Hiện là thời điểm quan trọng của sản xuất ô tô trong nước

	Sẽ có thêm ưu đãi về thuế cho các doanh nghiệp ngành ô tô
	Được kéo dài giá trị sử dụng giấy chứng nhận kiểu loại sản xuất ô tô
	Thị trường ô tô: Thừa cung?
	Tỷ lệ nội địa hóa cực thấp kéo giảm cạnh tranh ô tô Việt

ông Trương Thanh Hoài.

Thưa ông, các doanh nghiệp sản xuất ô tô trong nước đang gặp nhiều khó khăn trong việc tiêu thụ sản phẩm. Ước tính, hiện đang tồn khoảng 40.000 xe ô tô sản xuất trong nước. Cộng với lượng xe NK, lượng hàng tồn trên thị trường đang khá lớn. Vậy Bộ Công Thương nói riêng và Chính phủ nói chung có giải pháp gì hỗ trợ các doanh nghiệp?

Đặc thù của ngành sản xuất ô tô nói chung là sản xuất theo kế hoạch và thời gian dài. Việc tồn kho có thể rơi vào một thời điểm chùng xuống của thị trường. Các doanh nghiệp cần phải linh hoạt trong kế hoạch sản xuất, tiêu thụ cũng như các chính sách khuyến mãi đẩy mạnh bán hàng. Đây là bài toán cân đối kế hoạch sản xuất, kinh doanh của từng doanh nghiệp cụ thể đối với các tín hiệu của thị trường.

Thực tế năm 2019, lượng ô tô nhập khẩu tăng nhanh, con số thống kê 10 tháng năm 2019 là 120.000 xe, tăng 108%, ước tính hết năm lượng xe NK lên tới 140.000 xe. Sản xuất trong nước đang phải cạnh tranh quyết liệt với lượng ô tô nhập khẩu đến từ các nước trong khu vực được hưởng thuế ưu đãi 0%. Ý kiến của ông về vấn đề này?

Việt Nam đã tham gia các Hiệp định thương mại tự do, trong đó có những cam kết về thuế quan, đặc biệt là Hiệp định Thương mại hàng hoá ASEAN (ATIGA) cam kết thuế nhập khẩu ô tô về 0% từ 1/1/2018.

Trong khi đó hiện năng lực của các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp ô tô nội còn nhiều hạn chế, chi phí sản xuất cao... Vì vậy các sản phẩm nhập khẩu có lợi thế hơn hàng Việt Nam rất nhiều. Năm 2019 là năm kỷ lục đối với kim ngạch nhập khẩu ô tô nguyên chiếc. Giá trị dự tính ước khoảng 3 tỷ USD. Đây là một thực tế mà giải pháp duy nhất là các doanh nghiệp trong nước phải nâng cao năng lực cạnh tranh, từ đó giảm giá thành sản phẩm.

Chính phủ cũng sẽ có những giải pháp hỗ trợ các doanh nghiệp ô tô trong nước giảm giá thành. Cụ thể như chính sách về thuế, tài chính. Đồng thời các cơ quan chức năng cũng sẽ tăng cường hỗ trợ doanh nghiệp công nghiệp phụ trợ để nâng cao tỷ lệ nội địa hoá của ngành. Đó chính là yếu tố giúp giảm giá thành sản phẩm của các doanh nghiệp làm ô tô nội địa.

Một trong những chính sách quan trọng, được cho là then chốt, có tác dụng hỗ trợ sản xuất trong nước rất lớn đó là đề xuất sửa đổi theo hướng không đánh thuế TTĐB đối với phần giá trị nội địa với xe ô tô từ 9 chỗ trở xuống, đồng thời áp dụng thuế suất thuế TTĐB 0% với ô tô điện, ô tô thân thiện với môi trường. Ông có thể cho biết lộ trình xem xét xét phê duyệt đề xuất này cụ thể ra sao?

Dựa trên nghiên cứu giữa Bộ Công Thương và các nhà sản xuất lắp ráp ô tô Việt Nam – đại diện là VAMA, chúng tôi đã kiến nghị với Bộ Tài chính để trình các cấp có thẩm quyền chính sách thuế TTĐB về lắp ráp, sản xuất xe trong nước.

Theo cách tính đó, thuế TTĐB đối với xe sản xuất trong nước được tính là miễn phần giá trị gia tăng được tạo ra trong nước. Hiện Bộ Tài chính đang tiếp thu, nghiên cứu và sẽ báo cáo lại với Chính phủ, Quốc hội để có những điều chỉnh với thuế này.

Bên cạnh đó, Bộ Tài chính và Bộ Công Thương cũng đang phối hợp báo cáo Chính phủ đề xuất áp dụng thuế suất thuế TTĐB ở mức thấp (0% hoặc 5%) để khuyến khích sản xuất, tiêu thụ ô tô điện ở Việt Nam trong tương lai.

