3 kịch bản phát triển ngành hàng không Việt Nam

	Cần nhiều thời gian để hàng không vực dậy sau “cơn bão Covid-19”
	Ngành hàng không đang được hưởng nhiều chính sách ưu đãi về thuế
	Hàng không Việt Nam đang phát triển thế nào?
	Các hãng hàng không Việt Nam mua 40 máy bay của Airbus

TS Bùi Doãn Nề

Việt Nam đã mở cửa hoàn toàn các đường bay quốc tế từ 15/3. Theo ông, ngành hàng không sẽ phải đối với những khó khăn và thách thức nào?

Trong giai đoạn 2022- 2025, ngành hàng không có thể sẽ phải đối mặt với những khó khăn, thách thức đến từ biến đổi của thị trường và nhu cầu của khách hàng cũng như hậu quả và di chứng do dịch bệnh và chính sách thích ứng với dịch bệnh để lại cho thị trường và cho chính các doanh nghiệp hàng không Việt Nam. Bên cạnh đó, sự suy giảm nhu cầu do suy thoái kinh tế sau đại dịch và việc kiểm soát vệ sinh dịch tễ và những thủ tục kiểm tra dịch tễ đã được triển khai trong giai đoạn dịch bệnh bùng phát sẽ tiếp tục được thực hiện trong một thời gian nữa, sẽ làm giảm lượng hành khách đi lại bằng đường hàng không ở một mức độ đáng kể.

Đồng thời, các tác động từ sự tranh chấp và xung đột quốc tế khiến giá nhiên liệu tăng lên rất cao và các hãng đi châu Âu phải tránh không phận một số nước có liên quan khiến chi phí vận chuyển tăng cao. Ngoài ra, do sự tranh chấp này mà lượng khách hàng từ khu vực Nga, châu Âu tới Việt Nam cũng giảm sút mạnh. Một tác động khác tuy không lớn bằng các tác động trên nhưng cũng rất đáng kể là tình trạng cấm vận giữa các nước ảnh hưởng bất lợi tới các chuỗi cung ứng toàn cầu, trong đó có các chuỗi cung ứng liên quan trực tiếp tới ngành hàng không.

Đặc biệt trong thời gian tới, không những Việt Nam sẽ có những doanh nghiệp hàng không mới, mà còn có thêm những doanh nghiệp hàng không của nhiều quốc gia nữa cũng sẽ triển khai các hoạt động kinh doanh tại Việt Nam.

Ngoài ra, một số doanh nghiệp nước ngoài đã thiết lập được quan hệ bền vững với khách hàng, tạo được vị thế vượt trội, thậm chí có tính độc quyền trong một số lĩnh vực, đặc biệt là vận chuyển hàng hóa. Như vậy, sức ép cạnh tranh đối với các doanh nghiệp hàng không Việt Nam không chỉ lớn hơn, từ nhiều phía hơn mà còn đa dạng hơn, đòi hỏi các doanh nghiệp hàng không Việt Nam phải có những nỗ lực toàn diện để tạo ra năng lực cạnh tranh tổng hợp để duy trì và cải thiện vị thế của mình.

Ngay giữa các hãng hàng không Việt Nam cũng đang cạnh tranh với nhau một cách gay gắt. Tình trạng cạn kiệt nguồn lực tài chính khi đại dịch kết thúc càng làm cho khó khăn của các doanh nghiệp hàng không lớn hơn, khó tận dụng các cơ hội sẽ xuất hiện khi dịch bệnh kết thúc...

Ông dự báo như thế nào về kịch bản tăng trưởng cho ngành hàng không trong giai đoạn tới?

