ASEAN, hướng đến tiêu chuẩn của các nước phát triển (OECD), nâng cao hơn nữa xếp hạng của Việt Nam.

Chính phủ yêu cầu từng bộ, ngành, địa phương phải có chương trình, kế hoạch hành động với mục tiêu, giải pháp, lộ trình cụ thể để tăng nhanh điểm số và xếp hạng năng lực cạnh tranh của Việt Nam, nhất là những chỉ tiêu đang xếp hạng thấp…

Đối với thực hiện NSW, ASW và tạo thuận lợi thương mại, Ủy ban chỉ đạo 1899 yêu cầu các bộ, ngành tiếp tục quán triệt tinh thần cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính. Việc cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính, điều kiện kinh doanh cần tránh bệnh hình thức, cắt thủ tục này đẻ ra thủ tục khác, hoặc cài cắm trong các văn bản khác... Đồng thời, tạo thuận lợi tối đa cho doanh nghiệp nhưng phải đảm bảo yêu cầu quản lý, chống gian lận thương mại, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của các tổ chức, cá nhân. Đánh giá hiệu quả phải đong đếm được là tiết kiệm bao nhiêu thời gian, chi phí của người dân, doanh nghiệp. Đặc biệt, đến năm 2020 phải hoàn thành triển khai tất cả các thủ tục hành chính đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu, quá cảnh; người và phương tiện vận tải xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh thông qua NSW; 100% thủ tục hành chính thực hiện NSW được thu phí, lệ phí bằng phương thức điện tử…

Năm 2018, ngoài thực hiện tốt nhiệm vụ Cơ quan Thường trực của Ủy ban chỉ đạo 1899, Tổng cục Hải quan đã nỗ lực hoàn thành tốt các công tác trọng tâm, Phó Thủ tướng đánh giá thế nào về công tác hải quan trong năm qua?

Năm 2018, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Chính phủ, trực tiếp là Bộ Tài chính, Tổng cục Hải quan đã nỗ lực và đạt được kết quả tích cực trên các mặt công tác. Đó là tiếp tục cải cách, đơn giản hóa thủ tục hành chính một cách hiệu quả để tạo thuận lợi cho hoạt động xuất nhập khẩu, đồng thời nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về hải quan, nhất là đi đầu trong ứng dụng công nghệ thông tin vào các hoạt động chuyên môn, nghiệp vụ.

Năm 2018, Tổng cục Hải quan cũng đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ thu NSNN khi thu vượt cả chỉ tiêu dự toán và chỉ tiêu phấn đấu, góp phần quan trọng đảm bảo tiềm lực tài chính quốc gia.

Song song với công tác cải cách thủ tục hành chính, tạo thuận lợi thương mại, Tổng cục Hải quan tiếp tục thực hiện hiệu quả công tác phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới. Nổi bật là việc kịp thời phát hiện, bắt giữ nhiều hàng cấm như ma túy; vũ khí; động thực vật và sản phẩm động thực vật hoang dã; xử lý hiệu quả vấn đề rác thải, phế liệu không đủ điều kiện nhập khẩu… Thực hiện hiệu quả nhiệm vụ này vừa góp phần chống thất thu ngân sách, vừa đảm bảo an ninh, an toàn cộng đồng.

Xin trân trọng cảm ơn Phó Thủ tướng!