Tăng tính minh bạch trong quản lý thuế doanh nghiệp có giao dịch liên kết

	Quản lý thuế giao dịch liên kết: Không phân biệt doanh nghiệp trong nước và nước ngoài
	Quy định mới về quản lý thuế với doanh nghiệp có giao dịch liên kết
	Hướng dẫn xử lý hồi tố cho doanh nghiệp có giao dịch liên kết bù trừ thuế đã nộp
	Nghị định sửa Nghị định 20 về giao dịch liên kết sẽ sớm được ban hành

Ngành Thuế tăng cường nâng cao kỹ năng, nghiệp vụ cho công chức Thuế để quản lý hiệu quả doanh nghiệp có giao dịch liên kết. Ảnh: Thuỳ Linh

Chi tiết cách xác định chi phí tính thuế

Theo TS. Nguyễn Đình Chiến, Khoa Thuế và Hải quan (Học viện Tài chính), các quy định của pháp luật về quản lý thuế đối với các doanh nghiệp có giao dịch liên kết mặc dù đã được quy định khá đầy đủ nhưng trên thực tế thực hiện vẫn còn những vướng mắc nhất định, gây khó khăn, tranh chấp trong quá trình thực thi, trong đó, việc lựa chọn các đơn vị độc lập để tiến hành so sánh các đối tượng, từ đó phân tích, xác định khoảng giao dịch độc lập còn chung chung theo thứ tự ưu tiên. Bên cạnh đó, việc chọn như thế nào, số lượng bao nhiêu, dựa trên cơ sở nào, khi nào thì phải chuyển sang đối tượng khác… vẫn chưa rõ.

Để khắc phục những hạn chế này, mới đây, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 132/2020/NĐ-CP, trong đó hướng dẫn chi tiết cách xác định chi phí để tính thuế đối với doanh nghiệp có giao dịch liên kết. Theo đó, chi phí của giao dịch liên kết không phù hợp bản chất giao dịch độc lập hoặc không góp phần tạo ra doanh thu, thu nhập cho hoạt động sản xuất, kinh doanh của người nộp thuế thì không được tính vào chi phí được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế thu nhập doanh nghiệp trong kỳ.

Bên cạnh đó, Nghị định số 132/2020/NĐ-CP cũng quy định rõ phương pháp phân bổ lợi nhuận giữa các bên liên kết. Theo đó, phương pháp phân bổ lợi nhuận được áp dụng đối với tổng lợi nhuận thực tế và lợi nhuận tiềm năng thu được xác định bằng các số liệu tài chính trên cơ sở các chứng từ hợp lý, hợp lệ; giá trị và lợi nhuận của giao dịch phải được xác định theo cùng phương pháp kế toán trong toàn bộ thời gian áp dụng phương pháp phân bổ lợi nhuận. Lợi nhuận được điều chỉnh của người nộp thuế được phân bổ trên tổng lợi nhuận thu được, bao gồm lợi nhuận thực tế và lợi nhuận tiềm năng của các bên tham gia chuỗi giao dịch.

Nghị định này cũng nêu rõ, kết quả xác định lợi nhuận được điều chỉnh của người nộp thuế là căn cứ xác định thu nhập chịu thuế và số thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp, nhưng không làm giảm nghĩa vụ thuế phải nộp ngân sách nhà nước của người nộp thuế.

Quy chế quản lý chặt chẽ

Theo các chuyên gia, môi trường chính sách rõ ràng và ổn định kết hợp với một cơ chế thực thi minh bạch dựa trên pháp luật và thực tiễn hoạt động của doanh nghiệp cũng như thông lệ quốc tế chính là những mong đợi của các nhà đầu tư trong và ngoài nước. Trong bối cảnh đó, các cơ quan nhà nước trong quản lý thuế cần tăng cường năng lực của các cán bộ làm công tác thuế để đánh giá được hành vi nào là hành vi sai trái; đồng thời, củng cố hệ thống công nghệ thông tin để khâu quản lý được công khai, minh bạch.

