Xuất khẩu cá tra thênh thang cơ hội bứt phá

	Xuất khẩu cá tra sang ASEAN tăng hơn 43%
	Xuất khẩu cá tra sang Trung Quốc tăng mạnh
	Xuất khẩu cá tra: Giá chót vót nhưng không còn "độc tôn"

Khấp khởi từ Hoa Kỳ, EU

Việt Nam hiện là nước XK cá tra lớn nhất thế giới. Theo Bộ NN&PTNT, năm 2018, kim ngạch XK cá tra đạt mức kỷ lục 2,26 tỷ USD, tăng 26,4% so với năm 2017.

Bà Tô Thị Trường Lan-Phó Tổng thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) đánh giá: Kim ngạch XK cá tra đạt được trong năm 2018 là mức cao nhất trong nhiều năm trở lại đây. Về mặt lý do, cá tra không được mùa nhưng giá bán rất cao. Đáng chú ý, 2018 là năm có sự phối hợp thành công và hiệu quả giữa các bộ: NN&PTNT, Công Thương và VASEP trong triển khai Chương trình thanh tra cá da trơn của Hoa Kỳ, xúc tiến thương mại sang các thị trường trọng điểm như Nhật, Trung Quốc, khu vực Trung Đông... Nhờ vậy, Hoa Kỳ đã trở lại vị thế là thị trường XK số 1 của cá tra Việt Nam, đóng góp lớn vào thành công của ngành.

Mục tiêu XK cá tra 2,3 tỷ USD được đánh giá khá khả thi trong năm 2019 Ảnh: Nguyễn Thanh​​​

Năm 2019, VASEP dự báo kim ngạch XK cá tra vẫn giữ vững mức 2,2-2,3 tỷ USD. Một số chuyên gia nhận định con số này khá khả thi bởi tác động tích cực từ cuộc chiến thương mại Hoa Kỳ-Trung Quốc tới ngành cá tra khi nhu cầu gia tăng tại Trung Quốc và các rào cản thương mại tại Hoa Kỳ. Ngoài ra, khi Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) được ký kết và thực thi, thuế NK cá tra vào Liên minh châu Âu (EU) sẽ giảm từ mức 5,5% về 0% trong 3 năm (với cá tra thô); từ mức 7% về 0% trong 7 năm (với cá tra chế biến). Điều này tạo cơ hội lớn để DN XK cá tra đẩy mạnh sản lượng và giá trị XK mặt hàng này.

Liên quan tới vấn đề nêu trên, báo cáo phân tích chiến lược năm 2019 của Công ty Cổ phần Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) nêu rõ: Khu vực ĐBSCL có điều kiện sinh thái thuận lợi cho việc nuôi cá tra quy mô lớn. Bên cạnh đó, công nghệ canh tác tiên tiến cho ra sản phẩm cá tra thịt trắng, là lựa chọn yêu thích của người tiêu dùng. Các nước khác như Ấn Độ, Bangladesh, Thái Lan và Indonesia cũng đang sản xuất cá tra thịt vàng có giá trị thấp và khối lượng chỉ đủ đáp ứng cho nhu cầu trong nước.

Trong khi đó, rào cản ở thị trường Hoa Kỳ cũng đã giảm bớt. Việt Nam đã vượt qua các cuộc kiểm tra thực địa của Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA), bước quan trọng nhất trong quy trình đánh giá tương đương ban đầu được thiết lập bởi Cơ quan Kiểm định và An toàn Thực phẩm Hoa Kỳ (trực thuộc USDA). Ngoài ra, thuế chống bán phá giá sơ bộ đối với cá tra trong kỳ xem xét hành chính lần thứ 14 (POR 14) thấp hơn đáng kể so với POR 13. Do đó, khối lượng XK cá tra sang thị trường Hoa Kỳ có thể tăng mạnh trong năm 2019.

Thúc đẩy chế biến sâu

Dù được nhận định chế biến, XK cá tra có nhiều thuận lợi trong năm 2019, song theo ông Nguyễn Hoài Nam-Phó Tổng Thư ký VASEP, thách thức với ngành cá tra vẫn còn, điển hình như các chương trình về kiểm soát NK tại khu vực châu Âu, Hoa Kỳ…

Còn theo ông Trần Đình Luân-Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy sản (Bộ NN&PTNT), các nhà máy chế biến cá tra của Việt Nam đều đạt tiêu chuẩn, quy chuẩn mà các nước NK "khó tính" như Hoa Kỳ, Nhật Bản, EU đã đánh giá và công nhận. Tuy nhiên, mục tiêu là phải chế biến sâu, tận dụng sản phẩm còn lại của chế biến để sản xuất sản phẩm giá trị gia tăng. "Tổng cục Thủy sản đang cùng DN xây dựng thương hiệu cá tra phi lê chất lượng cao; nghiên cứu, bổ sung thêm hàm lượng các chất dinh dưỡng để chất lượng cá tra phi lê cao hơn; cải tiến quy trình công nghệ chế biến để sản phẩm cá tra phi lê XK chất lượng tốt hơn", ông Luân cho biết.

Xung quanh câu chuyện chế biến, XK cá tra đặt trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng năm 2019, bà Lan nêu quan điểm: Với thủy sản nói chung, cá tra nói riêng, VASEP đề nghị Chính phủ, Bộ Công Thương tiếp tục quan tâm, có hoạt động ngoại giao cao cấp để tháo gỡ rào cản chống bán phá giá; hỗ trợ DN cập nhật, nâng cao hiểu biết về thị trường XK, đặc biệt là thị trường trong khối Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) và những quy định pháp lý mới khi Hiệp định EVFTA được thông qua. "Hiện, thủy sản của Việt Nam nói chung đã có mặt trên 160 quốc gia. Trong khi sự cạnh tranh ngày càng khốc liệt và các nước đối thủ có sự đầu tư mạnh tay thì ngân sách mà Việt Nam đầu tư cho ngành hàng này khá khiêm tốn. VASEP đề nghị có cơ chế linh động để tăng nguồn tiền dành cho xúc tiến thương mại, giúp thủy sản Việt Nam tiếp cận sâu hơn nhà NK và người tiêu dùng cuối cùng", bà Lan nói.