Những vấn đề cần lưu tâm khi chọn đầu tư theo dòng cổ tức

Chiến lược không dành cho nhà đầu tư ngắn hạn

Đầu tư hưởng cổ tức là chiến lược đầu tư mà nhà đầu tư tìm kiếm những doanh nghiệp trả cổ tức với lợi tức cao hơn lãi suất gửi tiết kiệm ngân hàng. Lợi tức là tỷ suất giữa cổ tức nhận được so với giá mua thực tế tính trong một năm đầu tư.

Ví dụ, cổ phiếu có thị giá 20.000 đồng/cổ phiếu và cổ tức được trả là 30% (3.000 đồng) thì lợi tức thực sự là 3.000/20.000 = 15%. Mức lợi tức này cao gấp đôi so với lãi suất tiết kiệm kỳ hạn 12 tháng của ngân hàng hiện nay (7 - 8%/năm).

Không phải bây giờ chiến lược đầu tư này mới được nêu ra, mà thực tế, những nhà đầu tư lớn với nguồn tài chính dồi dào, hoặc ban lãnh đạo công ty thường có xu hướng mua và nắm giữ những cổ phiếu có truyền thống trả cổ tức cao.

Chính vì thế, các cổ phiếu dạng này thường có lượng cổ đông cô đặc, thanh khoản thấp như ABT, WCS, NNC, DSN, NCT... Cá biệt, có những cổ phiếu cổ tức cao hơn nhiều lần so với thị giá như MEF, KSC, PTG... do nhà đầu tư không còn quan tâm đến giá cổ phiếu.

Nhiều nhà đầu tư đã cố gắng tìm kiếm những doanh nghiệp có cổ tức cao như vậy. Hầu hết nhà đầu tư cá nhân nhỏ lẻ ưa thích cổ tức bằng tiền mặt và coi đó như một phần “lộc” được hưởng.

Tuy nhiên, những nhà đầu tư ngắn hạn sẽ khó có lời, bởi giá cổ phiếu sẽ được điều chỉnh vào ngày chốt quyền nhận cổ tức, chưa kể họ còn bị đánh thuế thu nhập 5%.

Họ không hiểu rằng, để thực hiện chiến lược này một cách hiệu quả là câu chuyện không đơn giản và nó đòi hỏi nhà đầu tư phải có sự kiên trì nhất định.

Kiên trì kiếm tìm doanh nghiệp trả cổ tức cao, kiên trì chờ thị trường giá xuống sao cho lợi tức có thể nhận được lớn nhất có thể. Rõ ràng, trường phái này phù hợp nhất với những nhà đầu tư dài hạn nhiều hơn.

Nguyên tắc đầu tư hiệu quả

Tuy nhiên, với nhà đầu tư am hiểu về tài chính, chiến lược đầu tư “ăn” cổ tức song hành với hoạt động tái đầu tư sẽ mang đến cho họ lợi thế rất lớn.

Tái đầu tư là việc sử dụng tiền cổ tức đó tiếp tục mua thêm cổ phiếu, nhằm gia tăng số lượng cổ phần qua hàng năm. Sau nhiều năm, với số tiền bỏ ra ban đầu và giá vốn đã xuống mức thấp sẽ giúp nhà đầu tư thu được thành quả bất ngờ.

Ví dụ, bạn bỏ ra 500 triệu đồng vốn ban đầu và mua được 25.000 cổ phần của một công ty với mức giá 20.000 đồng/cổ phần. Công ty này có kế hoạch trả cổ tức hàng năm 20%, tức là bạn nhận được năm đầu 50 triệu đồng.

Tái đầu tư vẫn với mức giá không đổi, bạn có thêm 2.500 cổ phần, nâng tổng số thành 27.500 cổ phần. Cứ như vậy, 5 năm sau, giá vốn mỗi cổ phần bạn mua sẽ chỉ còn khoảng 1/2 so với giá mua ban đầu, chưa kể giá cổ phiếu có thể tăng mạnh trong giai đoạn này.

Việc trả cổ tức bằng tiền mặt cho thấy tình hình kinh doanh của doanh nghiệp đó thực sự tích cực. Thu xếp một khoản tiền mặt để trả cổ tức hàng năm cũng không phải là điều dễ dàng, nên chỉ có những doanh nghiệp có nền tảng tài chính lành mạnh mới có thể thực hiện được.