Ông có thể nói rõ hơn về lộ trình đề xuất để phê duyệt như thế nào trong khi doanh nghiệp sản xuất đang gặp nhiều khó, nhiều doanh nghiệp sốt ruột ngóng chờ cơ chế, chính sách hỗ trợ?

Giải pháp về thuế rất quan trọng với ngành công nghiệp ô tô Việt Nam, nó quyết định sự tồn tại, phát triển của ngành. Mà trước hết là việc duy trì ngành sản xuất, lắp ráp ô tô trong nước chứ chưa dám nói đến sự phát triển trong thời điểm trước mắt vì sức cạnh tranh của các sản phẩm nhập khẩu hiện nay rất lớn. Vì vậy, tôi kỳ vọng trong năm 2020 Việt Nam sẽ sớm có những chính sách đối với thuế TTĐB cho xe ô tô sản xuất trong nước.

Tuy nhiên liên quan đến điều chỉnh thuế TTĐB phải được Quốc hội xem xét và phê chuẩn. Và như vậy việc điều chỉnh này khó có thể được kết luận trong năm 2020?

Tôi cho rằng đây là thời điểm rất quan trọng, thậm chí là quan trọng tới mức sống còn của doanh nghiệp sản xuất trong nước. Do vậy cần sớm có các chính sách khuyến khích, hỗ trợ kịp thời.

Mục tiêu chúng tôi giai đoạn tới là xây dựng các giải pháp giúp doanh nghiệp sản xuất ô tô giảm giá thành sản xuất, tăng khả năng cạnh tranh với ô tô nhập khẩu.

Để mỗi ngành công nghiệp phát triển, vấn đề sống còn là phải có thị trường, cả trong và ngoài nước, đồng thời cân bằng được bất lợi về giá thành so với sản phẩm nhập khẩu. Nhưng điều quan trọng nhất là các chính sách phải ổn định, thống nhất trên quan điểm ủng hộ phát triển ngành. Cần tránh việc chính sách thường xuyên biến động khiến các doanh nghiệp không mạnh dạn đầu tư dài hạn.

Do đó, chúng ta cần nhất quán và khẩn trương có những điều chỉnh về thuế, đặc biệt là Thuế TTĐB như đã nêu, trên nguyên tắc vận dụng khéo léo các qui định của WTO, áp dụng có thời hạn 3-5 năm trong bối cảnh WTO đang cải tổ cơ chế tài phán, cũng như việc trật tự thương mại của WTO đang bị thách thức bởi những chính sách của Mỹ trong thời gian gần đây. Đây cũng là chính sách mà một số quốc gia trong khu vực đã từng áp dụng và đạt được kết quả trước đây.

Trong khi chờ chính sách thuế, Bộ Công Thương sẽ có những giải pháp gì để hỗ trợ, thúc đẩy ngành này phát triển, thưa ông?

Bộ Công Thương đang chủ trì tiến hành khá hiệu quả chương trình phát triển công nghiệp hỗ trợ hàng năm. Bên cạnh việc tận dụng sự kết nối, tạo sự lan tỏa của các DN FDI, phải có chính sách khuyến khích, thúc những doanh nghiệp trong nước có tiềm năng, tìm sản phẩm chủ lực để hỗ trợ, thậm chí mua thương hiệu nước ngoài để rút ngắn quá trình công nghiệp hóa.

Bộ Công Thương sẽ sớm báo cáo cấp có thẩm quyền xây dựng các trung tâm kỹ thuật hỗ trợ công nghiệp tại các vùng kinh tế trọng điểm, hỗ trợ đổi mới sáng tạo cho các doanh nghiệp. Ngoài ra, sẽ xây dựng các vườn ươm doanh nghiệp với kinh phí hỗ trợ từ trung ương hoặc địa phương. Mở rộng các hoạt động hợp tác quốc tế, đặc biệt là với các tập đoàn đa quốc gia có trụ sở lắp ráp tại Việt Nam như Toyota, Honda... để xúc tiến kết nối chuỗi giá trị.

Đặc biệt, sẽ kiến nghị Chính phủ cần có chính sách hỗ trợ về vốn tín dụng với lãi suất hợp lý, với mức bù lãi suất 3% trong khoảng thời gian dài hạn 10 năm. Chúng tôi cũng sẽ làm việc với các địa phương có tiềm năng phát triển công nghiệp để hướng dẫn hoạch định và thực thi chính sách công nghiệp, nâng cao vai trò, cải thiện sự phối hợp của địa phương với Trung ương trong việc phát triển công nghiệp.

Xin cảm ơn ông!