Các quy định về tài chính đất đai chưa theo kịp thực tiễn

	Góp ý Luật Đất đai (sửa đổi) kịp thời, hiệu quả
	Sửa quy định về thu tiền sử dụng đất khi chuyển mục đích sử dụng đất
	Nhiều ưu đãi về tiền thuế, tiền thuê đất cho doanh nghiệp đầu tư ở các vùng sâu, vùng xa

Quanh cảnh Hội nghị.

Tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi cho biết, dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) đã được Chính phủ trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV và đã được các đại biểu Quốc hội thảo luận cho ý kiến trước khi Uỷ ban Thường vụ Quốc hội ban hành Nghị quyết số 671/NQ-UBTVQH15 ngày 23/12/2022, Chính phủ ban hành Nghị quyết số 170/NQ-CP ngày 31/12/2022 về Kế hoạch tổ chức lấy ý kiến nhân dân đối với dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) và tổ chức xin ý kiến nhân dân về dự thảo Luật này. Trong đó, Chính phủ giao các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ tổ chức lấy ý kiến đóng góp về dự thảo Luật đối với các nội dung thuộc chức năng, nhiệm vụ được giao.

Theo đó, Bộ Tài chính tổ chức hội nghị trực tiếp kết hợp trực tuyến với một số bộ, ngành, cơ quan Trung ương, doanh nghiệp, tổ chức, hiệp hội, chuyên gia, nhà khoa học và 63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương để thảo luận về các quy định liên quan đến vấn đề tài chính đất đai trong dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) và các vấn đề khác có liên quan đến phạm vi quản lý nhà nước của Bộ Tài chính.

Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi cho biết, sau gần 10 năm thi hành Luật Đất đai năm 2013, công tác quản lý đất đai nói chung và tài chính đất đai nói riêng đã đạt được những kết quả quan trọng, tạo lập hành lang pháp lý tương đối đồng bộ, chặt chẽ cho việc huy động, khai thác, sử dụng nguồn lực hợp lý, tiết kiệm và có hiệu quả.

Trong đó, chính sách tài chính trong lĩnh vực đất đai từng bước được hoàn thiện, là cơ sở để huy động các khoản thu vào ngân sách nhà nước (NSNN). Số thu từ đất đai giai đoạn 2013-2020 trung bình khoảng gần 160.000 tỷ đồng/năm, chiếm hơn 15% tổng thu NSNN.

Thứ trưởng cũng nhấn mạnh, chính sách ưu đãi về thuế, miễn giảm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đã góp phần quan trọng thu hút đầu tư, đặc biệt là ở vùng sâu, vùng xa, vùng kinh tế, xã hội khó khăn. Chính sách đất đai về nhà ở xã hội đạt được một số kết quả quan trọng, trong đó khung giá đất và bảng giá đất được xây dựng theo quy định, có tính đến giá đất phổ biến trên thị trường.

Thứ trưởng cũng cho biết, mặc dù đạt được những kết quả quan trọng nhưng sau thời gian gần 10 năm thi hành, các quy định tại Luật Đất đai năm 2013, trong đó có các quy định về tài chính đất đai chưa theo kịp sự thay đổi nhanh chóng của thực tiễn.

Đơn cử như chính sách tài chính trong lĩnh vực đất đai chưa thực sự khuyến khích sử dụng đất tiết kiệm, hiệu quả, bền vững; chưa hạn chế được tình trạng lãng phí và vi phạm pháp luật về đất đai; cơ cấu nguồn thu từ đất chưa bền vững. Các phương pháp định giá, đấu giá quyền sử dụng đất còn bất cập, chưa phù hợp với thực tế. Bên cạnh đó, giá đất được xác định thường thấp hơn nhiều so với giá đất trên thị trường; chưa xử lý triệt để tình trạng chênh lệch giá đất giáp ranh giữa các địa phương; chưa có chế tài xử lý hành vi sai phạm trong xác định giá đất, đấu giá quyền sử dụng đất.

Tại hội nghị, nhiều ý kiến đã tham gia góp ý dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) liên quan đến vấn đề tài chính đất đai. Các ý kiến đã tập trung thảo luận về các khoản thu tài chính từ đất đai; căn cứ, thời điểm tính tiền sử dụng đất, tiền thuê đất; bảng giá đất, việc xác định giá đất tính thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất; quyền và nghĩa vụ của tổ chức kinh tế, đơn vị sự nghiệp công lập sử dụng đất thuê trả tiền thuê đất hàng năm.

Cùng với đó, vấn đề giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất; căn cứ, điều kiện, giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất; đấu giá quyền sử dụng đất; đấu thầu dự án có sử dụng đất; miễn, giảm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất; xử lý tiền bồi thường, giải phóng mặt bằng đối với một số trường hợp giao đất, cho thuê đất; quy định về chuyển tiếp của Luật... cũng đã được các đại biểu tham gia thảo luận.

Theo ông Phan Đình Cường, nguyên Cục trưởng Cục Quản lý Công sản, Nghị quyết 18, 19 và Luật Đất đai 2013 đã nêu rõ, nguyên tắc xác định giá đất là phải theo thị trường. Thực tế, ai là người sở hữu lớn nhất sẽ quyết định thị trường. Nhà nước đang là sở hữu lớn nhất về đất (đất công), thì dự thảo cần phải làm rõ Nhà nước quyết định giá thị trường…

Ông Phan Đình Cường cũng lưu ý, chúng ta đang nhấn mạnh yếu tố giá đất chưa sát với giá thị trường, nhưng nếu chúng ta tiếp tục theo xu hướng đẩy giá lên sẽ gây lên nhiều hệ lụy cho xã hội, trong đó thị trường bất động sản lúc tăng, lúc giảm, khiến sự điều tiết của Nhà nước thấp… Do vậy, dự thảo cần xây dựng bảng giá đất để tất cả các giao dịch về đất cần xoay quanh bảng giá đất, mục đích là không đẩy giá lên mà kéo giá xuống.

Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) gồm 16 chương, 236 điều, trong đó có 1 chương quy định về vấn đề tài chính về đất đai, giá đất, nguyên tắc, nội dung cơ bản về tài chính đất đai, giá đất, nguyên tắc, nội dung cơ bản về các khoản thu tài chính từ đất đai và giá đất.

Ngoài ra, dự thảo còn có các quy định không phải về tài chính về đất đai nhưng ảnh hưởng trực tiếp tới vấn đề này như: phân loại đất; giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất; công nhận (cấp giấy chứng nhận) quyền sử dụng đất; đấu giá quyền sử dụng đất; đấu thầu dự án có sử dụng đất; bồi thường, giải phóng mặt bằng...

Dự thảo cũng đã đề cập đến nhiều khái niệm mới như quyền thuê đất trong hợp đồng thuê đất, đất sử dụng đa mục đích, giá đất theo vùng giá trị, thửa đất chuẩn, quyền sử dụng không gian ngầm và khoảng không... liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp đến phạm vi quản lý Nhà nước của Bộ Tài chính.