Bất đồng về hạn ngạch người nhập cư trước thềm Hội nghị thượng đỉnh EU

Hạn ngạch phân bổ người nhập cư từ lâu là vấn đề gây mâu thuẫn trong nội bộ EU.

Chủ tịch Donald Tusk đã bị chỉ trích mạnh mẽ trong bối cảnh giới lãnh đạo EU đang có một cuộc thảo luận cởi mở và trung thực về cách đối phó của EU trước cuộc khủng hoảng người di cư. Ông Tusk đã có ý định tận dụng cuộc thảo luận này để chỉ trích hạn ngạch bắt buộc về tiếp nhận người di cư, được đề xuất bởi Ủy ban châu Âu và được đa số các quốc gia thành viên EU chấp nhận. Mục tiêu của biện pháp này là giúp Hy Lạp và Italy - tuyến đầu đón nhận người di cư - tái phân bổ những người này đến các quốc gia thành viên EU. Ông Tusk đánh giá các hạn ngạch này là một công cụ "gây xung đột" và "không hiệu quả" trong việc kiểm soát làn sóng người di cư. Một nguồn tin châu Âu cho biết ông Tusk sẵn sàng "rời bỏ hạn ngạch" để đổi lấy một thỏa thuận về nhập cư được đồng thuận cao hơn và các biện pháp ngăn chặn người di cư đến "lục địa già".

Ủy ban châu Âu (EC) đã phản ứng mạnh mẽ với ý tưởng mà ông đưa ra trong bức thư gửi các nhà lãnh đạo và nguyên thủ quốc gia trước thềm hội nghị. Ủy viên Avramopoulos tuyên bố tài liệu được ông Tusk chuẩn bị là "chống lại châu Âu", cũng như coi nhẹ những nỗ lực được EU thực hiện trong thời gian qua. Ông Avramopoulos đã bác bỏ lập luận của ông Tusk cho rằng hệ thống tái bố trí người nhập cư là một thất bại của EU. Đến nay, hơn 32.000 người xin tị nạn đã được tái bố trí, tương đương 90% con số cam kết của các quốc gia thành viên. Bên cạnh đó, 26.000 người di cư dễ bị tổn thương nhất cũng đã được tái bố trí.

Những hạn ngạch bắt buộc đã được đưa ra năm 2015 nhằm tái bố trí 160.000 người tị nạn, trong đó chủ yếu đến châu Âu qua ngả bờ biển Hy Lạp và Italy. Biện pháp này của EU vấp phải sự phản đối mạnh mẽ của một số quốc gia, đặc biệt là Hungary, Ba Lan và CH Séc. Ông Tusk thậm chí đã phải tiến hành một thủ tục pháp lý trước Tòa công lý châu Âu chống lại 3 nước trên vì từ chối thực hiện theo hạn ngạch.

EC cho rằng việc áp dụng các hạn ngạch bắt buộc sẽ vẫn phải được tiếp tục nhằm tạo một giải pháp dài hạn cho việc quản lý làn sóng người di cư. Tuy nhiên, ông Tusk đánh giá rằng hạn ngạch bắt buộc là một yếu tố cản trở việc thiết lập một thỏa thuận lớn về nhập cư từ nay đến tháng 6/2018. Ông cho rằng thỏa thuận sẽ phải tập trung vào một cơ chế thường trực để tài trợ cho việc giải quyết cuộc khủng hoảng người di cư và tập trung vào cải tổ quy định Dublin về quản lý những người xin tị nạn. Theo một số nguồn tin châu Âu, nếu các Chính phủ không đạt được một thỏa thuận từ nay đến tháng 6/2018, Chủ tịch Hội đồng châu Âu sẽ công bố đề xuất của chính mình.

Tại hội nghị lần này, ông Tusk sẽ phải đối đầu không chỉ với EC mà còn với một nhóm lãnh đạo dẫn đầu bởi Tổng thống Pháp Emmanuel Macron - người đang kêu gọi những cải tổ táo bạo để tăng cường sức mạnh của Khu vực đồng tiền chung châu Âu (Eurozone). Ông Tusk yêu cầu các lãnh đạo để lại đằng sau những đề xuất tham vọng, trong đó có ngân sách Eurozone và vị trí siêu Bộ trưởng tài chính của EU, để tập trung vào các sáng kiến nhận được sự đồng thuận cao. Trong thư, ông Tusk yêu cầu tập trung vào 3 ưu tiên trong 6 tháng tới. Đối với ông, đó chủ yếu là hoàn tất các công cụ chung cho Quỹ giải pháp chung, chuyển đổi Cơ chế Bình ổn châu Âu (ESM) thành Quỹ tiền tệ châu Âu và thúc đẩy con đường liên minh ngân hàng với việc đưa vào áp dụng cơ chế châu Âu về bảo hiểm tiền gửi. Ông Tusk cho rằng hiện giữa các thủ đô lớn không có đủ thỏa hiệp để công bố các đề xuất có tầm vóc, như ngân sách eurozone mà tổng thống Pháp bảo vệ trong quá trình tranh cử.

Theo một nguồn tin châu Âu, cuộc thảo luận sẽ không liên quan đến việc thỏa hiệp về các đề xuất của EC để có thể làm sâu sắc thêm Liên minh kinh tế và tiền tệ. Thực tế, EU đã đề xuất tăng cường một số công cụ tài chính để hỗ trợ các cải tổ về cấu trúc, cũng như áp dụng tiền euro ở các nước vẫn chưa sử dụng và chuyển EMS thành Quỹ tiền tệ châu Âu. Thay vì một ngân sách Eurozone như Paris mong muốn, Ủy ban châu Âu dự định đề xuất vào tháng 5/2018 một chức năng ổn định ngân sách có giới hạn hơn trong lòng ngân sách châu Âu.