Tổ công tác của Thủ tướng vào cuộc do vướng thông tư về phế liệu
Trước thực trạng hàng nghìn container phế liệu làm nguyên liệu nhập khẩu bị chậm trễ thông quan, gây thiệt hại lớn cho doanh nghiệp, Tổ công tác của Thủ tướng đã kiểm tra tại cảng Hải Phòng và “truy” trách nhiệm của các cơ quan liên quan.
Tại buổi làm việc trong không khí rất “nóng” sáng 29/1 tại Hải Phòng trước sự có mặt của lãnh đạo Bộ Tài nguyên và Môi trường, Tổng cục Môi trường, Bộ Tài chính, Tổng cục Hải quan, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ (VPCP)-Mai Tiến Dũng, Tổ trưởng Tổ công tác cho biết, cuộc kiểm tra được tiến hành theo ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng sau khi nhận được đơn kêu cứu từ các doanh nghiệp.
Bộ trưởng, Chủ nhiệm VPCP Mai Tiến Dũng, Tổng cục trưởng Nguyễn Văn Cẩn (đứng thứ 2 từ trái sang) kiểm tra tác nghiệp của công chức Hải quan Hải Phòng. Ảnh: Nhật Bắc. |
Doanh nghiệp rất phàn nàn về Bộ Tài nguyên và Môi trường
Theo Bộ trưởng Mai Tiến Dũng, hiện có rất nhiều lô hàng phế liệu làm nguyên liệu đảm bảo tiêu chuẩn, quy chuẩn về môi trường nhưng đang tồn đọng tại các cảng, ảnh hưởng nghiêm trọng tới hoạt động sản xuất của các doanh nghiệp.
“Nhà máy không có nguyên liệu, công nhân nghỉ việc, giảm công suất, hủy các hợp đồng, trong khi nguyên liệu tồn đọng tại cảng, phí lưu kho lưu bãi, tiền phạt chậm trả... rất nhiều, gánh nặng rất lớn với doanh nghiệp”, Bộ trưởng nêu thực tế và đặt vấn đề, nguyên nhân do đâu và giải pháp tháo gỡ là gì?
Thứ nhất, theo các doanh nghiệp, trước thời điểm 29/10/2018, nhiều lô hàng phế liệu nhập khẩu không được thông quan vì cơ quan Hải quan không thể kiểm tra và thông quan khi chưa có quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường.
Kiểm tra hiện trường tại cảng Hải Phòng ngay trước buổi làm việc, Bộ trưởng Mai Tiến Dũng liên tục đặt các câu hỏi với các cơ quan liên quan về nguyên nhân dẫn đến việc chậm thông quan các lô hàng trên. Khi được nghe ý kiến từ cơ quan Hải quan giải thích là hiện chính sách đã thông nhưng nhiều doanh nghiệp lại “mắc” phí lưu kho bãi quá lớn sau một thời gian dài ùn tại cảng, Bộ trưởng Mai Tiến Dũng bày tỏ bức xúc.
Vấn đề thứ hai cần giải quyết là trình tự, thủ tục kiểm tra chuyên ngành với các lô hàng phế liệu. Bộ trưởng Mai Tiến Dũng cho biết, các doanh nghiệp rất phàn nàn về quy định của Bộ Tài nguyên và Môi trường.
“Đã có đơn vị giám định độc lập rồi nhưng vẫn phải có sự tham gia của cán bộ Sở Tài nguyên và Môi trường. Việc này có cần thiết không, cần xem xét kỹ? Mở container ra, kiểm tra bằng mắt thường, mà doanh nghiệp phải bố trí ăn ngủ, đưa đón, đi từ Nam ra Bắc, kinh phí ở đâu ra?”, Bộ trưởng nêu thực tế.
Tại buổi làm việc, đại diện Hiệp hội Giấy cho biết, các doanh nghiệp thuộc ngành này chịu tới hàng nghìn tỷ đồng cho chi phí lưu kho lưu bãi thời gian qua.
Cũng tại cuộc làm việc, nhiều vấn đề bất cập được thừa nhận song cuộc làm việc ở nhiều thời điểm cũng trở nên khá gay gắt và căng thẳng khi phía cơ quan quản lý môi trường và cơ quan Hải quan tranh cãi về trách nhiệm các bên. Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Võ Tuấn Nhân thừa nhận tình trạng tồn đọng tại các cảng có phần có lỗi của ngành Tài nguyên và Môi trường, khi các đoàn kiểm tra phế liệu “quá cồng kềnh”, phương pháp kiểm tra trên thực tế cũng có vấn đề.
Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Nguyễn Văn Cẩn cho rằng cơ quan Hải quan đã tạo điều kiện cho doanh nghiệp và “không bao biện”.
Tổng cục trưởng cho rằng việc nhập khẩu phế liệu đang qua nhiều lần cấp phép và các Sở Tài nguyên và Môi trường khó có thể đủ người để kiểm tra các container phế liệu nhập khẩu, nên dẫn đến tình trạng một lô hàng chờ đến 10 ngày, thậm chí 30 ngày.
Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường Hoàng Văn Thức cho biết, các Sở Tài nguyên và Môi trường hiện đã nỗ lực bố trí đủ nhân lực cho việc kiểm tra và công việc hiện đã thông thoáng. Tuy nhiên, Bộ trưởng Mai Tiến Dũng không đồng tình với ý kiến này và dẫn thực tế, các địa phương làm thủ tục thông thoáng là do không thực hiện quy định trên. “Đã có tổ chức giám định chịu trách nhiệm trước pháp luật, vậy tại sao lại còn phải chờ giấy của Sở, giấy đó có ý nghĩa gì?”- ông Mai Tiến Dũng tiếp tục đặt câu hỏi.
Bộ trưởng Mai Tiến Dũng và đoàn công tác thị sát trực tiếp tại khu vực cảng Hải Phòng. Ảnh: Nhật Bắc. |
Đảm bảo nguyên liệu cho doanh nghiệp sản xuất ngay sau Tết Kỷ Hợi
Sau khi lắng nghe các ý kiến các cơ quan, chuyên gia, cộng đồng doanh nghiệp, kết luận buổi kiểm tra, Tổ trưởng Tổ công tác đánh giá các cơ quan đã thể hiện thái độ nghiêm túc trong giải trình các vấn đề.
Thời gian qua, ngành Hải quan và Bộ Tài nguyên và Môi trường đã nghiêm túc thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng về tăng cường quản lý nhập khẩu phế liệu theo tinh thần bảo đảm các yêu cầu về môi trường. Việc Bộ Tài nguyên và Môi trường ban hành Thông tư 8, 9 về quy chuẩn kỹ thuật phế liệu nhập khẩu cũng theo tinh thần này.
Tuy nhiên, Bộ trưởng Mai Tiến Dũng nhấn mạnh tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ là tháo gỡ triệt để, cải cách triệt để.
Để tháo gỡ vướng mắc, Tổ trưởng Tổ công tác cho biết sẽ thống nhất với các cơ quan, báo cáo Thủ tướng hướng xử lý. Tinh thần là ngay sau tết Nguyên đán Kỷ Hợi, doanh nghiệp sẽ có nguyên liệu sản xuất.
Theo đó, Bộ Tài chính chỉ đạo Tổng cục Hải quan làm thủ tục với các lô hàng phế liệu theo hướng, doanh nghiệp mở tờ khai ở thời điểm nào thì áp dụng theo chính sách ở thời điểm đó. Các lô hàng về cảng bất kỳ thời điiểm nào, kể cả trước khi các Thông tư 8, 9 có hiệu lực, nếu đáp ứng quy chuẩn sẽ được thông quan. Ai làm sai sẽ bị xử lý.
Cùng với đó, thống nhất không cần giấy xác nhận của Sở Tài nguyên và Môi trường như hiện nay.
Như vậy, chỉ cần giám định chất lượng của đơn vị độc lập được chỉ định. Đơn vị này sẽ cùng cơ quan Hải quan kiểm tra, không cần sự tham gia của cán bộ Sở Tài nguyên và Môi trường.
Về chi phí của các lô hàng, Tổ trưởng Tổ công tác đề nghị Tổng cục Hải quan làm việc với các doanh nghiệp kinh doanh cảng, Bộ Giao thông vận tải việc với các hãng tàu để đề nghị xem xét miễn, giảm chi phí lưu kho bãi, phí container cho các chủ hàng.
Kết luận của Tổ trưởng Tổ công tác nhận được những tràng pháo tay liên tục của doanh nghiệp. Phát biểu khi kết thúc cuộc họp, đại diện các doanh nghiệp đều đánh giá rất cao buổi làm việc và cho rằng việc giải quyết các vướng mắc này là “món quà vô giá” với họ.
Cũng theo Tổ trưởng Tổ công tác, việc kiểm tra ở cảng Hải Phòng nhằm tháo gỡ cho tình trạng chung trên cả nước hiện nay, nhiều nơi như ở cảng Cát Lái (TPHCM).