300 hộ dân ở Hà Nội “bỗng dưng” nằm trong đất rừng phòng hộ

Khu kinh tế mới Đồng Đò (nay là thôn Minh Tân, xã Minh Trí, huyện Sóc Sơn).

Đây là tình cảnh của các hộ dân ở xã Minh Trí, huyện Sóc Sơn (Hà Nội). Họ là những người có công khai phá vùng kinh tế mới theo chủ trương của Đảng và Nhà nước, nhưng bỗng thành những người đang ở trái phép trong đất rừng phòng hộ.

Thôn xóm, trạm xá, trường học thành... đất rừng

Từ năm 1985, theo chủ trương của Đảng và Nhà nước về việc di dân xây dựng vùng kinh tế mới, huyện Sóc Sơn vận động 130 hộ dân với 474 nhân khẩu từ 5 xã tới khai hoang, trồng rừng, phát triển kinh tế tại khu kinh tế mới Đồng Đò (nay là thôn Minh Tân, xã Minh Trí). Thôn Minh Tân đã được thành lập: chi bộ, trưởng thôn, chủ nhiệm hợp tác xã nông nghiệp.

Từ 130 hộ dân thôn Minh Tân, xã Minh Trí (huyện Sóc Sơn) đã phát triển lên 300 hộ, có trường học, trạm xá. Những cư dân ở Minh Tân có nhiều người nay đã lên chức cụ, gia đình có 4 thế hệ. Nơi đây đã trở thành quê hương thứ hai của họ.

Nhưng một tấm bản đồ quy hoạch rừng phòng hộ huyện Sóc Sơn (vẽ năm 2008) mà sau 10 năm người dân, trưởng thôn Minh Tân mới biết, toàn bộ diện tích đất ở, đất ao vườn liền kề, trường học và trạm xá của khu dân cư thôn Minh Tân “bỗng nhiên” nằm trọn trong khu vực đất rừng phòng hộ.

Làm công an viên rồi làm trưởng thôn Minh Tân từ năm 2003 nhưng đến tận năm 2018, ông Nguyễn Đình Cường, Trưởng thôn Minh Tân, được biết có tấm bản đồ quy hoạch rừng phòng hộ “phủ kín” toàn bộ khu dân cư đi làm kinh tế mới.

“Đây là trách nhiệm của các cấp chính quyền trong lúc vẽ bản đồ quy hoạch rừng không sâu sát địa bàn. Người dân ở đây theo chủ trương của Nhà nước có hộ khẩu, có các công trình công cộng được Nhà nước đầu tư như trạm xá, trường học. Nhưng toàn bộ diện tích thôn Minh Tân lại nằm trọn trong đất rừng phòng hộ là điều vô lý” - ông Cường nói.

Từ năm 2018, khi người dân ở thôn Minh Tân xây dựng các công trình trên đất ở là UBND xã Minh Trí lại cử cán bộ vào lập biên bản vì vi phạm xây dựng trên đất rừng phòng hộ. Người dân thôn Minh Tân không được xây dựng nhà cửa, công trình trên mảnh đất mà hàng chục năm với nhiều thế hệ ở đây đã gây dựng bằng mồ hôi và nước mắt.

Thôn Minh Tân, xã Minh Trí đã thành vùng đất trù phú với nhữn cánh rừng xanh ngút ngàn.

“Có công trình xây dựng là cán bộ xã, huyện, xuống lập biên bản, nhiều gia đình con cháu cưới vợ gả chồng cũng không thể ra ở riêng vì không được phép xây dựng” - ông Nguyễn Mạnh Hùng một người dân ở thôn Minh Tân, bức xúc kể.

Sai sót trong quy hoạch, người dân đang gánh hậu quả

Ông Dương Văn Nhuận, Chủ tịch UBND xã Minh Trí cho biết, sai sót có lẽ bắt đầu từ giai đoạn 1990 - 1993, khi có cán bộ về đo vẽ bản đồ địa chính, đất rừng phòng hộ, song chính quyền xã “vì nhiều lý do chưa chủ động” trong công tác dẫn người đi đo vẽ bản đồ. Đến năm 1998, có quy hoạch về rừng phòng hộ Sóc Sơn, song “người dân cũng không được thông báo”.

Theo ông Nguyễn Trường Giang, Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Sóc Sơn (Hà Nội), quy hoạch đất rừng ở Sóc Sơn được làm theo nhiều giai đoạn. Năm 1998, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hà Nội làm quy hoạch rừng dựa theo bản đồ địa chính, thời điểm này diện tích đất ở thôn Minh Tân không được tách ra, vẫn nằm trong đất rừng phòng hộ, với lý do không có bản đồ địa chính đo năm 1992.

Tiếp đến năm 2008 điều chỉnh quy hoạch về đất rừng phòng hộ Sóc Sơn lần thứ 2, có đề nghị tách diện tích đất ở thôn Minh Tân ra khỏi đất rừng phòng hộ nhưng không làm được vì cũng là lý do “không có bản đồ địa chính năm 1992” – ông Giang cho biết.

“Việc dân ở từ năm 1985 là có thực, thôn xóm có đường, trường, trạm xá. Trách nhiệm đầu tiên là của UBND xã khi biết dân ở đó, lúc làm quy hoạch phải kiến nghị đưa ra, sau đến là trách nhiệm của huyện và sở ban ngành trong việc thực hiện quy hoạch có một quy trình nào đó còn thiếu sót” - ông Giang thừa nhận.

Lý giải câu chuyện của thôn Minh Tân, ông Tạ Văn Chiêm, Giám đốc Ban quản lý Rừng phòng hộ đặc dụng Sóc Sơn cho biết, quy hoạch rừng Sóc Sơn được khảo sát điều chỉnh lại từ 2005. Trong quá trình điều chỉnh Ban quản lý Rừng đã kiến nghị đưa diện tích đất ở thôn Minh Tân, xã Minh Trí ra khỏi quy hoạch rừng phòng hộ. Nhưng vì không có bản đồ địa chính xã Minh Tân nên không có cơ sở pháp lý để điều chỉnh.

“Ngoài tấm bản đồ quy hoạch rừng năm 2008, bản đồ xác định diện tích đất thổ cư và đất dự án trồng lấn trong đất lâm nghiệp năm 2006 của huyện Sóc Sơn được phê duyệt thôn Minh Tân, xã Minh Trí vẫn nằm trọn vẹn trong đất rừng” – ông Chiêm nói.