Hướng tới hình thành hệ sinh thái logistics chuyên nghiệp, hiện đại

	Để doanh nghiệp logistics tiến lên cấp độ 3, 4, cần gì?
	Hai doanh nghiệp hàng đầu của Quân đội hợp tác phát triển dịch vụ logistics và CNTT
	Cải thiện Chỉ số logistics thông qua "đòn bẩy" chính sách

Thưa ông, với hàng loạt Hiệp định Thương mại tự do (FTA) như EVFTA, CPTPP, RCEP… đã ký kết thời gian qua, dự báo hoạt động giao thương, XNK giữa Việt Nam nói chung và TPHCM nói riêng với các nước sẽ tăng trưởng mạnh. Điều này sẽ tạo áp lực như thế nào lên chuỗi cung ứng dịch vụ logistics của TPHCM?

Hiện Việt Nam đã tham gia ký kết 15 FTA, việc thực thi các FTA này chính là quá trình gỡ bỏ dần các rào cản thuế quan và phi thuế quan, mang đến kỳ vọng mở rộng thị trường cho cả xuất nhập khẩu và phân phối nội địa. Năm 2020, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của DN TPHCM qua các cảng TPHCM đạt 82 tỷ USD (tăng 0,6%). Trong đó, xuất nhập khẩu với các nước thành viên CPTPP đạt 14 tỷ USD (tăng 2,3%), với các nước EU đạt 7,7 tỷ USD (tăng 4,4%) và với các nước thành viên RCEP đạt 50,4 tỷ USD (tăng 3,1%).

Dự báo, các FTA này có thể tác động đến sự phát triển của hoạt động logistics ở hai khía cạnh. Trước hết, qua các số liệu xuất nhập khẩu giữa TPHCM với các nước mà Việt Nam tham gia Hiệp định RCEP, EU và CPTPP cho thấy, việc tham gia các FTA chắc chắn sẽ làm cho thương mại giữa các nước gia tăng và sẽ làm tăng nhu cầu đối với các dịch vụ logistics, đặc biệt là logistics phục vụ nhập khẩu.

Tác động nữa nằm ở khía cạnh các cam kết mở cửa thị trường trong lĩnh vực vận tải và phục vụ vận tải, có nghĩa là nhà đầu tư nước ngoài sẽ tham gia nhiều và sâu hơn để cung cấp dịch vụ logistics cho thị trường Việt Nam. Như vậy, DN trong nước sẽ bị cạnh tranh nhiều, đòi hỏi DN trong nước cần phải nâng cao năng lực cạnh tranh mà trước hết là nguồn nhân lực và ứng dụng công nghệ thông tin.

Trước những tác động như trên, ngành logistics TPHCM cần có sự chuẩn bị như thế nào, thưa ông?

Để đáp ứng lượng hàng hóa xuất nhập khẩu tăng lên nói riêng và khắc phục những điểm nghẽn hiện tại của ngành logistics TPHCM, UBND TPHCM vừa phê duyệt Đề án phát triển dịch vụ logistics trên địa bàn TPHCM đến năm 2025, định hướng đến năm 2030. Trong đó đưa ra các giải pháp phát triển kết cấu hạ tầng logistics, nguồn nhân lực, chuyển đổi số trong hoạt động logistics. Đồng thời phát triển người sử dụng dịch vụ logistics; phát triển nhà cung cấp dịch vụ logistics và hợp tác, liên kết vùng để phát triển logistics.

Trong đó, có 3 nhóm giải pháp then chốt:

Thứ nhất, về hạ tầng, căn cứ nhu cầu sản xuất, lưu thông hàng hóa trong khu vực và XNK, dựa trên quỹ đất hiện có, TPHCM triển khai nghiên cứu khả thi để thành lập 7 trung tâm logistics tại Thành phố Thủ Đức, Huyện Bình Chánh, Huyện Củ Chi, Huyện Nhà Bè với tổng diện tích 623 ha.

Thứ hai, đẩy mạnh chuyển đổi số, hướng đến mục tiêu hình thành hệ sinh thái logistics điện tử.

Thứ ba, tập trung đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực logistics, đưa TPHCM trở thành trung tâm cung cấp nguồn nhân lực logistics cho khu vực phía Nam và Nam Trung Bộ.

Cảng Tân Vũ thuộc Công ty CP cảng Hải Phòng.

Câu chuyện thành lập các trung tâm logistics của TPHCM đã được đưa ra bàn bạc từ nhiều năm nay, Đề án sẽ triển khai vấn đề này như thế nào, thưa ông?

Trong 3 nhóm giải pháp then chốt sẽ cần tập trung triển khai trong suốt giai đoạn 2021-2030, Sở Công Thương xác định việc hình thành hệ thống trung tâm logistics rất quan trọng. Theo đó, các trung tâm này sẽ được sắp xếp thành 3 nhóm ưu tiên theo thứ tự: nhóm I gồm Trung tâm logistics Cát Lái, Trung tâm logistics Linh Trung và Trung tâm logistics Khu Công nghệ cao; nhóm II gồm Trung tâm logistics Long Bình, Trung tâm logistics Củ Chi và Trung tâm logsitics Hiệp Phước; nhóm III gồm Trung tâm logistics Tân Kiên và Trung tâm logistics Hóc Môn. Ngoài những vị trí trên, tiến hành rà soát căn cứ pháp lý, nghiên cứu việc phát triển thêm trung tâm logistics tại các khu vực: khu vực cảng Phú Định trên địa bàn quận 8; Khu D và Khu E thuộc khu Nam Thành phố do Ban Quản lý Khu Nam quản lý.

