Bộ trưởng không thể “vi hành” hết được

ĐB Nguyễn Thị Khá trả lời phỏng vấn tại hành lang QH.

Bà đánh giá như thế nào trước một vị Bộ trưởng “vi hành” và một Bộ trưởng “ngồi nhà làm chính sách”?

Làm chính sách cũng phải nghiên cứu và đưa ra đề xuất. Nhưng nghiên cứu không đi thực địa thì không sát cơ sở, không biết dân cần gì, muốn gì, thực tế diễn ra như thế nào. Cho nên làm chính sách thì phải vừa kết hợp đi thực địa và sau đó mới tổng hợp đa chiều từng lĩnh vực, từng địa phương vùng miền để ban hành chính sách cho phù hợp.

Nhưng nếu Bộ trưởng có bộ máy giúp việc tốt thì Bộ trưởng không phải “vi hành” bởi có ý kiến nói rằng khi Bộ trưởng rời đi thì vụ việc lại vẫn y như cũ?

Đúng vậy, tôi cũng lo ngại chuyện này. Như ngành Giao thông, Bộ trưởng "vi hành" tới điểm nóng nào thì chỗ đó được giải quyết, thế nhưng Bộ trưởng không đủ khả năng đi hết các vùng, miền mà phải có các cánh tay của mình như Thứ trưởng, giám đốc Sở để chỉ đạo, phối hợp, nhịp nhàng, đồng bộ. Nghĩa là khi Bộ trưởng đưa ra yêu cầu thì các cấp dưới tuân thủ nghiêm ngặt, theo yêu cầu chứ một mình Bộ trưởng thì không làm được.

Nhưng Giám đốc Sở thì lại do UBND tỉnh quản lý, nên dẫn tới tình trạng Bộ trưởng muốn nhưng cũng không thể cách chức được ông giám đốc đó?

Chính phủ phải làm rõ quản lý theo ngành dọc thế nào, theo ngành ngang ra sao. Ông giám đốc sở do chính quyền bổ nhiệm, Hội đồng Ủy ban nhân dân phê chuẩn, nên phải quy định rõ trách nhiệm ngành dọc, ngành ngang, không được lẫn lộn.

	ĐB Nguyễn Thị An (Hà Nội): Bộ trưởng Đinh La Thăng có nói “đã hứa thì sẽ làm”, điều này khiến cử tri có niềm tin và ĐB cũng tin Bộ trưởng nói là làm. ĐB Võ Thị Dung (TP.HCM): Đối với Bộ trưởng Đinh La Thăng, việc gì Bộ trưởng hứa thì có hiệu quả thấy rõ.

Tôi đơn cử như quản lý trong ngành y tế rất khó nếu không do sự chỉ đạo của hệ thống dọc về chuyên môn. Còn vấn đề con người, kiểm điểm, trách nhiệm thì là vấn đề của địa phương. Tức là phải có một đề án phân rõ để không lẫn lộn và làm nghiêm minh.

Không thể nói đổ lỗi cho trách nhiệm của địa phương, tôi không chấp nhận mệnh lệnh của ngành dọc. Nhưng cũng có những việc ông Bộ trưởng không thể làm hết được mà phải có những "cánh tay nối dài" tại địa phương. Cho nên Chính phủ phải có đề án quy trách nhiệm ngành dọc, ngành ngang cụ thể, rõ ràng. Khi sai phạm chuyên môn trách nhiệm ngành dọc thì cơ quan địa phương phải xử lý.

Liên quan đến tình trạng hiện có gần 330 hàm cấp vụ trưởng, vụ phó ở cơ quan Trung ương, trong khi trong luật lại không quy định về vấn đề này, quan điểm của bà như thế nào?

Bộ trưởng Bộ Nội vụ cũng đã giải thích trong phần trả lời chất vấn của mình. Đúng là vẫn còn có cơ chế chưa rõ ràng. Bộ trưởng chỉ với tư cách làm tham mưu chứ không thể quyết định. Có vấn đề thuộc cấp cao hơn, nhưng cũng có vấn đề thuộc cấp tỉnh. Đã phân cấp mạnh mẽ rồi thì phải tuân thủ rõ ràng hơn, quy trách nhiệm rõ ràng. Nếu trách nhiệm đó của bộ quản lý hay Ủy ban nhân dân tỉnh thì phải quy định rõ ràng, không nhầm lẫn. Không thể để “quýt ăn, rồi cam chịu”. Ví dụ, Chính phủ chỉ có thể quản lý cấp thứ trưởng thôi, còn cấp vụ trưởng thì bộ chủ quản quản lý. Bộ chủ quản làm sai thì phải bị xử lý.

Hiện luật chưa quy định nên cần giải pháp nào để giải quyết vấn đề này?

Chức danh này không nằm trong luật nào hết. Tôi cho rằng nếu Bộ trưởng có ý kiến và QH cũng lên tiếng thì Bộ Nội vụ tham mưu cho Chính phủ, Bộ Chính trị để có chỉ đạo chung. Cái gì không nằm trong luật, cá nhân nào làm sai thì phải xử lý không thì người lãnh đạo phải chịu trách nhiệm.

Vậy bà có chất vấn Thủ tướng về nội dung này, vì hiện tại nhiều cơ quan Chính phủ có cấp hàm khá nhiều?

Tới giờ này ĐB vẫn chưa nhận được văn bản báo cáo của Chính phủ gửi tới “khoanh vùng” những nội dung có thể chất vấn Thủ tướng, xem ngày mai Thủ tướng sẽ trả lời chất vấn những lĩnh vực nào. Nếu gửi sớm ĐB sẽ có thời gian nghiên cứu và đặt vấn đề chất vấn vào đúng trọng tâm, trọng điểm, không lạc đề.

Tôi cũng nghĩ hỏi trực tiếp Thủ tướng cũng được, nhưng chức danh này không chỉ tồn tại ở cơ quan Chính phủ, mà ngay cả ở cơ quan QH, Đảng cũng có. Chức danh này chưa quy định trong luật, nhưng áp dụng để tính các chế độ, quyền lợi để đáp ứng phần nào khó khăn hay gỡ khó… thì cũng cần làm rõ. Nếu rà soát thì phải thực hiện tổng thể trong phạm vi cả nước, ở tất cả các cấp, ngành, ở cả cơ quan lập pháp, hành pháp, tư pháp thì mới có hiệu lực. Nếu cơ quan hành pháp rà soát mà cơ quan lập pháp, tư pháp không làm sẽ dẫn tới sự so sánh, so bì không đáng có.

ĐB Hồ Trọng Ngũ (Vĩnh Long), Phó chủ nhiệm UB An ninh quốc phòng của QH: Đặt vấn đề so sánh giữa các bộ trưởng rất khó vì mỗi lĩnh vực tiếp cận là khác nhau. Lĩnh vực giao thông chẳng hạn, tính quyết đoán bộ trưởng khá lớn. Nhưng Bộ trưởng Bộ GTVT có thuận lợi hơn so với lĩnh vực quản lý cán bộ của Bộ trưởng Bộ Nội vụ vì quản lý cán bộ chồng chéo nhiều tầng, nhiều ngành, cấp.