Cấm xe máy thì phải làm sao?

Cùng với việc hạn chế xe máy, Sở Giao thông vận tải TPHCM còn đề xuất kiểm soát việc đỗ ô tô trong khu vực trung tâm thành phố; xây dựng khung giá dịch vụ giữ xe theo giờ và theo khu vực; hạn chế cấp phép giữ xe ở lòng đường, vỉa hè, đặc biệt là khu vực trung tâm; tăng lệ phí trước bạ đối với ô tô đến 9 chỗ; thu phí ùn tắc giao thông vào giờ cao điểm đối với ô tô... Trong thời gian xe máy bị hạn chế, vận tải bằng xe buýt giữ vai trò chủ đạo, cho đến khi hệ thống metro, monorail được hình thành theo quy hoạch đến năm 2030.

Tuy nhiên, việc triển khai “cấm đường” thực sự là không đơn giản. Cuối tuần qua, UBND quận 1 vừa phải đề nghị Sở Giao thông vận tải TP điều chỉnh phương án tổ chức giao thông trên tuyến phố Nguyễn Huệ.

Chắc chắn sẽ còn phải thực hiện nhiều phép “thử và sai” nữa trước khi các quy định hạn chế phương tiện cá nhân được vận hành suôn sẻ. Bên cạnh đó, công việc chuẩn bị hạ tầng và phương tiện thay thế cũng cần tích cực tiến hành.

Theo nghiên cứu của Viện Chính sách phát triển và giao thông Mỹ (ITDP), để ban hành lệnh cấm xe máy chính thức vào năm 2007, thành phố Quảng Châu (Trung Quốc) đã phải kiên trì thực hiện một lộ trình trong suốt hơn 15 năm.

Ngay từ tháng 10-1991, chính quyền Quảng Châu đã hạn chế đăng ký xe máy với số lượng giới hạn, chỉ 500 chiếc mỗi tháng. Từ năm 1995 trở đi thì không có xe máy mới nào được cấp đăng ký. Tháng 1-2002, quy định về quản lý, tiêu hủy xe máy của thành phố Quảng Châu được ban hành. Các xe máy đã đăng ký sử dụng trên 15 năm bị kiên quyết loại bỏ, chỉ giữ lại các xe đáp ứng được tiêu chuẩn khí thải.

Tháng 3-2004, Quảng Châu ra thông báo hạn chế xe máy ở một số tuyến đường thuộc một số khu vực đô thị. Đến tháng 1-2007, khi những phương tiện thay thế khác đã đủ năng lực đáp ứng nhu cầu đi lại của người dân thì lệnh cấm xe máy mới được áp dụng toàn thời gian. Nhiều trạm tàu điện và điểm chờ xe buýt đã được xây dựng. Xe buýt mini phát triển, thay thế cho xe ôm truyền thống. Xe đạp ôm sau một thời kỳ vắng bóng đã phát triển trở lại, “nhỏ mà có võ”, vì có thể đưa đón người dân từ các điểm chờ xe buýt, hay trạm xe điện vào sâu trong những con đường nhỏ. Và khi lệnh cấm xe máy thực sự được ban hành, không có chuyện “đánh trống bỏ dùi”. Nhiều rào chắn được dựng lên để kiên quyết ngăn chặn vấn nạn chạy xe máy chui.

Hy vọng TPHCM và Hà Nội cũng sẽ thành công trong việc tổ chức đô thị kỷ cương, văn minh; đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho đời sống của người dân như thế.