Nhiều ý kiến đánh giá rằng DN logistics của TPHCM cũng như của Việt Nam hiện nay “đông nhưng không mạnh”. Thành phố sẽ triển khai những hoạt động gì để nâng cao năng lực cho các DN logistics?

Sở Công Thương đã đề xuất UBND TPHCM triển khai kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực ngành logistics trên địa bàn TPHCM cho DN vừa và nhỏ. Trong đó trọng tâm là nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho DN, lấy đó làm nền tảng để phát triển bền vững.

Cùng với đó, Sở Công Thương cũng triển khai hoạt động xúc tiến thương mại để kết nối DN sử dụng dịch vụ logistics (DN chủ hàng) với DN cung cấp dịch vụ logistics nhằm đẩy mạnh xu hướng sử dụng dịch vụ logistics thuê ngoài. Việc này sẽ trực tiếp giúp các DN logistics cung cấp dịch vụ nhiều hơn, doanh thu tốt hơn, từ đó có nguồn tích lũy, đầu tư phát triển.

Một giải pháp nữa cũng sẽ được triển khai đó là vận động liên kết kinh doanh giữa DN cảng biển, hãng tàu và công ty logistics trên địa bàn với nhà khai thác cảng cạn, kho bãi, nhà cung cấp dịch vụ vận tải tạo thành chuỗi dịch vụ, hướng đến hình thành “hệ sinh thái logistics”.

Ngoài ra, TPHCM cũng sẽ triển khai các chương trình đối thoại, làm việc và tiếp thu đề xuất, kiến nghị của các DN để tháo gỡ khó khăn, tạo điều kiện phát triển ngành dịch vụ logistics nói chung và khuyến khích, thu hút DN ưu tiên vận chuyển hàng hóa qua cảng TPHCM nói riêng. Đặc biệt, sẽ xúc tiến thành lập Hiệp hội DN logistics TPHCM để tập hợp cộng đồng DN dịch vụ logistics trên địa bàn, làm lực lượng nòng cốt phối hợp triển khai các hoạt động phát triển ngành logistics.

Về vấn đề chuyển đổi số, thực trạng trong ngành logistics tại TPHCM hiện nay ra sao? TPHCM có giải pháp gì để thúc đẩy chuyển đổi số trong lĩnh vực này?

Internet vạn vật (IoT), điện toán đám mây (Cloud Computing), công nghệ chuỗi mã khối (Blockchain) và trí tuệ nhân tạo (AI) đang là xu hướng khá mới thời gian gần đây. Tiềm năng của các công nghệ này là rất lớn và sẽ đóng vai trò quan trọng trong xu hướng phát triển công nghệ trong tương lai gần. Nhiều DN vận tải cũng đang đầu tư nghiên cứu để triển khai các ứng dụng và dịch vụ. Tuy nhiên, theo đánh giá của chúng tôi thì các DN ở TPHCM chưa tận dụng hết các khả năng mà các công nghệ này mang lại để đưa ra sản phẩm ứng dụng, đa số trường hợp chỉ dừng ở mức dùng đám mây cho mục đích lưu trữ và chia sẻ dữ liệu trực tuyến. Các DN ứng dụng đám mây trong lĩnh vực logistics mới chỉ đạt tỷ lệ 24,1% trong các DN khảo sát.

Nói chung, hiện tại, nhiều DN sản xuất và DN cung cấp dịch vụ logistics vẫn còn chưa hiểu rõ về tầm quan trọng của công nghệ, vẫn còn làm việc theo hình thức thủ công. DN chưa thực sự chú trọng sử dụng công nghệ vì phải tốn nhiều thời gian và chi phí đầu tư, vừa phải đầu tư hệ thống phần cứng, phần mềm, vừa phải đầu tư vào con người. Và khi đã đầu tư thì thiếu sự thống nhất nên sự liên kết các đối tượng liên quan cũng gặp nhiều khó khăn.

Để thúc đẩy hoạt động chuyển đổi số, trước mắt TPHCM sẽ xây dựng kho dữ liệu tập trung nhằm số hóa hoạt động vận tải hàng hóa, từ đó có cơ sở điều chỉnh quy hoạch giao thông, bố trí bãi đậu xe, khu vực trung chuyển hàng hóa, giờ ưu tiên... Từ đó xây dựng nền tảng công nghệ thông tin khai thác dữ liệu dùng chung về hoạt động logistics phục vụ cho cả cơ quan nhà nước và DN.

TPHCM cũng sẽ thiết lập bản đồ số logistics để có cơ sở dữ liệu chính thức, phục vụ cho công tác thống kê, tra cứu, hoạch định, tìm kiếm và tối ưu hóa mạng lưới logistics tại TPHCM và các tỉnh thành lân cận.

Ngoài ra, sẽ nghiên cứu thành lập Trung tâm xúc tiến cung cấp giải pháp công nghệ logistics để cung cấp thông tin, kết nối các DN dịch vụ logistics với các đơn vị cung cấp giải pháp công nghệ logistics hiện đại.

Xin cảm ơn ông!