Hướng đi nào phát triển thị trường logistics hàng không?

	Phát triển trung tâm logistics, hãng tàu để giảm áp lực chi phí logistics
	Giải pháp mới cho vấn đề chi phí logistics của doanh nghiệp

Công chức Hải quan sân bay Tân Sơn Nhất giám sát hàng hóa nhập khẩu.

Thị phần còn quá ít

Do chi phí vận chuyển cao, tại Việt Nam, các sản phẩm chủ yếu được sử dụng phương thức vận chuyển hàng không là điện thoại, máy tính bảng, hàng điện tử, mỹ phẩm, hàng dệt may và một số sản phẩm nông nghiệp như thủy sản, hoa, quả. Hàng không chỉ chiếm một phần nhỏ trong tổng khối lượng hàng hóa vận chuyển của Việt Nam, nhưng chiếm đến 25% tổng giá trị xuất khẩu của cả nước.

Lượng hàng hóa XNK qua đường hàng không mỗi năm một tăng. Theo Bộ Công Thương, Việt Nam có 5 hãng hàng không đang khai thác vận chuyển hàng hóa kết hợp trên chuyến bay chuyên chở hành khách, chưa có hãng hàng không chuyên chở hàng hóa bằng máy bay chuyên dụng. Thị trường hàng hóa quốc tế của hàng không Việt Nam đang có 29 hãng hàng không nước ngoài khai thác chuyên chở hàng hóa từ 16 quốc gia, vùng lãnh thổ đến Việt Nam, thị phần hàng hóa quốc tế của các hãng hàng không Việt Nam giai đoạn 2020 - 2021 chỉ chiếm khoảng 11% tổng thị phần hàng hóa quốc tế.

Với thị phần nhỏ, chủ yếu phụ thuộc vào các hãng hàng không quốc tế, nên doanh nghiệp vận chuyển hàng hóa qua đường không phải chịu mức phí cao, nhất là trong thời điểm tình hình kinh tế- xã hội có biến động, như trong đợt dịch Covid-19 vừa qua. Theo Bộ Giao thông vận tải, thời gian qua, do số lượng các chuyến bay chuyên chở hành khách kết hợp hàng hóa giảm mạnh, trong khi nhu cầu vận chuyển tăng cao nên giá cước vận chuyển hàng hóa quốc tế đã tăng vọt từ 3-4 lần. Thậm chí, có thời điểm, giá cước tăng 5-6 lần so với trước dịch Covid-19.

Theo ông Johnathan Hạnh Nguyễn, Chủ tịch Tập đoàn Liên Thái Bình Dương, thị trường vận tải hàng hóa bằng đường hàng không của Việt Nam có tốc độ tăng trưởng 15,3%/năm, nhưng đến nay các hãng hàng không vẫn chỉ vận chuyển hàng hóa kết hợp trên chuyến bay chuyên chở hành khách, chưa có hãng hàng không vận chuyển hàng hóa bằng tàu bay chuyên dụng. Trước đây, giá cước vận chuyển hàng hóa từ châu Á đi Hoa Kỳ là khoảng 1-1,8 USD/kg, nhưng có thời điểm đã lên mức 17 - 18 USD/kg. Mức tăng lên tới 10 lần như vậy thì doanh nghiệp không chịu nổi. Trong khi chi phí logistics chiếm tới 20-25% nên bào mòn hết lợi nhuận của doanh nghiệp xuất khẩu.

“Khi thấy cước tàu biển tăng phi mã, có chặng tăng gấp 5 lần (theo dữ liệu của Drewry Shipping) tại thời điểm đỉnh dịch. Còn đường hàng không, chúng tôi đã phải trả cước vận chuyển tăng gấp 3 lần cho hàng hóa đi từ châu Âu về Việt Nam. Nhu cầu vận tải càng cao, thì giá cước ngày càng tăng, trong khi 88% thị phần vận tải hàng hoá bằng đường hàng không lại do các hãng bay nước ngoài nắm giữ. Các hãng vận chuyển nước ngoài đang khống chế giá vì gần như họ một mình một chợ, không có ai cạnh tranh. Nếu tôi không làm, nhu cầu vận chuyển hàng hoá bằng đường hàng không vẫn sẽ bị tắc nghẽn, giá cả bất ổn làm các doanh nghiệp XNK trong nước gặp nhiều khó khăn”, ông Johnathan Hạnh Nguyễn chia sẻ khi quyết tâm thành lập Hãng hàng không IPP Air Cargo vận tải hàng hóa, thuộc Công ty cổ phần IPP Air Cargo.

