TPHCM cần cơ chế đặc thù để phát triển Trung tâm tài chính quốc tế

	TPHCM nhiều lợi thế để trở thành trung tâm tài chính quốc tế
	TPHCM phải biến mình thành trung tâm hội nhập, tài chính quốc tế

TS Nguyễn Hữu Huân, Trưởng bộ môn Thị trường Tài chính, Đại học Kinh tế TPHCM.

TPHCM đang sở hữu nhiều lợi thế vượt trội là nền tảng để TPHCM nắm bắt xu thế thời đại và biến mình trở thành Trung tâm tài chính vươn tầm quốc tế. Ông nhận định như thế nào về điều này?

So sánh với Singapore-một trong hai trung tâm tài chính hàng đầu châu Á, TPHCM có một số điểm nổi trội để phát triển thành Trung tâm tài chính quốc tế không thua kém nước bạn. Chẳng hạn, thuế thu nhập doanh nghiệp ở Singapore nằm mức 17% (chưa bao gồm chính sách khuyến khích doanh nghiệp khởi nghiệp), trong khi tại Việt Nam là 20%. Đây là mức chênh lệch không quá nhiều nếu giảm thuế. Chi phí thành lập doanh nghiệp ở Việt Nam nằm mức 5 triệu đồng, trong khi ở Singapore hơn 120 triệu đồng.

Ở Singapore, khi mở doanh nghiệp, phải có người bản xứ làm giám đốc, tốn tiền thuê. Chi phí duy trì một doanh nghiệp ở Singapore khoảng 10.000 - 20.000 USD, còn ở Việt Nam khoảng 2.000 - 3.000 USD. Việt Nam cũng có lợi thế cạnh tranh về chi phí, chẳng hạn phí chuyển tiền ở các ngân hàng đang tiệm cận về 0. Còn doanh nghiệp ở Singapore, mọi chi phí đều tính bằng tiền. Dù Singapore có thuế thấp, nhưng phí dịch vụ cao.

Bên cạnh đó, hệ thống tài chính của nước ta cũng khá năng động so với nhiều nước phát triển. Hiện nay người dân có thể chuyển tiền 24/7 nhanh chóng, trong khi không nhiều nước làm được.

Ngày 30/12/2022, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết 31-NQ/TW về phương hướng, nhiệm vụ phát triển TPHCM đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, đưa ra nhiều giải pháp, chiến lược đột phá, trong đó có ban hành chính sách thúc đẩy hình thành và phát triển Trung tâm tài chính quốc tế TPHCM. Trung tâm này vừa là mục tiêu vừa là giải pháp cho thành phố làm tốt vai trò “đầu tàu” kinh tế của cả nước. Tuy nhiên, để sớm hình thành Trung tâm tài chính quốc tế tại TPHCM cần xác định mục tiêu, định hướng quá trình xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế này phải vượt trội so với những trung tâm tài chính hiện hữu hoặc cạnh tranh được với các trung tâm đó, cũng như khắc phục những rào cản đang tồn tại.

Xin ông cho biết về những rào cản nào mà TPHCM nói riêng và Việt Nam nói chung đang gặp phải trong quá trình xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế?

Để xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế cần hoàn thiện 3 trụ cột là thị trường vốn, thị trường tiền tệ ngân hàng và thị trường hàng hóa phái sinh. Theo tôi, việc dòng vốn không được luân chuyển tự do đang là rào cản lớn nhất hiện nay để nhà đầu tư nước ngoài đầu tư vào Việt Nam. Vì vậy, nếu cần chính sách ưu tiên thì cần nhất là dòng vốn phải được luân chuyển tự do. Bởi có sự khơi thông dòng vốn thị trường tài chính mới phát triển được.

Hệ thống tài chính có 3 yếu tố đó là dòng vốn chu chuyển tự do, chính sách tiền tệ độc lập và tỷ giá hối đoái cố định. Nó là bộ ba bất khả thi trong chính sách tiền tệ. Theo lý thuyết một quốc gia chỉ được chọn 2 trong 3 yếu tố đó. Hiện nay ở Việt Nam, điều hành chính sách tiền tệ hơi thiên về tỷ giá hối đoái và chính sách tiền tệ. Trong lộ trình tự do hóa tài chính, Việt Nam đang kiểm soát dòng vốn. Có thể nói, dòng vốn đi vào thì dễ nhưng đi ra thì khó là hạn chế rất lớn để Việt Nam xây dựng trung tâm tài chính quốc tế.

Mặt khác, khó khăn trong thu hút dòng vốn đầu tư nước ngoài và cũng là lý do vì sao chúng ta vô cùng khó khăn để vươn lên thành thị trường hấp dẫn nhà đầu tư. Do vậy, khi chúng ta khơi thông được dòng vốn thì những yếu tố về lợi thế như chi phí giá rẻ, vị trí địa lý sẽ không cần nữa.

Về trụ cột thị trường hàng hóa phái sinh, trụ cột này hoàn toàn chưa có, thậm chí sàn giao dịch điện tử hàng hoá sơ cấp nhất cũng chưa hình thành. Việt Nam với lợi thế đứng đầu xuất khẩu nông sản nhưng chúng ta chưa có cơ chế để thu hút doanh nghiệp tham gia sàn giao dịch hàng hóa. Hàng hoá nông sản của Việt Nam đa số xuất khẩu dưới dạng thô, các doanh nghiệp mua sản phẩm và đưa ra thị trường quốc tế dưới thương hiệu “Made in Thái Lan” hoặc Malaysia… Điều này cho thấy chúng ta chưa chuẩn hoá hàng hoá cũng như xây dựng tốt thương hiệu hàng hoá. Còn trên sàn giao dịch hàng hoá phái sinh, tuy có giao dịch nhưng vẫn còn ảm đạm, chưa tương xứng với tiềm năng của một nước có thế mạnh về nông sản.

Ngoài ra, các trung tâm tài chính quốc tế lớn trên thế giới còn có sự gắn bó, khăng khít với cảng biển. Vì trung tâm tài chính đóng vai trò quan trọng trong vận tải biển quốc tế. Do đó, Việt Nam cần phát triển dịch vụ Logistics để trở thành cảng trung chuyển quốc tế, làm thế nào để con đường tơ lụa trên biển phải đi qua Việt Nam.

Vậy theo ông trong thời gian tới để đẩy nhanh việc hình thành Trung tâm tài chính quốc tế, TPHCM cần cơ chế, chính sách đặc thù gì?

Dù TPHCM được đánh giá có nhiều lợi thế để phát triển Trung tâm tài chính quốc tế nhưng vẫn rất cần sự đột phá mạnh về cơ chế, chính sách. Thứ nhất là cơ chế đặc thù về dòng vốn có thể chu chuyển tự do và hạn chế các thủ tục hành chính trong gọi vốn, đầu tư.

Thứ hai là có chính sách khuyến khích doanh nghiệp nước ngoài thành lập doanh nghiệp ở Việt Nam như ưu đãi về thuế, đặc biệt là doanh nghiệp công nghệ.

Thứ ba là cần phải làm việc với các công ty công nghệ lớn trên thế giới để họ mở cửa và hợp tác với các công ty ở Việt Nam. Hiện nay đa số vẫn bị hạn chế.

Thứ tư là cần có cơ chế liên thông với các trung tâm tài chính lớn trên thế giới. Ngoài ra, cũng cho rằng cần có khung pháp lý thử nghiệm (sandbox) những mô hình công nghệ tài chính mới như tiền ảo, công nghệ chuỗi…

Xin cảm ơn ông!