Thay đổi tư duy về quản lý vốn nhà nước đầu tư vào doanh nghiệp

	Các doanh nghiệp thuộc Ủy ban Quản lý vốn cần nâng cao trách nhiệm với tài sản, nguồn vốn của Nhà nước
	Doanh nghiệp hoạt động cầm chừng, hạn chế đầu tư do khó khăn về vốn
	Vốn đầu tư từ nguồn ngân sách nhà nước tăng 3,2%

Có nhiều định hướng mới trong quản lý vốn nhà nước đầu tư vào DN. Ảnh: ST

Nhà nước không can thiệp hành chính vào quản trị sản xuất kinh doanh của DN

Để giải quyết được các tồn tại trong quản lý, quản trị doanh nghiệp nhà nước (DNNN), đổi mới phân cấp mạnh gắn với quản lý hiệu quả, nâng cao giá trị vốn nhà nước đầu tư tại DN, Luật thay thế Luật Quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất kinh doanh tại DN (Luật số 69/2014/QH13) đã và đang được Bộ Tài chính chủ trì xây dựng và hoàn thiện.

Theo ông Bùi Tuấn Minh, Cục trưởng Cục Tài chính DN (Bộ Tài chính), việc xây dựng Luật thay thế Luật số 69 phải bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp và tính thống nhất trong hệ thống pháp luật; xác định rõ nội dung, nguyên tắc áp dụng Luật bảo đảm tránh chồng chéo, mâu thuẫn với các luật khác có liên quan. Đồng thời, phải kế thừa, phát huy và hoàn thiện những quy định pháp luật về quản lý vốn nhà nước đầu tư tại DN còn phù hợp với thực tế; cải cách mạnh mẽ thủ tục hành chính trong hoạt động quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại DN gắn với đẩy mạnh phân công, phân cấp cho cơ quan đại diện chủ sở hữu và DN. Bên cạnh đó, tách bạch, phân định rõ chức năng đại diện chủ sở hữu tài sản, vốn của Nhà nước với chức năng quản lý nhà nước đối với mọi loại hình DN, chức năng quản trị của DN. Các bộ quản lý ngành thực hiện đúng chức năng tham mưu xây dựng chính sách và ban hành chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển ngành, lĩnh vực, tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật chuyên ngành mà không tham gia trực tiếp vào việc sử dụng vốn tại các DN.

Cũng theo ông Bùi Tuấn Minh, Luật mới sẽ được xây dựng trên tinh thần quy định rõ vốn nhà nước sau khi đã đầu tư vào DN được xác định là tài sản/vốn của pháp nhân DN; nguồn lực nhà nước đầu tư tại các DN phải được quản lý tập trung và thống nhất để đáp ứng việc đầu tư vốn vào DN linh hoạt, kịp thời; vốn nhà nước đầu tư đến đâu phải được quản lý, giám sát tới đó. Nhà nước là chủ sở hữu đầu tư vốn, không can thiệp hành chính vào hoạt động và quản trị sản xuất kinh doanh của DN. Nhà nước đầu tư vốn tập trung vào những lĩnh vực then chốt, thiết yếu, những địa bàn quan trọng và quốc phòng, an ninh, những lĩnh vực mà DN thuộc các thành phần kinh tế khác không đầu tư; hoạt động theo cơ chế thị trường, lấy hiệu quả đầu tư vốn tại DN làm tiêu chí đánh giá chủ yếu, tự chịu trách nhiệm, cạnh tranh bình đẳng.

Về công cụ quản lý, Nhà nước quản lý, giám sát cơ quan đại diện chủ sở hữu, người đại diện và DN có vốn nhà nước từ việc đầu tư vốn nhà nước vào DN, công tác giao nhiệm vụ, kế hoạch và đánh giá hiệu quả vốn nhà nước đầu tư vào DN. Nhà nước tuân thủ nguyên tắc chỉ là một thành viên, cổ đông góp vốn có nghĩa vụ, quyền và lợi ích tương ứng với phần vốn góp trong từng DN như các thành viên góp vốn khác. Cơ quan đại diện chủ sở hữu thực hiên thống nhất các quyền hạn, nghĩa vụ như nhau, không can thiệp vào quá trình quản trị của DN, thực hiện quyền và trách nhiệm được phân công, phân cấp.