Cần hãng hàng không Việt Nam chuyên chở hàng hóa

Sự quyết tâm của doanh nhân Việt kiều nêu trên đã nhận được sự đồng thuận của nhiều bộ ngành. Mới đây, Văn phòng Chính phủ đã có Công văn số 4778/VPCP-CN lấy ý kiến các Bộ về việc cấp Giấy phép kinh doanh vận chuyển hàng không cho Công ty cổ phần IPP Air Cargo để có đủ căn cứ trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định. Đến nay đã có nhiều bộ, ngành đồng tình và cho rằng việc cấp phép thành lập một hãng hàng không Việt Nam chuyên vận chuyển hàng hóa là cần thiết.

Theo Bộ Công Thương, với xu thế chung trên thế giới hiện nay là phát triển chuỗi cung ứng toàn cầu, cùng với bối cảnh Việt Nam đã ký kết và thực thi nhiều Hiệp định thương mại tự do, trong đó có thị trường mục tiêu là các nước phát triển với những phân khúc hàng hóa cần được vận chuyển với thời gian ngắn, mang tính thời vụ cao, việc nước ta có một hãng hàng không chuyên chở hàng hóa do nhà đầu tư trong nước đầu tư sẽ góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của logistics hàng không Việt Nam, giúp mở rộng thị trường cho doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam, đồng thời đa dạng hóa phương thức vận tải hàng hóa và hỗ trợ xuất khẩu nông sản, rau quả tươi.

Còn trong văn bản của Bộ Quốc phòng gửi Văn phòng Chính phủ, lãnh đạo Bộ Quốc phòng cho rằng, việc cấp phép cho Công ty cổ phần IPP Air Cargo thực hiện dịch vụ vận tải hàng hóa, góp phần thúc đẩy sự phát triển ngành Logistics Việt Nam, phù hợp với mục tiêu phát triển tổng thể và chiến lược chung phát triển dịch vụ vận tải đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030. Bộ Quốc phòng đồng ý chủ trương cấp phép cho Công ty cổ phần IPP Air Cargo thực hiện dịch vụ vận tải vận chuyển hàng không, đặc biệt thời điểm thị trường hàng không phục hồi sau đại dịch Covid-19.

Bộ Giao thông vận tải cho rằng IPP Air Cargo ra đời sẽ mang lại dịch vụ vận tải hàng hóa chuyên biệt và chất lượng cho khách hàng, góp phần thúc đẩy sự phát triển ngành Logistics Việt Nam, phù hợp các mục tiêu phát triển tổng thể và chiến lược chung phát triển dịch vụ vận tải đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030.

Hiện các hãng hàng không chỉ tập trung đưa hàng hóa tới sân bay Nội Bài và sân bay Tân Sơn Nhất, nên hàng hóa của doanh nghiệp chỉ tập trung ở hai đầu này. Sự ra đời của IPP Air Cargo sẽ tạo đột phá về logistics bằng cách đưa hàng hóa từ nước ngoài vào Việt Nam, và các hãng hàng không nước ngoài đưa hàng vào, IPP Air Cargo sẽ đưa đi khắp 22 sân bay của Việt Nam. Tiếp đến, Viettel Post, Vietnam Post, Sasco là những đối tác chiến lược cùng với sự hỗ trợ của các công ty logistics để đưa hàng hóa của doanh nghiệp đi khắp các tỉnh, thành.

Việc thành lập một hãng hàng không chuyên biệt vận tải hàng không là tín hiệu vui để ngành logistics Việt Nam từng bước giành lại thị phần vận tải hàng không trong nước lâu nay đang thuộc về các hãng hàng không nước ngoài nắm giữ, chi phối.