Cần chính sách thiết thực “trợ lực” ngành công nghiệp chế biến, chế tạo

	Sản xuất công nghiệp chế biến chế tạo đang dần hồi phục
	Công nghiệp chế biến chế tạo thu hút nhiều nhà đầu tư nước ngoài
	Doanh nghiệp chế biến, chế tạo kỳ vọng tăng tốc

Bà Đỗ Thị Thúy Hương, Phó Chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ Việt Nam.

Gần 7 năm qua đi kể từ khi Nghị định 111/2015/NĐ-CP về phát triển công nghiệp hỗ trợ ra đời, ngành công nghiệp chế biến, chế tạo Việt Nam đã có những bước phát triển đáng kể. Tuy nhiên, giá trị gia tăng mà ngành này đóng góp vào GDP không cao, thưa bà?

DN công nghiệp chế biến, chế tạo có sự đóng góp vào GDP còn khiêm tốn là do nước ta đi sau nên ngành công nghiệp chế biến, chế tạo đóng góp giá trị thấp nhất trong chuỗi cung ứng, chủ yếu bằng sức lao động trong khi hàm lượng chất xám không nhiều. Ngoài xuất phát điểm phải kể tới đặc thù của ngành công nghiệp này là ngành yêu cầu tập trung vốn, công nghệ. Đây lại là hai điểm yếu của DN Việt Nam, do DN vừa và nhỏ hạn chế về nguồn lực. Điều đó khiến năng lực phát triển và đáp ứng yêu cầu trong chuỗi giá trị toàn cầu hạn chế.

Thời gian qua, Việt Nam đã đàm phán, ký kết nhiều Hiệp định thương mại tự do (FTA), sẽ là cơ hội giúp ngành công nghiệp chế biến, chế tạo đẩy mạnh liên kết tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu, thưa bà?

Đối với các DN nói chung, khi tham gia FTA các dòng thuế sẽ giảm về mức 0-5%. Tuy nhiên, với DN ngành công nghiệp chế biến, chế tạo nhất là DN điện tử, việc hưởng mức thuế suất này đã có trước khi Việt Nam tham gia FTA nên tác động không lớn khi XK ra nước ngoài.

Tuy nhiên, mặt tích cực của việc Việt Nam tham gia ký kết nhiều FTA là thúc đẩy dòng vốn FDI mạnh hơn, chất lượng hơn, cũng như đưa công nghệ tốt hơn từ Nhật Bản, Hoa Kỳ, châu Âu vào Việt Nam. Điển hình như, các công nghệ tiên tiến trong lĩnh vực điện tử, ô tô, hàng không đã manh nha xuất hiện tại Việt Nam.

Hiện nay, triển vọng phát triển công nghiệp chế biến, chế tạo rất lớn. Tính từ đầu năm đến ngày 20/7/2022, tổng vốn đăng ký cấp mới, điều chỉnh và góp vốn mua cổ phần, mua phần vốn góp của nhà đầu tư nước ngoài vào Việt Nam đã đạt trên 15,41 tỷ USD, bằng 92,9% so với cùng kỳ năm 2021. Ngành công nghiệp chế biến, chế tạo tiếp tục dẫn đầu với tổng vốn đầu tư đạt trên 10 tỷ USD, chiếm 64,3% tổng vốn đầu tư đăng ký. Điều này tạo nhiều cơ hội cho DN sản xuất Việt Nam tham gia vào chuỗi cung ứng.

Theo bà, đâu là giải pháp khả thi giúp ngành công nghiệp chế biến, chế tạo Việt Nam nắm bắt được những cơ hội phát triển bền vững hơn?

Việc nắm bắt cơ hội được hay không là phụ thuộc năng lực của DN và chính sách từ Chính phủ. Trước hết, bản thân DN phải nâng cao năng lực. Về mặt chính sách, hiện Chính phủ đã gần như “mở toang” hết các cơ chế hỗ trợ cho DN hoạt động. Tuy nhiên, DN đang trông chờ các chính sách thực sự đi vào đời sống chứ không chỉ nằm trên giấy tờ.

DN rất cần hỗ trợ của Nhà nước, trước hết ở việc đào tạo nguồn nhân lực. Hiện, các DN rất khó tuyển dụng lao động chất lượng cao trong ngành công nghiệp chế biến, chế tạo do đây là ngành khắc nghiệt, đòi hỏi trình độ kiến thức cao, trong khi thu nhập chưa chắc đã hấp dẫn so với các lĩnh vực khác.

Về tài chính, chính sách tín dụng của Việt Nam đang bị siết lại trong khi DN thực sự rất khó khăn. Hiện, ngoài nguồn vay từ ngân hàng còn có nhiều nguồn đầu tư từ các tổ chức tài chính trong nước và ngoài nước; các thiết chế tài chính khác…

Bên cạnh đó, ở khía cạnh chính sách, DN còn mong muốn được hỗ trợ đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và tiếp nhận công nghệ. Dù Chính phủ đã có Quỹ Đổi mới công nghệ quốc gia nhưng lại có quá nhiều quy định, cơ chế “bó chân” DN. DN thực sự có nhu cầu đổi mới công nghệ rất khó tiếp cận chính sách.

Chính phủ cũng cần tiếp tục chính sách thu hút FDI có chọn lọc; đồng thời có điều kiện cơ bản để các DN FDI có sự lan toả, tạo nhiều cơ hội cho DN Việt Nam tham gia vào chuỗi cung ứng ở vị trí công nghệ cao hơn, ở những “mắt xích” then chốt hơn.

Xin cảm ơn bà!