ASEAN cần đoàn kết trước những thách thức địa chính trị và công nghệ

Hiệp hội Các Quốc gia Đông Nam Á.

Để tồn tại, các thành viên của khối phải đưa ra những quyết định quan trọng về vai trò của cộng đồng trong các vấn đề khu vực. Nếu lựa chọn đúng đắn, ASEAN có thể biến thách thức thành cơ hội cho một tương lai phát triển bền vững. Đây là nhận định của Chủ tịch Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) Borge Brende và Giám đốc WEF phụ trách khu vực châu Á-Thái Bình Dương Justin Wood về Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN).

Tình hình thế giới đang có những chuyển biến sâu sắc. Lợi ích từ thương mại tự do bị nghi ngờ, những diễn đàn đa phương bị thách thức, những thế lực địa chính trị mới đang trỗi dậy và kinh tế toàn cầu tiếp tục nghiêng nhiều hơn về những thị trường mới nổi. Tất cả kéo theo những tầm nhìn mới, thậm chí trái ngược nhau, về cách tổ chức và vận hành trật tự thế giới.

Bên cạnh đó, cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 với sự phát triển chóng mặt của Trí tuệ nhân tạo, y học chính xác và phương tiện tự hành đang làm biến đổi nhiều khía cảnh đời sống xã hội. Các thành viên ASEAN khả năng sẽ đối mặt với khó khăn về ngân sách quốc gia khi tăng cường đầu tư vào tái trang bị kỹ năng cho lực lượng lao động và phát triển cơ sở hạ tầng cho thời kỳ mới. Bước chuyển từ tập trung hóa chuỗi cung ứng toàn cầu sang địa phương hóa các hệ thống sản xuất cũng có thể có tác động lớn đến xuất khẩu và nguồn đầu tư.

Trong bối cảnh như vậy, ASEAN phải gia tăng sức mạnh cộng đồng chung. Một trong những chìa khóa là xây dựng một thị trường chung đích thực để có thể tự chèo lái số phận kinh tế của mình, thay vì dựa vào nhu cầu từ thị trường bên ngoài, đồng thời tăng khả năng tự vệ trước các “cú sốc” bảo hộ mậu dịch. Với Cách mạng công nghiệp 4.0, một thị trường kỹ thuật số chung sẽ giúp ASEAN phát triển thực sự các dịch vụ liên khu vực trong lĩnh vực tài chính, chăm sóc sức khỏe, giáo dục và thương mại điện tử. Song song đó, ASEAN cũng cần tiếp tục chính sách kinh tế mở với các đối tác bên ngoài như lâu nay.

Trong lịch sử, nguyên tắc của ASEAN trong việc ra quyết định dựa trên sự đồng thuận và không can thiệp vào công việc nội bộ của các nước thành viên đã giúp ích cho khối rất nhiều và sẽ không khôn ngoan nếu vứt bỏ phương thức này. Với việc các tổ chức toàn cầu đang bị thách thức và sự trỗi dậy của châu Á trong những vấn đề chung, ASEAN càng phải củng cố năng lực, thắt chặt kết nối và hợp tác hơn bao giờ hết để có thể tạo sức ảnh hưởng trong mọi biến động.