Khả năng hình thành bộ tứ QUAD mới ở Trung Đông

Ngoại trưởng Ấn Độ Dr S Jaishankar và Israel Yair Lapid trong cuộc gặp trực tuyến với người đồng cấp UAE Sheikh Abdullah bin Zayed Al Nahyan và Mỹ Anthony Blinken hôm 18/10. Ảnh: akipress.com

Ngoại trưởng những quốc gia này đã gặp gỡ ngày 18/10 với người đứng đầu Bộ Ngoại giao Ấn Độ và Israel góp mặt trực tiếp trong khi người đồng cấp Mỹ và UAE tham gia trực tuyến.

Nhóm Ngoại trưởng đã thống nhất hình thành nhóm phối hợp chung để tạo điều kiện thuận lợi cho hợp tác trong nhiều lĩnh vực như giao thông, công nghệ, kinh tế, thương mại và an ninh hàng hải.

Tờ Diplomat (Nhật Bản) dẫn lời bà Rajeswari Pillai Rajagopalan nhận định nhóm “QUAD mới” này sẽ rất đặc biệt bởi 4 lý do.

Thứ nhất, đây là sự ghi nhận về hoạt động của chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden trong đối trọng với Trung Quốc ở nhiều khu vực. Chính quyền ông Biden đã đẩy mạnh hoạt động của Mỹ tại Ấn Độ-Thái Bình Dương. Việc thành lập QUAD mới tại Trung Đông phần nào phản ánh đối với Mỹ, việc đối trọng Trung Quốc không chỉ dừng lại ở khu vực Ấn Độ-Thái Bình Dương.

Thứ hai là việc hình thành QUAD mới sẽ cho thấy niềm tin của New Delhi với Washington sau khi có ý kiến cho rằng diễn biến Mỹ rút quân tại Afghanistan khiến đối tác mất niềm tin vào cam kết của nước này đối với những khu vực khác.

Thứ ba, dường như việc Mỹ muốn lập liên minh đối trọng với Trung Quốc không chỉ dừng lại ở quân sự mà còn lĩnh vực chính trị và kinh tế. Ông Navdeep Suri tại Quỹ nghiên cứu Observer cho rằng ảnh hưởng của Trung Quốc ở Trung Đông, đặc biệt là Israel và UAE, đã tăng trong thời gian qua mặc dù đây là hai đối tác an ninh thân thiết của Mỹ.

Thứ tư, cả Israel và UAE đều là đối tác tốt của Ấn Độ cùng Mỹ. Bên cạnh đó, Israel và UAE đều là những quốc gia mới nổi về công nghệ. Công nghệ của Israel trong lĩnh vực quân sự và dân sự rất nổi tiếng. Trong khi đó, UAE cũng đẩy mạnh phát triển công nghệ trong nhiều lĩnh vực, bao gồm cả khám phá vũ trụ. Việc đạt được Hiệp ước Abraham gần đây cũng góp phần đưa Israel và UAE đến gần với nhau hơn, do đó phần nào giải quyết được một số khó khăn trong hình thành một liên minh tại Trung Đông.

Khó khăn trong việc hình thành chủ nghĩa đa biên truyền thống đã dẫn đến việc tái tập trung vào cơ chế tiểu đa phương, do vậy các học giả nhận định việc hình thành QUAD mới là một ví dụ cho điều này.