Trong khi đó, việc trả cổ tức bằng cổ phiếu còn hấp dẫn hơn nhiều nếu đó là những doanh nghiệp đang mở rộng đầu tư... Bạn sẽ thấy trả cổ tức bằng cổ phiếu sẽ giúp giá vốn của một khoản đầu tư giảm xuống nhanh hơn nhiều so với trả cổ tức bằng tiền mặt.

Tuy nhiên, việc này lại cần có thêm đánh giá về mặt tài chính của doanh nghiệp đó, bởi thực tế, có nhiều doanh nghiệp sử dụng thủ thuật tài chính giúp kết quả kinh doanh rất tích cực nhưng lại không tạo ra dòng tiền. Lợi nhuận cao, nhưng lại nằm ở nhiều ở khoản phải thu, hoặc tài sản dở dang... cho thấy dòng tài chính có vấn đề.

Trả cổ tức bằng cổ phiếu là một biện pháp giúp doanh nghiệp đó hợp thức hóa nhiều chỉ tiêu tài chính và điều này hoàn toàn khác với việc đầu tư mở rộng.

Cổ phiếu của các doanh nghiệp này bị pha loãng lớn và với tiềm lực tài chính như trên sẽ rất khó để giúp giá cổ phiếu tăng trở lại hoặc trả cổ tức cao cho năm tiếp theo.

Với những nhà đầu tư thận trọng, họ sẽ đặt niềm tin trọn vẹn hơn với những doanh nghiệp trả cổ tức cả bằng tiền lẫn cổ phiếu trong khi vẫn tái đầu tư mở rộng. Trên thị trường chứng khoán Việt Nam có những doanh nghiệp như thế, chẳng hạn FPT, QNS, MPC...

Thống kê của các tổ chức trên thế giới cho thấy, nếu bạn tái đầu tư thì tỷ suất đầu tư của bạn sẽ tăng ít nhất 2 lần sau thời gian đủ dài. Bạn có thể gõ từ khóa “Power of pident Investing” để tham khảo nhiều bài viết hơn nữa về câu chuyện này.

Để có thể thực hiện chiến lược này hiệu quả, đặc biệt với những nhà đầu tư mua ngắn hạn thì họ cần phải lập ra một danh sách những doanh nghiệp thường trả cổ tức cao.

Có thể căn cứ vào nghị quyết đại hội đồng cổ đông hàng năm, cũng có thể dựa vào xu hướng trả cổ tức cao hàng năm của một số doanh nghiệp để lập danh sách.

Tuy nhiên, để có thể tạo ra lợi tức hấp dẫn thì cần chọn được thời điểm phù hợp, bởi những doanh nghiệp trả cổ tức cao đi kèm giá cũng cao. Do đó, lựa chọn thời điểm thị trường xuống thấp, tâm lý nhà đầu tư bi quan để mua vào cổ phiếu sẽ giúp nhà đầu tư hiện thực hóa được mục tiêu.

Hiện trên sàn chứng khoán có nhiều doanh nghiệp duy trì tỷ lệ cổ tức cao (từ 40 - 90%) hàng năm như NCT, TCT, ABT, WSC... Ngoài ra, từng có những doanh nghiệp trả cổ tức cao bất thường như KDC (200%), GMD (80%), VCF (660%)...

Đây là những doanh nghiệp thu được một khoản tiền lớn do có hoạt động kinh doanh bất thường như chuyển nhượng tài sản, cổ phần. Những câu chuyện như trên không có nhiều và để nắm bắt được yêu cầu nhà đầu tư theo dõi sát sao tình hình kinh doanh của họ.

Những ngành nghề có nhiều lợi thế được các chuyên gia nhìn nhận là dệt may, thủy sản, cảng biển, bất động sản khu công nghiệp, logistic, đồ gỗ... Vì thế, những cổ phiếu thuộc nhóm ngành này có cơ hội đạt kết quả kinh doanh cao trong năm và dự kiến cổ tức sẽ tăng cao theo.

