Bảo hiểm không còn là “con gà đẻ trứng vàng” cho ngân hàng

Biểu đồ: H.D

Có ngân hàng giảm doanh thu từ bảo hiểm lên tới hơn 80%

Theo thống kê tại báo cáo tài chính quý 2 và 6 tháng đầu năm 2023 của 28 ngân hàng, chỉ có 8 ngân hàng thuyết minh chi tiết doanh thu từ hoạt động bảo hiểm, trong đó, có 7 ngân hàng ghi nhận tăng trưởng âm, chỉ 1 ngân hàng tăng trưởng dương là PGBank khi đạt 10,8 tỷ đồng trong 6 tháng năm nay so với mức 5,4 tỷ đồng của cùng kỳ năm trước.

Xét về giá trị tuyệt đối, MB vẫn dẫn đầu về thu nhập từ kinh doanh và dịch vụ bảo hiểm dù chưa có thỏa thuận độc quyền. 6 tháng đầu năm 2023, MB ghi nhận doanh thu gần 4.195 tỷ đồng, giảm 17,1% so với mức gần 5.061 tỷ đồng của cùng kỳ năm 2022. Báo cáo tài chính của ngân hàng này cho biết, chi phí cho hoạt động kinh doanh bảo hiểm 6 tháng đầu năm là gần 2.643 tỷ đồng, nghĩa là MB lãi từ bảo hiểm hơn 1.550 tỷ đồng – vẫn “gánh” phần lớn lãi thuần từ hoạt động dịch vụ của MB.

Hiện tại, với MB, việc trực tiếp sở hữu 2 công ty bảo hiểm là Tổng công ty cổ phần Bảo hiểm Quân đội (MIC) với 68,37% nguồn vốn và Công ty bảo hiểm nhân thọ MB Ageas life với 61% nguồn vốn đã đóng góp một phần quan trọng vào lợi nhuận ngân hàng này mỗi năm trong cả hai phân khúc nhân thọ và phi nhân thọ. Doanh thu từ bảo hiểm của MB tăng rất nhanh trong giai đoạn 2019-2022 và chỉ giảm tốc trong 6 tháng đầu năm nay. Năm 2022, doanh thu từ mảng bảo hiểm chiếm hơn 71% tổng thu nhập từ hoạt động dịch vụ của MB.

Có tỷ lệ giảm sâu nhất doanh thu từ kinh doanh và dịch vụ bảo hiểm là SeABank khi tụt từ doanh thu 249 tỷ đồng trong 6 tháng năm 2022, xuống chỉ còn 46 tỷ đồng trong nửa đầu năm nay, tức là giảm tới 81,5%. Tiếp đến là Kienlongbank với mức giảm 63% từ hơn 30 tỷ đồng xuống còn hơn 11 tỷ đồng. TPBank và Techcombank cũng ghi nhận mức giảm hơn 2 lần so với cùng kỳ năm trước. VIB cũng giảm hơn 46%, thu về 315 tỷ đồng trong 6 tháng 2023. Techcombank đang hợp tác với Công ty Bảo hiểm Manulife; TPBank đang phân phối bảo hiểm của Manulife, Sun Life; VIB ký kết thỏa thuận đối tác chiến lược lâu dài với Prudential Việt Nam.

Bảo hiểm vẫn gặp khó

Theo thông tin từ Bộ Tài chính, tính đến cuối tháng 7/2023, tổng doanh thu phí bảo hiểm toàn thị trường ước đạt 130.138 tỷ đồng, giảm 5,54% so với cùng kỳ năm trước. Đây là chỉ dấu cho thấy ngành bảo hiểm đang gặp nhiều khó khăn, từ đó ảnh hưởng đến loại hình kinh doanh bán chéo bảo hiểm qua ngân hàng vốn lâu nay vẫn được coi là “con gà đẻ trứng vàng” cho các ngân hàng.

Theo các chuyên gia, doanh thu sụt giảm là xu hướng tất yếu do niềm tin của khách hàng vào loại hình bán chéo bảo hiểm qua ngân hàng suy giảm. Theo khảo sát công bố vào tháng 7/2023 của Vietnam Report, 81,8% doanh nghiệp bảo hiểm cho rằng việc xuất hiện nhiều thông tin tiêu cực về bảo hiểm nhân thọ là thách thức lớn nhất mà các doanh nghiệp gặp phải trong năm 2023.

Đặc biệt, theo kết luận thanh tra, kiểm tra việc bán bảo hiểm qua ngân hàng tại 4 doanh nghiệp bảo hiểm là: Prudential, MB Ageas Life, Sun Life và BIDV Metlife của Cục Quản lý, giám sát bảo hiểm (Bộ Tài chính), trong năm 2021, tỷ lệ hủy bỏ và chấm dứt hợp đồng bảo hiểm sau 1 năm tại BIDV Metlife là 39,4%; tại Prudential (Việt Nam) là 41%; tại Sun Life Việt Nam tỷ lệ này qua TPBank là 73%, qua ACB là 39%; tại MB Ageas Life là gần 6%. Mặc dù là số liệu từ năm 2021, nhưng có thể tới hiện tại, tỷ lệ này vẫn khá lớn.

Dù đã có nhiều chỉ đạo từ Bộ Tài chính và Ngân hàng Nhà nước về việc rà soát và xử lý nghiêm những vi phạm trên kênh bán bảo hiểm qua ngân hàng, nhưng trên thực tế, tình trạng nhân viên ngân hàng tư vấn không rõ ràng, khiến khách hàng “mắc lừa” với hình thức gửi tiết kiệm thành việc mua bảo hiểm nhân thọ hoặc bảo hiểm liên kết đầu tư vẫn còn tồn tại, khiến nhiều người dân bức xúc.

Chính vì thế, việc nâng cao chất lượng "cuộc hôn phối" giữa bảo hiểm và ngân hàng là rất quan trọng. Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam cho biết đã đề nghị các doanh nghiệp bảo hiểm khi ký hợp đồng hợp tác với ngân hàng cần phải đưa tỷ lệ duy trì hợp đồng năm thứ 2 làm một cơ sở đánh giá chất lượng. Đồng thời, cả ngân hàng và doanh nghiệp bảo hiểm phải có các biện pháp kiểm tra, giám sát chất lượng của kênh bán bảo hiểm qua ngân hàng.

Về phía các doanh nghiệp bảo hiểm, công tác chấn chỉnh hoạt động cũng đang rốt ráo được thực hiện. Ông Phương Tiến Minh, Tổng giám đốc Prudential Việt Nam cho biết, những tháng đầu năm 2023, Prudential đã phối hợp cùng các ngân hàng đối tác thực hiện 100% cuộc gọi kiểm tra chất lượng bán hàng nhằm đảm bảo khách hàng được tư vấn đúng – đủ, khách hàng hiểu rõ quyền lợi khi tham gia bảo hiểm. Đại diện Sun Life Việt Nam cũng cho biết đã liên tục có những cải tiến mạnh mẽ với cam kết tuân thủ các chuẩn mực đạo đức kinh doanh trong mọi hoạt động, thường xuyên thực hiện việc kiểm tra, kiểm toán nội bộ theo kế hoạch thường niên cũng như tiến hành các đợt kiểm toán, kiểm tra độc lập và định kỳ theo yêu cầu của Bộ Tài chính…