Căn cứ pháp lý nào để phân loại, xác định mức thuế linh kiện ô tô NK đáp ứng mức độ rời rạc?

	Xin ý kiến thẩm định dự thảo Nghị định Biểu thuế XNK ưu đãi và Danh mục hàng hóa
	Đề xuất bổ sung một số mặt hàng linh kiện ô tô nhập khẩu vào nhóm được ưu đãi thuế

Ảnh minh họa. Nguồn: TL

Vướng từ thực tế

Ngay sau khi Thông tư 11 có hiệu lực, trong quá trình triển khai thực hiện, Cục Hải quan TP Hồ Chí Minh đã gặp vướng liên quan đến xác định mức độ rời rạc của bộ linh kiện ô tô NK để làm căn cứ thực hiện chính sách thuế. Theo Cục Hải quan TP Hồ Chí Minh, Nghị định 57/2020/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 122/2016/NĐ-CP về Biểu thuế XK, biểu thuế NK ưu dãi, Danh mục hàng hóa và mức thuế tuyệt đối, thuế hỗn hợp, thuế NK ngoài hạn ngạch thuế quan và Nghị định 125/2017/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 122/2016/NĐ-CP quy định rõ, DN NK bộ linh liện CKD của ô tô nếu đáp ứng độ rời rạc tối thiểu theo quy định của Bộ Khoa học và Công nghệ hoặc đáp ứng về tổng trị giá của các linh kiện NK chưa đảm bảo mức độ không vượt quá 10% tổng trị giá của các linh kiện để sản xuất, lắp ráp xe ô tô thì được phân loại và áp dụng thuế suất NK theo từng linh kiện, phụ tùng ghi tại chương 97. Trường hợp không đáp ứng được mức độ rời rạc sẽ được phân loại và áp dụng thuế suất theo ô tô nguyên chiếc.

Trong khi đó, điều kiện áp dụng Chương trình ưu đãi thuế NK kinh kiện cho sản xuất, lắp ráp ô tô quy định, các linh kiện (chi tiết, cụm chi tiết, bộ phận) là những sản phẩm đã hoàn thiện nhưng chưa được lắp ráp hoặc chưa phải là sản phẩm hoàn thiện nhưng đã có đặc trưng cơ bản của sản phẩm hoàn thiện với mức độ rời rạc tối thiểu bằng mức độ rời rạc của các linh kiện ô tô NK theo quy định của Bộ Khoa học và Công nghệ về phương pháp xác định tỷ lệ nội địa hóa đối với ô tô.

Tuy nhiên, kể từ ngày 1/10/2022, Thông tư 11 bãi bỏ toàn bộ các văn bản quy phạm pháp luật như: Quyết định số 28/2004/QĐ-BKHCN ngày 1/10/2004 về phương pháp xác định tỷ lệ nội địa hóa đối với ô tô; Quyết định số 05/2005/QĐ-BKHCN ngày 11/5/2005 sửa đổi, bổ sung Quyết định số 28/2004/QĐ-BKHCN; Thông tư 05/2005/QĐ-BKHCN sửa đổi, bổ sung Điều 1 Quyết định số 05/2005/QĐ-BKHCN. Trong khi đó, quy định về mức độ rời rạc của bộ linh kiện ô tô NK đang là căn cứ để thực hiện chính sách thuế đối với bộ linh kiện CKD.

Cũng gặp vướng mắc, Cục Hải quan Quảng Nam cho biết, Thông tư 11 đã bãi bỏ toàn bộ các văn bản quy phạm pháp luật mà không có văn bản nào khác quy định về mức độ rời rạc đối với linh kiện ô tô NK. Do đó, trong quá trình thực hiện các quy đinh liên quan đến chính sách trong lĩnh vực hải quan, đơn vị gặp vướng mắc khi phân loại và áp dụng thuế suất đối với bộ linh kiện CKD xe ô tô và linh kiện ô tô NK của Chương trình ưu đãi thuế NK kinh kiện cho sản xuất, lắp ráp ô tô.

Không chỉ riêng cơ quan Hải quan, phía DN cũng gặp vướng về quy định mới này. Tổng công ty Máy động lực và máy nông nghiệp Việt Nam- CTCP cho rằng, việc bãi bỏ quy định về mức độ rời rạc của Thông tư 11 trong khi chưa có các văn bản quy phạm pháp luật khác thay thế sẽ dẫn đến khoảng trống về pháp lý. Theo đó, cơ quan quản lý cũng như DN sẽ không có căn cứ để phân loại, xác định mức thuế NK linh kiện CKD và điều kiện tham gia Chương trình ưu đãi thuế NK kinh kiện cho sản xuất, lắp ráp ô tô.

Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) cũng cho rằng, bãi bỏ các quy định về mức độ rời rạc đối với linh kiện ô tô NK cũng gây khó khăn trong quá trình áp dụng phân loại, áp thuế suất thuế cho toàn bộ linh kiện ô tô CKD NK ở dạng chưa lắp ráp hoặc dạng tháo rời với thuế suất MFN (cho từng linh kiện). Khi đó, linh kiện ô tô NK cho sản xuất lắp ráp sẽ được phân loại cùng nhóm với ô tô nguyên chiếc. Nếu bị áp cùng một mức thuế suất thuế NK với xe nguyên chiếc theo quy tắc 2a của Thông tư 65/2017/TT-BTC hoặc Thông tư 31/2022/TT-BTC sẽ gây khó cho cả cơ quan Hải quan và DN.

