Phi hình sự hóa hành vi mại dâm để phù hợp thực tế
(HQ Online)- Ở nước ta hiện nay, tình hình mại dâm đang diễn biến khá phức tạp đòi hỏi sự “ra tay” mạnh mẽ, quyết liệt của các cấp, các ngành và toàn xã hội. Ông Nguyễn Xuân Lập, Cục trưởng Cục Phòng chống tệ nạn xã hội, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội đã có cuộc trao đổi với báo chí về vấn đề này.
Ông đánh giá như thế nào về thực trạng hoạt động mua bán dâm và công tác ngăn ngừa, phòng chống hiện nay?
Hiện nay tình hình hoạt động mại dâm ở Việt Nam đang diễn biến phức tạp gặp nhiều khó khăn, bởi hoạt động này đang diễn ra trên hầu khắp các địa phương. Cùng với đó là những khó khăn về nhận diện đối tượng, phương thức hoạt động và công tác quản lý của chính quyền địa phương các cấp.
Trong giai đoạn 2016-2020, Chính phủ, Quốc hội cũng như Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội sẽ kiên quyết triệt phá, xóa bỏ những tụ điểm về mại dâm hay những bóc lột về tình dục (buôn bán, trà đạp lên nhân phẩm, đạo đức và thân thể của những người tham gia hoạt động mua bán dâm). Cùng với đó là tăng cường công tác giảm hại lây nhiễm bệnh xã hội, lây nhiễm HIV.
Thời gian tới, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội sẽ phối hợp với các bên liên quan mở các mô hình thí điểm như: mô hình hỗ trợ những người hoạt động mua bán dâm tại cộng đồng, tại các trung tâm công tác xã hội tại cộng đồng; mô hình hỗ trợ tính tư pháp với những người mua bán dâm và hoạt động mại dâm (về hồ sơ, lý lịch về nhân thân, về quyền công dân, quyền con người trong hiến pháp). Chúng tôi hy vọng sẽ huy động được nhiều nguồn lực của xã hội, nguồn lực của con người để công tác phòng chống mại dâm giai đoạn 2016-2020 sẽ có bước tiến triển mới.
Hiện nay một số tỉnh thành xây dựng phần mềm quản lý gái mại dâm, ông nhìn nhận như thế nào về mô hình này?
Chúng tôi rất hoan nghênh những địa phương đưa ra phần mềm quản lý hoạt động mại dâm tại khu vực. Việc làm này sẽ góp phần xây dựng các quy chế, các thể chế, các cơ sở dữ liệu nhằm giúp chính quyền địa phương, ban ngành địa phương quản lý tốt công tác của mình. Khi có hệ thống cơ sở dữ liệu chính xác, cụ thể thì việc nghiên cứu, xây dựng và ban hành các chính sách sẽ chuẩn hơn.
Ngoài việc tích cực ngăn ngừa và phòng chống hoạt động mại dâm, hiện nay công tác dạy nghề, tạo việc làm cho người tham gia mại dâm cũng khiến nhiều người quan tâm?
Công tác dạy nghề, tạo việc làm cho những người tham gia hoạt động mại dâm trong thời gian qua là rất tích cực. Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 29/2014/QĐ-TTg ngày 26-4-2014 tạo điều kiện về vay vốn cho 5 nhóm đối tượng yếu thế, trong đó có người hoạt động mại dâm được dạy nghề, tạo việc làm và chuyển đổi công việc.
Từ khi có Quyết định này, một số tỉnh đã thực hiện khá tốt. Đơn cử tỉnh Khánh Hòa đang có mô hình chuyển đổi cho những người hoạt động mại dâm, chuyển đổi cho những người sau cai nghiện ma túy, chuyển đổi cho những người nhóm yếu thế. Ngoài ra, những tỉnh thành không có thí điểm nhưng họ vẫn có cách tiếp cận để cho công dân của địa phương mình có công ăn việc làm. Tôi nghĩ dạy nghề, tạo việc làm cho những nhóm yếu thế có công ăn việc làm để có một nền an sinh xã hội bền vững là một cách tiếp cận tốt và đáng hoan nghênh.
Sau nhiều tranh cãi, vậy thời gian tới chúng ta có coi hoạt động mại dâm là một nghề?
Quan điểm và cách tiếp cận mới vấn đề này là làm sao đảm bảo quyền công dân, quyền con người được quy định trong hiến pháp như quyền về kinh tế, chính trị, văn hóa, sức khỏe, được bảo vệ bằng pháp luật. Chúng ta có thể học tập các quốc gia ở châu Á, châu Âu cố gắng làm sao phi hình sự hóa hành vi mại dâm, tiếp cận để bảo vệ quyền công dân và quyền con người. Cách tiếp cận như thế nhân văn hơn và thực tế hơn trong kiến tạo và phát triển.
Nếu coi đó là nghề thì chương trình dạy nghề, giáo trình giáo án, phong cấp độ nghề như thế nào? Tôi nghĩ rằng ở Việt Nam trong Luật Giáo dục không có và cá nhân tôi thì tôi không muốn nghề này có ở Việt Nam.