Nhà đầu tư cũng cần lưu ý bởi nhiều doanh nghiệp có thể công bố kế hoạch cao nhưng kinh doanh thực tế trong năm không thuận lợi. Dòng tiền bị nghẽn lại do bị khách hàng nợ, chiếm dụng vốn, hoặc không bán được hàng, khiến tồn kho cao.

Vì thế, nhà đầu tư cần lưu tâm đến những ngành nghề có lợi thế kinh doanh trong năm giúp các doanh nghiệp trong ngành đó có cơ hội kinh doanh tốt.

Ví dụ, năm 2018, ngành tôn mạ được kỳ vọng rất lớn, nhưng cuối cùng lại diễn biến rất xấu. Ngược lại, ngành thủy sản (cá tra), chăn nuôi và thức ăn chăn nuôi đang kiệt quệ bỗng hồi sinh mạnh mẽ nhờ cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung.

Không chỉ có cơ hội nhận cổ tức cao, mà nhà đầu tư mua cổ phiếu ngành này còn được hưởng lợi lớn nhờ giá cổ phiếu tăng mạnh như trường hợp của ACL, CMX, ANV.

Tìm cơ hội trong mùa đại hội 2019

2019 được đánh giá là một năm có cả cơ hội và thách thức lớn với doanh nghiệp, do ảnh hưởng từ nhiều yếu tố bên ngoài như cuộc chiến thương mại, các hiệp định thương mại tự do (FTA) mà Việt Nam đã ký kết có hiệu lực… Do đó, có những ngành sẽ chịu nhiều bất lợi và có những ngành hưởng lợi thế lớn.

Những ngành nghề có nhiều lợi thế được các chuyên gia nhìn nhận là dệt may, thủy sản, cảng biển, bất động sản khu công nghiệp, logistic, đồ gỗ... Vì thế, những cổ phiếu thuộc nhóm ngành này có cơ hội đạt kết quả kinh doanh cao trong năm và dự kiến cổ tức sẽ tăng cao theo. Trong đó, giá cổ phiếu sẽ duy trì diễn biến tích cực nhờ nền tảng kinh doanh như VGG, TCM, KBC, VHC, ACL, ANV, MPC.

Ngược lại, những ngành như bất động sản, xây dựng, vật liệu xây dựng, thủy điện, cao su, F&B... gặp những bất lợi riêng. Nhiều doanh nghiệp ngành này đã cảm nhận được khó khăn và đặt kế hoạch sụt giảm như REE (-18%), HPG (-22%), DGC (-20%), DCM (-63%).

Những doanh nghiệp thuộc ngành nghề ít chịu tác động tiêu cực như ngân hàng: MBB (15%), ACB (30%); hay FPT cổ tức hàng năm khoảng 20% bằng tiền cộng với 10 - 15% cổ phiếu, QNS (15% tiền mặt và 20% bằng cổ phiếu), MPC (50% bằng tiền mặt), KBC chưa trả cổ tức 2017 là 10% tiền mặt và 20% cổ phiếu, trong khi năm 2018 tiếp tục kinh doanh tích cực với 810 tỷ đồng lợi nhuận.

Nhiều doanh nghiệp có thể trả cổ tức cao trong nhiều năm nữa như NCT, NNC, HAT, DSN, WCS, VCF...

Ngoài những doanh nghiệp trên, bạn cũng nên để ý đến một số doanh nghiệp nhất thời bị ảnh hưởng bởi tác động bên ngoài.

Cổ phiếu của các doanh nghiệp này đã về vùng giá rất thấp, sau khi tái cấu trúc cộng với tiềm lực nội tại vẫn còn, nên khi doanh nghiệp quay trở lại quỹ đạo tăng trưởng tốt, mức cổ tức nhận được những năm sau này có thể còn lớn hơn cả giá mua.

Nhìn từ ngành thủy sản năm 2018 vừa qua có thể nhận thấy được cơ hội này. Năm 2019, ngành dầu khí có thể là câu chuyện đáng lưu tâm tâm khi nhiều năm qua giá cổ phiếu ngành này chịu tác động lớn. Nhưng dù bạn nỗ lực như thế nào, nếu không tuân thủ quy tắc và kiên định sẽ không thể đem đến thành quả tốt.