Brexit có phải là nguyên nhân đằng sau những vấn đề của kinh tế Anh hiện nay?

Kể từ trước đại dịch Covid-19, kinh tế Anh hoạt động kém hơn so với các nước khác trong G7

Ngày 1/9 vừa qua, Cơ quan Thống kê Quốc gia (ONS) của Anh công bố một bản sửa đổi thống kê quan trọng, trong đó có những số liệu liên quan đến năm 2020 và 2021 của thời kỳ đại dịch Covid-19, với kết luận kinh tế Anh mạnh hơn đáng kể so với ước tính ban đầu. Trong quý 4/2021, GDP của nước này cuối cùng cao hơn 0,6% so với cùng kỳ năm 2019, trước khi đại dịch diễn ra, thay vì thấp hơn 1,2% như tính toán trước đó. Với gần hai điểm GDP được lấy lại, có thể thấy kinh tế Anh dường như hoạt động không đến nỗi tệ.

Nếu tính toán mới này là chính xác và nếu bản thân số liệu thống kê năm 2022 và 2023 không thay đổi hoàn toàn, điều này có nghĩa là nền kinh tế hiện cao hơn 1,5% so với mức trước đại dịch. Vậy có đúng là Brexit không có tác động gì?

Ông Douglas McWilliams, Phó Chủ tịch tập đoàn tư vấn Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế và Kinh doanh (CBER), cảnh báo: “Sự thật là trước Brexit, kinh tế Anh đã hoạt động tốt hơn một chút so với các nước EU đồng hạng và bây giờ, nước này cũng hoạt động kém tương tự”.

Vấn đề là giữa một đại dịch chưa từng có và một cuộc xung đột ở châu Âu, hai cú sốc lớn, rất khó để phân loại những tác động chỉ đến từ việc rời khỏi EU. Để xác định mức độ, John Springford, nhà kinh tế học tại Trung tâm Cải cách châu Âu, so sánh nền kinh tế Anh với 22 quốc gia khác có nền kinh tế tăng trưởng với tốc độ tương đương trước Brexit. Sử dụng số liệu thống kê mới của Anh, ông suy ra khoảng cách 5 điểm GDP giữa nền kinh tế Anh “không Brexit” và nền kinh tế hiện nay. Năm điểm GDP bị mất trong 7 năm (tính từ thời điểm trưng cầu dân ý năm 2016): “Đó là một cú xì hơi từ từ”.

Có thể đúng như vậy. Nhưng liệu cú sốc lớn như vậy có đáng tin không khi kinh tế Anh hiện đang hoạt động tốt (hoặc tệ) như nền kinh tế Pháp? Ông Jonathan Portes, nhà kinh tế học tại trung tâm “UK in a Changing Europe”, không tin vào điều đó và cho rằng khả năng mất “2-3 điểm” GDP là đáng tin cậy. Những người khác tin rằng tác động của Brexit gần như không đáng kể.

Trong trường hợp này, có vẻ như không ai tin vào bất kỳ lợi ích kinh tế nào từ việc rời khỏi thị trường chung. Mức độ trao đổi thương mại của Anh giảm và tình trạng thiếu lao động ngày càng trầm trọng hơn khi phong trào tự do di chuyển của người lao động kết thúc. Nhưng đó có lẽ không phải là vấn đề chính. Theo ông McWilliams, thành công của Anh phụ thuộc vào “khả năng quản lý của đất nước”. Chuyên gia này đặc biệt đề cập đến khả năng quản lý quá trình khử carbon của nền kinh tế và giải quyết bất ổn trong khu vực nhà nước. Theo ông, rời khỏi EU chỉ là một vấn đề thứ yếu.