Giám sát “từ xa, từ sớm” với gói hỗ trợ phục hồi kinh tế

Phối hợp linh hoạt, hiệu quả các chính sách để phục hồi kinh tế

Ông Đặng Hồng Anh

Chính phủ đang hoàn thiện Chương trình phục hồi, phát triển kinh tế-xã hội để trình Quốc hội trong thời gian tới. Nhìn từ việc triển khai gói kích cầu kinh tế năm 2008, 2009, ông có đề xuất, kiến nghị gì để việc triển khai gói hỗ trợ sắp tới đạt hiệu quả như mong đợi?

Quy mô gói kích cầu kinh tế năm 2008 và 2009 đã giúp đất nước vượt qua khủng hoảng. Việt Nam là một trong số rất ít nước có tăng trưởng dương. Tuy nhiên, gói kích cầu khi đó cũng tạo ra những hệ lụy to lớn cho sự phát triển bền vững khi chính sách đúng đắn song việc thực hiện thiếu đồng bộ, thiếu giám sát dẫn tới thất thoát, tiêu cực, không đến đúng đối tượng. Nguyên nhân chính là do thiếu cơ chế kiểm soát tốt trong quá trình triển khai chính sách, thiếu sự phối hợp, trao đổi giữa khu vực DN, các cơ quan, chủ thể trong thực thi chính sách kích cầu.

Trước những bất cập trên, tôi kiến nghị Quốc hội cần tập trung vào công tác giám sát thực thi chính sách, kích cầu kinh tế theo phương châm “từ xa, từ sớm”. Đây là mô hình tiên tiến nhất hiện nay về giám sát thực thi chính sách. Việc giám sát, đánh giá hiệu quả thực hiện được diễn ra song song với quá trình triển khai chính sách. Cách làm này đặc biệt phù hợp với chính sách kích cầu kinh tế bởi cho phép chính sách được cập nhật, điều chỉnh kịp thời khi gặp những vướng mắc, vấn đề phát sinh trong thực tiễn, tránh bất cập không được giải quyết trong quá trình triển khai khiến việc giải ngân liên tục bị gián đoạn, làm giảm hiệu quả của chính sách.

Ngoài ra, phương pháp tiếp cận “từ xa, từ sớm” cũng giúp nâng cao tính thực tiễn, tính đại diện của chính sách thông qua cơ chế tham vấn công-tư và sự vào cuộc, giám sát, phối hợp thực hiện của chính các đối tượng thụ hưởng.

Một số ý kiến cho rằng, cộng đồng DN đang rất thiếu vốn, cần đặc biệt tháo gỡ khó khăn, “bơm” vốn cho DN thời gian tới. Quan điểm của ông như thế nào?

Tôi cho rằng rất cần gói hỗ trợ vốn như “bơm” oxy cho DN. Gói hỗ trợ đó có thể lấy từ nguồn vốn đầu tư công được Quốc hội thông qua trong chiến lược 5 năm tới. Bên cạnh đó, sau khi cân nhắc các chỉ số nợ nước ngoài, có thể cân nhắc lấy một phần từ dự trữ ngoại hối.

Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam đánh giá cao việc Ngân hàng Nhà nước vừa qua đã ban hành Thông tư 14/2021/TT-NHNN ngày 7/9/2021, trong đó quy định điều kiện giãn nợ trong vòng 12 tháng rất kịp thời. Tuy nhiên, trong thực tiễn, rất nhiều hội viên chưa hưởng lợi từ chính sách này. Theo Thông tư 14/2021/TT-NHNN, điều kiện tiên quyết là DN phải chứng minh doanh thu, thu nhập sụt giảm bởi Covid-19. Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam đề nghị Quốc hội, Chính phủ xem xét chỉ đạo Ngân hàng Nhà nước xem các DN đều khó khăn như nhau, được giãn nợ đồng loạt 6-12 tháng, ít đi kèm với điều kiện, không để xuống nhóm nợ, trừ các ngành vẫn hoạt động tốt trong đại dịch như ngành y tế, thực phẩm, sắt thép…

Các khuyến nghị, đề xuất của ông mới chủ yếu tập trung vào giai đoạn phục hồi sản xuất, kinh doanh của DN nói riêng, phục hồi nền kinh tế nói chung. Ông có thể chia sẻ thêm ý kiến của mình ở góc độ phát triển nền kinh tế bền vững trong dài hạn hơn?

Tôi cho rằng thời gian tới cần tập trung ưu tiên chính sách phát triển công nghiệp chế biến, chế tạo, tạo ra một nền sản xuất vững bền, đặc biệt là các nguyên liệu gốc tạo ra giá trị gia tăng thực thụ và bền vững (tránh trở thành nền kinh tế gia công), phát huy lợi thế một số nguyên liệu cơ bản mà Việt Nam có. Bên cạnh đó, cần có các chính sách ưu đãi đặc biệt cho DN khởi nghiệp từ thuế thu nhập DN, thuế thu nhập cá nhân, khuyến khích đầu tư cho khởi nghiệp thông qua miễn giảm thuế cho nhà đầu tư, ưu đãi mặt bằng, vốn, công nghệ và đầu tư bằng vốn nhà nước.

Ngoài ra, theo tôi cần tập trung và tạo đột phá trong lĩnh vực khoa học, công nghệ, chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo. Hiện nay, Việt Nam đang trong thời kỳ dân số vàng. Tuy nhiên từ năm 2030, Việt Nam sẽ bắt đầu chuyển sang thời kỳ già hóa. Như vậy, 10 năm sắp tới sẽ là thời gian vàng mà Việt Nam phải tận dụng bởi trong số 20 triệu thanh niên, chiếm gần 21% dân số của Việt Nam chắc chắn sẽ có nhiều người trẻ tài năng xuất sắc, có tri thức trình độ, có năng lực hội nhập, khả năng tiếp thu khoa học công nghệ. Với nguồn nhân lực trẻ dồi dào, nếu áp dụng các thành tựu khoa học, công nghệ sẽ giúp Việt Nam tăng trưởng nhanh, bắt kịp với thế giới.

Xin cảm ơn ông!