Chính vì vậy, Nghị định 132/2020/NĐ-CP đã đưa ra quy chế quản lý thuế chặt chẽ đối với doanh nghiệp có giao dịch liên kết, trong đó, Nghị định quy định công tác quản lý rủi ro trong quản lý thuế đối với giá giao dịch liên kết được áp dụng theo quy định của pháp luật thuế.

Cụ thể, cơ quan Thuế sẽ thực hiện thanh tra, kiểm tra việc tuân thủ của người nộp thuế, áp dụng quản lý rủi ro trong quản lý thuế đối với giá giao dịch liên kết; quản lý, sử dụng thông tin của người nộp thuế có giao dịch liên kết phục vụ công tác quản lý rủi ro.

Đồng thời, tiếp tục áp dụng quản lý rủi ro trong việc lập kế hoạch thanh tra, kiểm tra doanh nghiệp có quan hệ liên kết và giao dịch liên kết; quản lý, sử dụng Báo cáo lợi nhuận liên quốc gia của người nộp thuế phục vụ công tác quản lý rủi ro, trao đổi thông tin theo quy định và cam kết của Việt Nam tại Thỏa thuận quốc tế về thuế, không sử dụng để ấn định thuế.

Cơ quan thuế căn cứ các nguyên tắc phân tích, so sánh, nguyên tắc và phương pháp xác định giá giao dịch liên kết được quy định tại Nghị định này và các thông tin kê khai nghĩa vụ thuế của doanh nghiệp có giao dịch liên kết để thực hiện ấn định thuế trong các trường hợp như: người nộp thuế vi phạm pháp luật về thuế nhưng thực hiện đầy đủ chế độ kế toán, hóa đơn, chứng từ; các trường hợp khác theo quy định tại khoản 2 Điều 50 Luật Quản lý thuế số 38/2019/QH14 ngày 13/6/2019, trong đó, việc ấn định doanh thu, chi phí hoặc thu nhập chịu thuế để xác định nghĩa vụ thuế được thực hiện theo các nguyên tắc phân tích, so sánh phương pháp xác định giá giao dịch liên kết và cơ sở dữ liệu sử dụng trong quản lý giá giao dịch liên kết quy định tại Nghị định này.

Cũng theo Nghị định, cơ quan Thuế có trách nhiệm tạo điều kiện cho người nộp thuế chứng minh, giải trình về số liệu, dữ liệu của đối tượng so sánh độc lập sử dụng trong Hồ sơ xác định giá giao dịch liên kết. Trong trường hợp người nộp thuế không tuân thủ việc nộp tờ khai, kê khai thuế đối với giao dịch liên kết theo quy định, cơ quan thuế có quyền thực hiện quyền ấn định thuế.

Để quản lý có hiệu quả hơn các doanh nghiệp có giao dịch liên kết, kiểm soát và hạn chế tình trạng chuyển giá thông qua giao dịch liên kết của các doanh nghiệp ở Việt Nam, TS. Nguyễn Đình Chiến cho rằng, cần hoàn thiện tổ chức bộ máy quản lý thuế đối với các doanh nghiệp có giao dịch liên kết; xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu đầy đủ hơn, phục vụ cho quản lý thuế đối với các doanh nghiệp có giao dịch liên kết. Đồng thời cần thúc đẩy quá trình triển khai áp dụng cơ chế thỏa thuận trước về phương pháp xác định giá tính thuế (APA) ở Việt Nam; nâng cao hiệu quả hoạt động thanh tra giá chuyển nhượng tại các doanh nghiệp có giao dịch liên kết.

Bên cạnh đó, ngành Thuế cần tăng cường nâng cao kỹ năng, nghiệp vụ cho công chức thuế cũng như quy trình, nghiệp vụ thực thi một cuộc thanh tra giá chuyển nhượng đảm bảo khoa học, chặt chẽ, kịp thời. Đặc biệt là chú trọng tới việc đa dạng hoá các hình thức tuyên truyền, hỗ trợ giúp công chức thuế và người nộp thuế có thể dễ dàng tiếp cận và nhanh chóng nắm bắt được các nội dung liên quan đến quản lý thuế các giao dịch liên kết; có cơ chế kết hợp đồng bộ giữa các cơ quan chức năng trong quản lý thuế đối với các doanh nghiệp có giao dịch liên kết.