Áp dụng quy định cũ, khi chờ văn bản mới

Trước khó khăn, vướng mắc, một số đơn vị hải quan đã có báo cáo và đề xuất hướng xử lý và Tổng cục Hải quan cũng đã tổng hợp vướng mắc báo cáo Bộ Tài chính hướng dẫn cụ thể việc xác định các mặt hàng CKD của ô tô áp dụng mức thuế suất thuế NK ưu đãi riêng theo nguyên chiếc hay theo từng linh kiện và điều kiện để được hưởng thuế suất 0% quy định tại nhóm 98.49 theo Chương tình ưu đãi thuế linh kiện ô tô Điều 7a kể từ ngày 1/10/2022 đến khi nghị định của Chính phủ về biểu thuế XK, biểu thuế NK ưu đãi được ban hành.

Trong đó, để đảm bảo thủ tục hải quan, không gây ách tắc ảnh hưởng đến sản xuất kinh doanh của các DN, các Cục Hải quan: Hà Nam Ninh, Quảng Nam, Hải Phòng, TP Hồ Chí Minh kiến nghị tiếp tục giải quyết thủ tục hải quan đối với hồ sơ hải quan NK bộ linh kiện CKD áp dụng khai báo linh kiện chi tiết theo mã số, thuế suất tại chương 97 với điều kiện DN phải có cam kết chấp hành khi có hướng dẫn của các cấp có thẩm quyền.

Trước cam kết của DN, nhằm tạo điều kiện cho DN hoạt động sản xuất kinh doanh được liên tục kể từ sau khi Thông tư 11 có hiệu lực, trong giai đoạn từ ngày 1/10 đến 10/11/2022, Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Kỳ Hà (Cục Hải quan Quảng Nam) đã linh động giải quyết thủ tục hải quan cho 5 DN khai báo NK 10.178 bộ linh kiện CKD với tổng số tiền thuế hơn 529 tỷ đồng. Tất cả 5 DN khai báo linh kiện, phân loại và áp dụng mức thuế đối với mặt hàng linh kiện ô tô NK chi tiết theo mã số, thuế suất tại 97 chương quy định tại Nghị định Biểu thuế XK, biểu thuế NK ưu đãi hiện hành.

Đại diện Công ty Honda Việt Nam cho rằng, hầu hết các nhà sản xuất và nhà cung cấp linh kiện, phụ tùng chính cho ô tô đều là các thương hiệu toàn cầu nên khi xem xét cơ hội, mở rộng đầu tư vào một thị trường, bên cạnh việc xem xét quy mô thị trường, các đơn vị này cũng sẽ cân nhắc đến tính ổn định của các chính sách. Vì vậy, nếu chính sách không ổn định sẽ ảnh hưởng đến việc thu hút các nhà đầu tư lớn đầu tư vào Việt Nam. Do đó, để chính sách pháp luật không bị gián đoạn, Công ty Honda Việt Nam đề xuất trong nghị định thay thế các nghị định liên quan đến biểu thuế XNK ưu đãi có bổ sung quy định về mức độ rời rạc.

Tổng công ty Máy động lực và máy nông nghiệp Việt Nam- CTCP cũng cho rằng, trước khi nghị định thay thế các nghị định liên quan đến biểu thuế XNK ưu đãi được Chính phủ ban hành và cần có thời gian chờ trước khi có hiệu lực, DN và cơ quan Hải quan cần có hướng dẫn của các bộ, ngành nhằm đảm bảo việc xác định mức thuế NK cho linh kiện ô tô được rõ ràng, nhất quán. Đồng thời, việc thực hiện Chương trình ưu đãi thuế không bị gián đoạn cho các DN đã đăng ký tham gia và triển khai đặt hàng từ các nhà cung cấp trong và ngoài nước theo kế hoạch dài hạn và theo mức độ rời rạc của bộ linh kiện.

VAMA cho rằng, việc xây dựng các quy định về mức độ rời rạc nhằm mục đích cụ thể hóa về mặt kỹ thuật các chủ trương thúc đẩy sản xuất xe và linh kiện trong nước của Chính phủ và là một trong các điều kiện để thực hiện Chương trình ưu đãi thuế NK kinh kiện cho sản xuất, lắp ráp ô tô đã được thực hiện ổn định từ năm 2018 đến nay. Do đó, quy định này cho đến nay vẫn là một trong các nền tảng để xây dựng các nghị định quy định, thông tư, văn bản hướng dẫn để cơ quan quản lý và DN triển khai thực hiện. Đồng thời dựa vào đó, các nhà sản xuất ô tô xây dựng kế hoạch sản xuất kinh doanh có tính dài hạn. Đặc biệt quy định về mức độ rời rạc của linh kiện NK hiện là cơ sở để các DN sản xuất ô tô tham gia Chương trình ưu đãi thuế và thuế NK ưu đãi MFN đã được quy định tại Nghị định 57/2020/NĐ-CP.