Có 3 kịch bản phát triển ngành hàng không Việt Nam. Đối với kịch bản kỳ vọng, trong năm 2022 của ngành hàng không Việt Nam được phục hồi, khả năng cạnh tranh có thể đạt mức trước đại dịch, các chỉ số hiệu quả cơ bản về hoạt động của ngành trở về trạng thái bình thường trước đại dịch. Chuỗi cung ứng của hàng không Việt Nam được khôi phục, hoạt động bình thường trở lại từ giữa hoặc cuối 2022. Kết quả hoạt động của ngành đạt mức cao trước dịch bệnh vào cuối năm 2023 trong đó vận chuyển hành khách trong nước được phục hồi vào đầu năm 2023, vận chuyển hành khách quốc tế phục hồi vào giữa hoặc cuối năm 2023.

Ở kịch bản lạc quan, năng lực của hàng không Việt Nam được tăng cường, khả năng cạnh tranh của ngành được cải thiện đáng kể, hiệu quả hoạt động của ngành được nâng cao. Vị thế của hàng không Việt được cải thiện đáng kể trong khu vực và quốc tế. Kết quả hoạt động của ngành đạt mức cao điểm trước dịch bệnh vào đầu năm 2023, trong đó vận chuyển hành khách trong nước được phục hồi vào cuối năm 2022, vận chuyển hành khách quốc tế phục hồi vào đầu năm 2023.

Đối với kịch bản bi quan, năng lực của ngành hàng không Việt Nam được phục hồi từ đầu hoặc giữa năm 2023. Kết quả hoạt động của ngành hàng không Việt đạt mức cao điểm trước dịch bệnh vào cuối năm 2024, trong đó vận chuyển hành khách trong nước được phục hồi vào cuối năm 2023, vận chuyển hành khách quốc tế phục hồi vào giữa hoặc cuối năm 2024.

Để hỗ trợ cho ngành hàng không nhanh chóng phục hồi, trở lại “đường đua”, theo ông chúng ta sẽ cần triển khai các biện pháp hỗ trợ cụ thể nào?

Để phục hồi, phát triển theo tôi, Nhà nước cần tiếp tục đầu tư xây dựng, mở rộng, đồng bộ hóa hệ thống cơ sở hạ tầng của ngành hàng không và hệ thống cơ sở hạ tầng có liên quan tới hoạt động của ngành hàng không Việt Nam. Mặt khác, cần có chính sách tăng cường thu hút đầu tư tư nhân và các hình thức công- tư hỗn hợp để đa dạng hóa hệ thống cơ sở hạ tầng và đẩy nhanh tốc độ nâng cấp, mở rộng hệ thống này theo yêu cầu của thị trường cũng như đổi mới và hoàn thiện công tác tổ chức, quản lý nhằm nâng cao hiệu quả khai thác hệ thống này.

Tiếp tục chuẩn bị và sớm triển khai đàm phán với những quốc gia là thị trường có tiềm năng lớn cho ngành hàng không mà hiện Việt Nam chưa khai thác được nhiều để các hãng hàng không Việt Nam có điều kiện thuận lợi trong thâm nhập và khai thác thị trường này. Trước mắt, Nhà nước cần tiếp tục đàm phán để mở rộng phạm vi thừa nhận “hộ chiếu vắc xin” của Việt Nam, thỏa thuận các quy trình, thủ tục với hành khách bay đi và đến Việt Nam để tạo điều kiện thuận lợi cho khách bay. Ngoài ra, Nhà nước cũng cần kịp thời bổ sung các biện pháp bảo vệ lợi ích của ngành hàng không trong nước, ngăn ngừa và chống lại các biện pháp cạnh tranh không lành mạnh của các doanh nghiệp hàng không nước ngoài, tránh để họ lợi dụng lợi thế chèn ép các doanh nghiệp trong nước.

Đồng thời, rà soát, đánh giá một cách toàn diện tác động từ các chính sách của Nhà nước đối với ngành hàng không Việt Nam và hoàn thiện hệ thống chính sách đó nhằm tối đa hóa tác động tổng hợp tích cực của chúng. Tiếp tục thực hiện các chính sách hỗ trợ để các doanh nghiệp hàng không có thể nhanh chóng khắc phục hậu quả do Covid để lại nhằm sớm phục hồi và phát triển.

Xin cảm ơn ông!