Bước ngoặt lớn về tư duy

Việc quy định rõ vốn nhà nước sau khi đã đầu tư vào DN được xác định là tài sản, vốn của pháp nhân DN và việc tách bạch, phân định rõ chức năng đại diện chủ sở hữu tài sản, vốn của Nhà nước với chức năng quản lý nhà nước đối với mọi loại hình DN, chức năng quản trị của DN.... là những nội dung được DN quan tâm.

Theo chia sẻ của ông Võ Hồng Lĩnh, thành viên HĐTV, Kế toán trưởng kiêm Trưởng ban Tài chính Kế toán Tập đoàn điện lực Việt Nam (EVN), lâu nay, đơn vị rất vất vả trong việc quản lý, giải trình về vốn của mình tại các công ty con. Do đó, với nguyên tắc vốn nhà nước sau khi đã đầu tư vào DN được xác định là tài sản, vốn của pháp nhân DN, EVN sẽ được chủ động hơn trong các quyết định. Liên quan đến bất cập trong quan hệ giữa cơ quan đại diện chủ sở hữu và các DN, đại diện EVN cho biết đây cũng là khó khăn của Tập đoàn. Theo chia sẻ, các dự án mà EVN đầu tư thường là các dự án lớn nên các dự án đều phải xin ý kiến nhiều cấp, tuy nhiên nhiều dự án cơ quan đại diện chủ sở hữu là Ủy ban Quản lý vốn không thể nắm rõ, khó đánh giá dẫn đến chậm trễ. Ông Võ Hồng Lĩnh đề nghị Luật thay thế Luật số 69 cần làm rõ trách nhiệm của cơ quan đại diện chủ sở hữu cũng như thẩm quyền của DN để DN dễ thực hiện và việc sử dụng vốn được hiệu quả nhất.

Ông Trần Thanh Hiền, Kế toán trưởng kiêm Trưởng Ban Tài chính kế toán Tổng công ty Hàng không Việt Nam (Vietnam Airlines) cho rằng, khi nguyên tắc vốn nhà nước sau khi đã đầu tư vào DN được xác định là tài sản, vốn của pháp nhân DN được thực thi thì rất nhiều vướng mắc lâu nay trong quá trình hoạt động kinh doanh của DN như xác định quyền sở hữu tài sản, đầu tư, quản lý các công ty con… sẽ được giải quyết. Đồng thời, đại diện Vietnam Airlines cũng đề xuất nội dung đầu tư vốn nhà nước cần bổ sung định hướng đầu tư vào lĩnh vực vận tải hàng không. “Đây là một trong những lĩnh vực xương sống giúp thúc đẩy tăng trưởng nền kinh tế chung, kết nối giao thương, tạo động lực phát triển nhanh cho các ngành, lĩnh vực khác, góp phần thực hiện các nhiệm vụ an ninh quốc phòng của đất nước. Do vậy, đề nghị xem xét bổ sung lĩnh vực vận tải hàng không vào danh mục ngành, lĩnh vực mà Nhà nước cần tiếp tục đầu tư bổ sung vốn để duy trì tỷ lệ sở hữu”, ông Trần Thanh Hiền đề nghị.

Đồng thuận với những định hướng lớn trong sửa đổi Luật số 69, theo đại diện Uỷ ban Quản lý vốn nhà nước tại DN, so với Luật số 69 cũ cũng như những dự thảo Luật thay thế Luật số 69 trước đây thì định hướng xây dựng Luật lần này là bước ngoặt lớn thay đổi về tư duy, rất cần thiết trong quản lý vốn nhà nước đầu tư vào DN. Đồng thời, đại diện Ủy ban Quản lý vốn nhà nước cũng kiến nghị cần làm rõ hơn nữa 3 khái niệm là vốn nhà nước, vốn nhà nước đầu tư tại DN và vốn của DNNN. Việc làm rõ các khái niệm này nhằm đảm bảo tính thống nhất với các Luật đang sửa đổi cũng có các khái niệm tương tự liên quan đến vốn nhà nước.